Các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Thượng viện Hoa Kỳ đã đưa ra một đề xuất nhằm chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa một phần, dựa theo một đề xuất của Tổng thống Donald Trump mà theo ông là một "kế hoạch tương nhượng", nhưng đã bị các thành viên Đảng Dân chủ bác bỏ, nói rằng kế hoạch này 'sẽ chẳng đi đến đâu'.
Phần quan trọng nhất về mặt chính trị trong đề xuất này là khoản tài trợ 5,7 tỷ đô la để xây dựng một hàng rào dọc theo biên giới giữa Hoa Kỳ và Mexico, điều mà thời còn vận động tranh cử, ông Trump nói là cần thiết để ngăn chặn nạn nhập cư bất hợp pháp và các hoạt động vận chuyển ma túy qua biên giới.
Phe Dân chủ phản bác rằng xây tường biên giới là một phương sách tốn kém mà không hiệu quả để đạt các mục tiêu đó, và thay vào đó họ đề nghị chi ra 1,3 tỷ đô la vào các biện pháp khác như tăng số thẩm phán di trú và nâng cấp công nghệ sàng lọc tại các cửa khẩu biên giới. Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát đã thông qua một số dự luật có những yếu tố đó và đang lên kế hoạch cho các cuộc biểu quyết phụ trội trong tuần này.
Trong khi đó, Thủ lãnh khối đa số tại Thượng viện, ông Mitch McConnell dự tính tổ chức một cuộc biểu quyết về đề xuất của đảng Cộng hòa trong tuần này. Điều này sẽ khó diễn ra trong ngày hôm nay, thứ ba 22/1.
Để đánh đổi đòi hỏi của Tổng thống Trump về khoản tiền tài trợ cho bức tường biên giới, đề xuất của phe Cộng Hòa bao gồm một số biện pháp nhằm mục đích lôi kéo sự ủng hộ của phe Dân chủ. Theo đề xuất này, những người nhập cư vào nước Mỹ bất hợp pháp khi còn là những đứa trẻ và đã từng ghi danh theo một chương trình thời Tổng thống Obama mang tên “Chương trình Hành động Trì hoãn đối với Người đến Mỹ từ nhỏ” (DACA), sẽ được bảo vệ - tức là hoãn truy tố và trục xuất, trong ba năm.
Biện pháp này cũng sẽ được nới rộng để áp dụng cho thành phần được bảo vệ tạm thời (TPS) tức là những người đã từng chạy khỏi các nước Châu Mỹ Latinh và châu Phi để tránh bạo lực hoặc thiên tai. Tổng thống Trump trước đây đã tìm cách chấm dứt chương trình DACA và TPS đến từ một số quốc gia cụ thể.
Ngoài ra, đề xuất của đảng Cộng hòa còn tăng thêm 750 nhân viên tuần tra biên giới và 375 nhân viên hải quan, đồng thời nâng cấp công nghệ tại các cửa khẩu biên giới.
Kế hoạch này sẽ tăng tài trợ cho khâu thực thi các quy định về nhập cư và di trú, gồm: tăng cường đội ngũ này với thêm 2.000 nhân viên thực thi pháp luật, nhân viên hỗ trợ và nhân viên pháp lý, đồng thời cung cấp cho lực lượng này hàng ngàn xe cộ.
Nhưng các quy định đối với trẻ tị nạn đến từ El Salvador, Guatemala và Honduras sẽ trở nên nghiêm ngặt hơn. Đề xuất của Đảng Cộng hoà đề nghị thành phần này phải nộp đơn xin tị nạn tại một trong các trung tâm giải quyết hồ sơ sẽ được thành lập tại Trung Mỹ.
Đảng Cộng hòa cho rằng những thay đổi vừa nêu sẽ gây khó khăn hơn và không khuyến khích những người có ý định thực hiện cuộc hành trình nguy hiểm đến biên giới nước Mỹ để xin tị nạn.
Những khoản tài trợ cho các chính quyền El Salvador, Guatemala và Honduras sẽ được gắn liền với đòi hỏi là mỗi nước phải khuyến cáo công dân nước họ về những mối hiểm nguy của cuộc hành trình tới Hoa Kỳ, phải có biện pháp chống nạn buôn người và các hoạt động buôn ma túy, hợp tác với những nỗ lực của Hoa Kỳ để hồi hương người di dân không đủ điều kiện xin tị nạn, và hỗ trợ các chương trình giáo dục và chống nạn nghèo đói.
Các thành viên của Đảng Dân chủ trước đó nhấn mạnh rằng ông Trump và đảng Cộng hòa phải mở cửa chính phủ lại trước khi thảo luận về chính sách an ninh biên giới, và cho đến giờ này, chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy phe Dân chủ ủng hộ đề xuất của Thượng viện.
Trong bối cảnh Đảng Cộng hòa đang nắm đa số 53-47 tại Thượng viện, họ cần sự ủng hộ của một số thành viên đảng Dân chủ để đạt được 60 phiếu cần thiết để xúc tiến dự luật này.
Tình trạng đóng cửa một phần chính phủ Mỹ đã bắt đầu từ ngày 22 tháng 12 và xét những lập luận cứng rắn của các lãnh đạo đảng Cộng hòa cũng như đảng Dân chủ, thì chưa thấy có triển vọng nào là tình trạng này sắp sửa được giải quyết.
"Đảng Dân chủ chỉ tự lừa dối mình nếu họ nói là có thể ngăn chặn Tội phạm, Ma túy, Buôn người và những đoàn người nhập cư mà không cần Tường biên giới hoặc Hàng rào Thép", Tổng thống Trump viết trên trang Twitter của ông hôm thứ Hai. "Hãy ngưng những trò đó, và cung cấp cho Hoa Kỳ những biện pháp bảo vệ an ninh mà đất nước này xứng đáng được hưởng."
"Đề nghị mới nhất của đảng Cộng hòa không có gì thay đổi", Justin Goodman, phát ngôn viên của ông Chuck Schumer, Thủ lãnh khối thiểu số tại Thượng viện, nói.
Ông Goodman nói tiếp:
"Tổng thống Trump và các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa vẫn tiếp tục nói: 'Ủng hộ kế hoạch của chúng tôi, nếu không chính phủ sẽ tiếp tục đóng cửa. Đó không phải là thỏa hiệp, hay thương thuyết - mà đơn giản chỉ tiếp tục bắt người khác làm con tin."
Khoảng 800.000 công chức liên bang đã bị tác động vì chính phủ ngừng hoạt động. Hơn phân nửa được lệnh phải tiếp tục làm việc mà không được trả lương, phần còn lại phải ở nhà trong tình trạng bị nghỉ việc tạm thời. Đông đảo trong số này lại mất thêm một kỳ lương thứ nhì vào ngày thứ Sáu tới đây.
