Trong chính trị, nhất là đối với một nền chính trị phức tạp như ở Việt Nam hiện nay, vào giai đoạn “hậu Nguyễn Phú Trọng” tới đây, thật khó mà vạch ra một ranh giới rõ ràng giữa ra đi và dừng lại, giữa kết thúc và khởi đầu.
Một trong những câu hỏi lớn mà giới quan sát gần đây đặt ra là, dù rừng khuya đã tắt, nhưng cái lò ‘nhân văn, nhân nghĩa, nhân tình’ của ông Trọng sắp tới có còn đượm mùi củi lửa nữa hay không? Đây là điểm bất định đầu tiên! Chẳng ai dám đưa ra một lời dự báo chắc chắn! Giới phân tích nói nhiều về ‘sự toàn thắng’ của Tô Đại tướng, tân Chủ tịch nước (CTN) Tô Lâm, nhưng mấy ai trả lời được thật rạch ròi. Tô Lâm sẽ giảm nhiệt ‘cái lò bát quái’ của cố Tổng bí thư (TBT) Nguyễn Phú Trọng để lại, hay tân CTN sẽ tiếp tục tăng nhiệt và đốt tiếp ‘bầy sâu bự’, nhằm dẹp nốt mọi mầm mống chống đối trên con đường tiến lên ghế cửu trùng TBT, và rất có thể ‘nhất thể hóa’ luôn hai ngôi vị TBT và CTN lại làm một? Những câu hỏi ấy đều quá sớm để đưa ra câu trả lời vào lúc này!
Điều bất định thứ hai trong tương lai là gì? Chưa thể khẳng định một giai đoạn lịch sử mới đang ló dạng! Các sự kiện Bộ Chính trị Đảng Cộng Sản Việt Nam (ĐCSVN) công bố đến nay – tin tức về lễ quốc tang (1), về việc ông Trọng được tặng Huân chương Sao Vàng và việc ‘Bộ Chính trị phân công ông Tô Lâm chủ trì công việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư theo trách nhiệm, quyền hạn quy định’ – tuy có gây xúc động, nhưng sức khỏe của ông Trọng từ lâu đã không còn là ‘bí mật quốc gia’ và cho đến nay nó cũng chỉ thu hút sự quan tâm của một bộ phận dân chúng và xã hội. Đơn giản vì, những sự kiện ấy chưa nêu bật lên được các xu hướng nổi trội nào trong dài hạn, ít nhất là cho đến Hội nghị Trung ương 10, nơi mấy trăm Ủy viên sẽ bầu ra một Tổng bí thư mới. TBT Nguyễn Phú Trọng từ trần mà trước đó đã không diễn ra một nghi thức ‘từ chức công khai’ nào, chỉ có một thông báo chính thức của Bộ Chính trị (2), nguồn gốc gây ra nhiều giả thuyết.
Bất định thứ ba, là tại sao ĐCSVN không tuân thủ theo các nguyên tắc của Điều lệ, cử Thường trực Ban Bí thư (tức Phó Bí thư) thay thế Đảng trưởng để điều hành hoạt động của Ban Chấp Hành Trung ương (BCHTW), ít nhất cho đến khi Trung ương họp? Lịch sử gần đây đã có tiền lệ BCHTW đã phủ quyết đề xuất của BCT định kỷ luật ‘đồng chí X’ và ông Trọng đã phải khóc trước Đài truyền hình quốc gia vì việc đó (3). Tương tự, các đồng chí Trung ương tại Đại hội 13 cũng đã phủ quyết ý đồ của chính TBT Trọng trong việc ‘đôn’ Thường trực BBT Trần Quốc Vượng lên làm người thừa kế thay thế ông (4). Đấy là chưa nói, từ nay đến Trung ương 10 (hoặc sớm hơn?), kể cả đến Đại hội 14, còn bao nhiêu nước chảy qua cầu? Từ cánh Nghệ Tĩnh đến chân rết của thế lực Nguyễn Tấn Dũng trong Nam, liệu tất cả sẽ quy phục tân CTN trong một sớm một chiều?
Bất định thứ tư, đường lối đối nội, đối ngoại tới đây của tân TBT sẽ là gì? Dư luận còn nhớ, sáng 10/1/2024, Tô Lâm đã tiếp Trần Tư Nguyên, Thứ trưởng Bộ Công an Trung Quốc. Trong buổi đó, Tô Lâm đề nghị tăng cường trao đổi về các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan chủ nghĩa xã hội, Đảng cầm quyền, cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý… (5). Đối với Tô Đại tướng, kịch bản ‘đả hổ diệt ruồi’ sao chép từ Tập Cận Bình có thể vẫn chưa đủ, tân CTN tương lai, ngay từ bấy giờ, muốn có một bản sao hoàn thiện hơn về đường hướng xây dựng CNXH? Chưa hết, ngày 17/2/2024, trên toàn cõi Việt Nam, là ngày khởi đầu cho những tuần, những tháng ‘giỗ tập thể’. Thay vì tưởng niệm hàng vạn dân thường và bộ đội bị bỏ mạng và hy sinh trong cuộc chiến tranh xâm lược từ bên kia biên giới (1979 – 1989), Tô Lâm đã hành động một cách khác người. Tối hôm 17/2/2024, tại Nhà hát Hồ Gươm giữa trung tâm Thủ đô Hà Nội, Đại tướng Công an Tô Lâm đã linh đình tổ chức một bữa đại tiệc âm nhạc chào xuân Giáp Thìn. Báo chí trong ngành Công an ‘bốc lên tận mây xanh’ bữa đại tiệc âm nhạc và cũng là ngày khởi đầu cho đại lễ ‘giỗ tập thể’ ấy là ‘tinh tế, sang trọng và đậm sắc xuân’ (6).
Bất định thứ năm, làn sóng phản ứng quốc tế đối với sự ‘lên ngôi’ của Tô Lâm cả về mặt đảng lẫn chính quyền sẽ ra sao, khi ai cũng biết rằng, dịp tân CTN nhậm chức, hầu như rất ít các nguyên thủ quốc gia thế giới gửi điện mừng. Lần này, theo một nguồn tin nội bộ không thể tiết lộ danh tính, Bộ Chính trị có kế hoạch sẽ tổ chức một đại tang hoành tráng, với sự có mặt của các quan khách quốc tế, hay ít ra có đại diện đoàn ngoại giao tham dự. Nhưng các thăm dò qua đường ngoại giao cho thấy, sự chấp nhận lời mời tới Hà Nội dự quốc tang không mấy thuận lợi. Chưa rõ quyết định sau cùng của lãnh đạo Ba Đình sẽ như thế nào. Nếu một quốc tang mà chỉ có đại diện của Trung Quốc, Nga, Bắc Triều tiên cùng với Lào và Campuchia tham dự thì ‘hẻo’ quá. Chưa hết, sau Quốc tang, cố Tổng bí thư sẽ được chôn cất ở đâu, về Đông Anh (quê hương bản quán, theo nguyện vọng của gia đình) hay lên Tam Đảo (theo yêu cầu của Tổ chức) cũng là vấn đề đại sự!
‘Chết trên ngai vàng!’ Giấc mơ ấy của cố TBT Nguyễn Phú Trọng đã thành tựu. Tuy nhiên, các kế hoạch khác ông chuẩn bị để ngồi lại nhiệm kỳ thứ tư đành bị dang dở… (7) Di sản ông để lại còn hàng loạt các vấn đề cho hệ thống chính trị Việt Nam mà ai kế vị ông cũng phải giải quyết. Tổng kết di sản của một đế vương cần có sự khách quan của các sử quan. Điều này quả thật khó thực thi ở Việt Nam hiện nay, vì các thông tin chính thống thì đều phải viết theo ‘lề Đảng’. Mọi tư duy phản biện đều bị cấm hoặc bị buộc tội hình sự. Đời sau sẽ nhớ những gì về ông Nguyễn Phú Trọng? Theo TSKH. Nguyễn Quang A, di sản của ông Trọng là một người tham quyền cố vị, kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin, còn công cuộc đốt lò là hoàn toàn thất bại. Những di sản về đối ngoại thì chẳng phải của riêng ông, đó là quyết định tập thể (8).
Tham khảo:
(1) https://nhandan.vn/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-tu-tran-post819993.html
(3) https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c2lwp08epxgo
(4) https://www.voatiengviet.com/a/tr%C6%B0%E1%BB%9Dng-h%E1%BB%A3p
(5) https://cand.com.vn/lanh-dao-bo-cong-an/thuc-day-hon-nua-hop-tac-giua-bo-cong-an-hai-nuoc-viet-nam--trung-quoc-i719753/
(6) https://www.voatiengviet.com/a/dai-tuong-to-lam-nen-tro-lai-vach-xuat-phat-/7517717.html
(7) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=846367317529547&id=100064688586481&set=a.634443198721961
Diễn đàn