Liệu điện thoại di động hoặc máy tính có thể lật đổ một chế độ chính trị? Câu hỏi này được đặt sau khi thấy các thiết bị này rất thành công cho những người chống chính phủ Iran muốn chuyển thông tin ra bên ngoài, sau cuộc bầu cử tháng 6 năm ngoái.
Nhiều người trẻ Iran đã dùng điện thoại di động thu hình các cuộc biểu tình và đàn áp biểu tình sau bầu cử rồi dùng các mạng xã hội của Internet để huy động lực lượng.
Thông tin đến từ “các nhà báo thường dân” thu hút sự chú ý của quốc tế sau khi chính phủ Iran không cho phóng viên nước ngoài tường thuật các vụ biểu tình chống chính phủ.
Anh Baqer Moin, một blogger người Iran đang sống ở London nói:
“Vai trò của truyền thông digital đã thay đổi hoàn toàn cách tường trình các cuộc biểu tình, do đó, phương tiện này đang đóng một vai trò quan trọng.”
Ý kiến như vậy dường như đã được chính phủ Mỹ lắng nghe. Hôm thứ Hai, Bộ Tài chính loan báo sẽ cấp phép cho các công ty Internet xuất khẩu Facebook, Twitter và các dịch vụ Internet cá nhân khác sang Cuba, Sudan và Iran.
Quyết định này trái với các biện pháp cấm vận thương mại nghiêm ngặt đã có từ trước tới nay với các nước đó.
Trước đó vài ngày, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton tuyên bố:
“Trong thế kỷ 21, quyền tự do phát biểu và tụ tập đã được thể hiện trên Internet; do đó Hoa Kỳ sẽ tiếp tục ủng hộ những ai muốn tránh né những hạn chế để có thể truyền đạt thông tin mà không bị chính phủ của họ ngăn cản.”
Tuyên bố này nhằm nhấn mạnh tuyên bố của bà đưa ra hồi tháng Giêng, nói rằng tự do Internet đã trở thành một nguyên tắc nền tảng trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.
Dĩ nhiên, những nước có chế độ chính trị “khép kín” có thể ngăn cấm các phương tiện của Internet, nhưng các chuyên viên nói rằng việc ngăn cản này sẽ không kéo dài được lâu.
Họ nói rằng đã quá trễ bởi vì mọi người đã quá quen thuộc với công nghệ này. Các doanh nghiệp, các ngân hàng, các ngành khác đều đang dùng nó, và ta không thể kéo lùi trở lại.
Có người lại nói khi Internet bị trấn áp ở một nơi nào đó, nó sẽ có cách để luồn lách. Dù Internet không có cơ quan đầu não chỉ đạo ở trung ương nhưng nó được thiết kế để chịu đựng được một cuộc tấn công hạt nhân.
Chính phủ Hoa Kỳ sẽ cấp giấy phép cho các công ty Mỹ muốn xuất khẩu dịch vụ nhắn tin và các dịch vụ Internet khác cho Iran, Sudan và Cuba. Trước đó Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton tuyên bố Hoa Kỳ xem tự do Internet bây giờ là một nguyên tắc nền tảng trong chính sách đối ngoại.