Ông ấy có thể tiếp tục chân trụ trong bao lâu?
Đêm này qua đêm khác, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đưa ra các bài phát biểu qua video sôi nổi, tập hợp quân đội của mình trong cuộc chiến chống lại quân xâm lược Nga và cố gắng thu hút sự chú ý của thế giới vào hoàn cảnh khó khăn của nước ông.
Ông đã thành công trong việc vận động phương Tây cung cấp vũ khí, dỡ bỏ hết điều cấm kỵ này đến điều cấm kỵ khác trong tiến trình này -- ban đầu là việc phương Tây gửi viện trợ sát thương dưới mọi hình thức và gần đây là việc phương Tây chuyển giao xe tăng chiến đấu có thể giúp Ukraine tiến hành một cuộc phản công.
Ông Zelenskyy, 45 tuổi, nắm quyền từ năm 2019, không có dấu hiệu bỏ cuộc.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng vậy, người đã phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine vào ngày 24/2/2022 và dường như đang chuẩn bị cho một cuộc chiến lâu dài.
Khi quân đội Nga tràn qua biên giới, ít ai dự đoán được sự thay đổi ở ông Zelenskyy, một cựu diễn viên hài truyền hình có tỷ lệ tín nhiệm đang giảm dần khi sự tức giận của công chúng gia tăng đối với tình trạng tham nhũng tràn lan, tình trạng kinh tế bất ổn và quản lý tồi.
Khi Nga tập trung lực lượng ở biên giới, ông đã chỉ trích các tòa đại sứ và công ty nước ngoài rời khỏi Ukraine, nói rằng họ đang gây tổn hại cho nền kinh tế và dường như hạ thấp mối đe dọa của một cuộc xâm lược lớn.
Bây giờ ông là một cái tên quen thuộc trên khắp thế giới, một biểu tượng của sự kháng cự của người Ukraine. Ở Ukraine, mức độ ủng hộ dành cho ông đã tăng gần gấp ba lần và ổn định một cách phi thường.
Dễ dãi và thoải mái khi gặp gỡ những người mới đến trụ sở được siết chặt an ninh nghiêm ngặt của mình, mặc bộ quân phục kaki dù gặp hoàng gia hay thăm những người lính gần tiền tuyến, ông Zelenskyy thể hiện hình ảnh của sự vững vàng và kiên định.
Ông có những cột mốc quan trọng vẫn còn phải được làm rõ. Ông vẫn chưa được đảm bảo nguồn cung cấp các máy bay chiến đấu tinh vi của phương Tây mà ông nói là cần thiết để đẩy lùi quân đội Nga, cũng chưa được đảm bảo về việc cho phép Ukraine nhanh chóng gia nhập Liên hiệp châu Âu. Gia nhập liên minh quân sự NATO dường như vẫn nằm ngoài tầm với.
Dù đôi khi khuôn mặt sưng húp, với những nếp nhăn dưới mắt, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy ông kiệt sức, và tháng trước, ông đã tiến hành cải tổ chính phủ để dập tắt sự phản đối kịch liệt của công chúng về một vụ bê bối tham nhũng.
“Ông Zelenskyy khiến nhiều người ngạc nhiên... Họ đánh giá thấp phẩm chất lãnh đạo của ông ấy”, ông Volodymyr Fesenko, một nhà phân tích ở Kyiv, người nói rằng ông Putin đã đánh giá sai về ông Zelenskyy.
“(Ông Putin) đã chuẩn bị một chiến dịch đặc biệt chứ không phải một cuộc chiến toàn diện... bởi vì ông ấy nghĩ rằng ông Zelenskyy và quân đội Ukraine yếu và họ sẽ không thể kháng cự lâu dài. Điều này đã được chứng minh là một sai lầm.”
‘Tôi ở đây’
Lúc số phận của Ukraine như chỉ mành treo chuông khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược, ông Zelenskyy đã tự quay phim trên điện thoại di động để tuyên bố rằng ông và đất nước của mình sẽ tiếp tục chiến đấu.
“Ya tut,” ông nói, nghĩa là: “Tôi ở đây.”
Đó là khởi đầu của một chiến dịch trên mạng xã hội mà ông đã duy trì trong suốt cuộc chiến, đưa ra một thông điệp đơn giản: “Chúng ta sẽ chiến thắng”.
Các phóng viên của Reuters đã nhìn thấy những người lính Ukraine khóc trong một căn hầm gần chiến tuyến khi ông đọc bài diễn văn mừng năm mới.
“Đây là một năm Ukraine thay đổi thế giới. Và thế giới phát hiện Ukraine. Người ta bảo chúng ta đầu hàng, chúng ta phản công!” ông Zelenskyy nói.
Ngược lại, ông Putin thường tỏ ra ủ rũ và cô lập, đưa ra những lời đe dọa đối với phương Tây hoặc Ukraine từ Điện Kremlin và hiếm khi xuất hiện trước công chúng ngoại trừ tại các sự kiện được dàn dựng sẵn.
Một lượng đều đặn các nhà lãnh đạo nước ngoài, các chức sắc và người nổi tiếng đã đi chuyến tàu dài đến Kyiv để gặp ông Zelenskyy tại dinh tổng thống nhìn ra Kyiv. Hàng tỷ đô la viện trợ nước ngoài đã đổ vào Ukraine.
Các trợ lý mô tả một lịch trình dày đặc kể từ ngày xảy ra cuộc xâm lược bao gồm 377 cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo và những người đứng đầu tổ chức quốc tế khác, 41 bài phát biểu trước quốc hội và công chúng nước ngoài, cùng 152 cuộc họp và hàng loạt bài phát biểu khác.
‘Bây giờ chưa phải lúc’
Là một người Ukraine nói tiếng Nga xuất thân từ một gia đình Do Thái ở thành phố luyện thép Kryvy Rih, ông Zelenskyy bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một diễn viên.
Ông trở nên nổi tiếng với vai chính trong bộ phim truyền hình “Đầy tớ của Nhân dân”, bộ phim đã gây được thiện cảm với những người Ukraine chán ngấy nạn tham nhũng.
Trong đó, ông đóng vai một giáo viên trung thực, người nổi tiếng sau khi một lớp học nói về tham nhũng lan truyền trên mạng và trở thành tổng thống, tiếp tục đánh bại các nhà lập pháp và doanh nhân không lương thiện.
Sau đó, vào năm 2019, phim giả trở thành đời thật. Ông Zelenskyy được bầu làm tổng thống sau khi cam kết chống tham nhũng trong một chiến dịch tranh cử dựa trên các bài đăng khác thường trên mạng xã hội để báo trước khả năng tiếp cận trực tuyến mạnh mẽ của ông trong chiến tranh.
Trong một đoạn video được ghi lại ngay sau cuộc xâm lược của Nga, ông trích dẫn thông tin tình báo nói rằng Moscow đã tuyên bố ông là mục tiêu số một và gia đình ông - vợ ông Olena Zelenska và hai đứa con của ông - là mục tiêu số hai.
Ông Anton Grushetsky, phó giám đốc Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv, nêu lên sự tin cậy của công chúng vào ông Zelenskyy ở mức 70% đến 80%.
“Sự ổn định của mức độ tin cậy này là chưa từng có trong lịch sử Ukraine,” ông nói.
Các đối thủ chính của ông phần lớn đã bị tê liệt hóa trong việc ra quyết định, và một số nhà ngoại giao nước ngoài nói rằng họ không thoải mái về sự tập trung quyền lực vào tay đội ngũ của ông.
‘Thỏa thuận đình chiến chính trị’ đã được duy trì và ông Zelenskyy đã có thể khởi động một chiến dịch loại bỏ các quan chức bị nghi ngờ tham nhũng, bao gồm cả một số người thân cận với cơ sở quyền lực của chính ông.
Cựu Tổng thống Petro Poroshenko, người mà ông Zelenskyy đã đánh bại trong cuộc bầu cử năm 2019, cho biết việc đưa ra đánh giá về hiệu suất thời chiến của ông Zelenskiy sẽ không phù hợp trong cuộc xung đột.
“Kể từ ngày 24 tháng 2 năm 2022, tôi không phải là lãnh đạo của phe đối lập, bởi vì cả Zelenskyy và Poroshenko đều là quân nhân. Và tất cả người dân Ukraine nên đoàn kết không phải vì cá nhân mà là vì Ukraine”, ông Poroshenko nói với Reuters.
“Mọi người sẽ đưa ra bất kỳ đánh giá nào về công việc của Zelenskyy và Poroshenko sau chiến thắng của chúng ta.”
Hiện tại, ông Zelenskyy dường như có được sự ủng hộ của mọi người.
“Ông ở lại, không hề nao núng”, ông Anton Fedorenko, chỉ huy đơn vị có mật danh Mazda phục vụ ở miền đông Ukraine, nói.
“Ông ấy ngay lập tức đưa ra một loạt hành động và việc làm. Ông ấy đã thu hút sự chú ý của công chúng tới Ukraine, điều này cũng rất quan trọng. Ông ấy đã đưa vấn đề này ra toàn thế giới.”
Diễn đàn