Bắc Kinh hôm 6/9 đã tỏ ra giận dữ sau khi một tàu chiến của Hải quân Hoàng gia Anh tiến gần tới một quần đảo Trung Quốc tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông trong hành trình tới Việt Nam cuối tháng trước.
HMS Albion thực thi “quyền tự do hàng hải” gần quần đảo Hoàng Sa, hai nguồn thạo tin giấu tên nói với hãng Reuters.
Tàu tấn công đổ bộ này khi đó đang trong hành trình tới TP HCM, nơi nó cập cảng hôm 3/9 trong chuyến thăm Việt Nam kéo dài 4 ngày.
Trước đó, chiến hạm được triển khai tới Nhật, một quốc gia cũng tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc nhưng tại biển Hoa Đông.
Một nguồn tin nói với Reuters rằng Bắc Kinh đã triển khai một tàu khu trục và hai trực thăng để thách thức tàu Anh, nhưng cả hai đều giữ thái độ bình tĩnh.
Nguồn tin thứ hai nói rằng Albion muốn chứng tỏ rằng Anh “không công nhận các tuyên bố chủ quyền quá đà đối với quần đảo Hoàng Sa”.
Trong tuyên bố gửi cho Reuters, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng tàu Anh đã tiến vào lãnh hải của Trung Quốc quanh Hoàng Sa hôm 31/8 mà không được phép và hải quân Trung Quốc đã cảnh báo tàu này phải rời đi.
Bắc Kinh cáo buộc Albion “xâm phạm lãnh thổ của Trung Quốc” đồng thời “mạnh mẽ thúc giục phía Anh ngay lập tức chấm dứt các hành động khiêu khích nhằm gây tổn hại tới tổng thể quan hệ song phương cũng như ổn định và hòa bình của khu vực”.
Trong khi đó, một phát ngôn viên của Hải quân Hoàng gia Anh nói rằng HMS Albion “thực thi quyền tự do hàng hải và tuân thủ toàn diện các luật lệ và nguyên tắc quốc tế”.
Sự việc trên xảy ra trong bối cảnh nhạy cảm, khi Anh đang tìm cách thương thảo với Trung Quốc về một thỏa thuận thương mại tự do sau khi Anh rút khỏi Liên hiệp châu Âu.
Đại sứ quán Anh ở Hà Nội nói rằng chuyến thăm thiện chí kéo dài 4 ngày của tàu HMS Albion là “một trong những hoạt động cụ thể trong dịp kỷ niệm 45 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Anh”.
Tàu chiến này được cho là cũng “triển khai các nội dung thỏa thuận giữa lãnh đạo Bộ Quốc phòng hai nước, góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị, thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc phòng giữa hai nước”.
Trên Facebook hôm 3/9, tân Đại sứ Anh tại Việt Nam Gareth Ward đề cập tới “vai trò tích cực về tự do hàng hải” của HMS Albion, nhưng không nói tới chuyện tàu chiến này tiến gần tới Hoàng Sa ở Biển Đông trên đường tới Sài Gòn.
Hoa Kỳ thời gian qua đã triển khai tàu chiến tới thực hiện các hoạt động nhằm khẳng định quyền tự do hàng hải ở Biển Đông, và cũng đã vấp phải phản đối của Trung Quốc.
Tàu chiến Anh tới Việt Nam ít lâu sau khi có tin hàng không mẫu hạm HMS Queen Elizabeth của nước này có thể được đưa tới Thái Bình Dương để “hỗ trợ tàu chiến Australia” trong bối cảnh Trung Quốc quân sự hóa ở Biển Đông.
