Lãnh đạo của các uỷ ban trong Quốc hội Mỹ vừa giới thiệu hai nghị quyết để đánh dấu dịp kỷ niệm 25 năm bình thường hoá quan hệ ngoại giao với Việt Nam, trong đó công nhận sự hợp tác giữa hai nước và khẳng định cam kết của Washington tiếp tục là đối tác với Hà Nội trong tương lai.
Hai nghị quyết do các nghị sỹ và dân biểu của các uỷ ban về quan hệ quốc tế của Thượng viện và Hạ viện Mỹ giới thiệu công nhận rằng sau 1/4 thế kỷ bình thường hoá quan hệ, “nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đã cùng hợp tác hướng tới ổn định, thịnh vượng và hoà bình hơn nữa ở Đông Nam Á.”
Mỹ tuyên bố bình thường hoá quan hệ với Việt Nam vào ngày 11/7/1995, 20 năm sau khi Chiến tranh Việt Nam kết thúc. Hơn một năm trước đó, Tổng thống Bill Clinton công bố chính thức dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại đối với Việt Nam. Năm 2013, Mỹ và Việt Nam trở thành đối tác toàn diện của nhau.
Cựu tổng thống Clinton, qua một đăng tải trên trang Twitter cá nhân hôm 11/7, bày tỏ lòng “biết ơn” đối với mối quan hệ đối tác Mỹ-Việt Nam trong 25 năm qua và tới những người đã đóng góp vào việc bình thường hoá mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam, trong đó “gồm các Thượng nghị sỹ (John) McCain, (John) Kerry, (Bob) Kerrey, (Chuck) Robb, (Max) Cleland và Dân biểu (Douglas) Peterson – cùng tất cả những cựu chiến binh Việt Nam”.
Mối quan hệ song phương giữa Mỹ và Việt Nam đặc biệt nồng ấm hơn trong những năm gần đây kể từ khi Tổng thống Barack Obama dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam trong chuyến thăm của ông tới Hà Nội năm 2016. Việt Nam trong 3 năm trở lại đây đã hai lần tiếp đón Tổng thống Donald Trump cùng các quan chức cấp cao khác của chính phủ Mỹ.
Các nghị quyết giới thiệu tới Thượng viện và Hạ viện Mỹ còn bày tỏ sự sẵn sàng của lưỡng viện trong việc tiếp tục mối quan hệ, mà Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink nói là “mạnh hơn bao giờ hết”, với Việt Nam trong tương lai.
Hai nghị quyết có cùng nội dung nhưng được giới thiệu tới Thượng viện dưới sự bảo trợ của TNS Cory Gardner và Ed Markey, và tới Hạ viện dưới sự bảo trợ của Dân biểu Ted Yoho và Ami Bera.
Các nghị quyết tái khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ đối tác toàn diện Mỹ-Việt Nam, bao gồm việc thực thi đầy đủ các điều khoản của Đạo luật Sáng kiến Tái bảo đảm châu Á (ARIA) được Tổng thống Trump ký ban hành năm 2018 liên quan tới việc nâng cấp mối quan hệ của Mỹ với Việt Nam.
Trong các nghị quyết này, Mỹ tái khẳng định sẵn sàng hợp tác với Việt Nam trong các vấn đề từ chính trị, kinh tế - thương mại, an ninh - quốc phòng, khắc phục hậu qủa chiến tranh, giáo dục - đào tạo, y tế, cho tới các cơ chế hợp tác trong khu vực.
Các nghị quyết cũng công nhận sự đóng góp của các cộng đồng Việt Nam vào sự phát triển của Hoa Kỳ cũng như sự hợp tác của chính phủ Việt Nam trong việc tìm hài cốt binh lính mất tích trong chiến tranh và tháo gỡ bom mình còn sót lại.
“Mỹ đánh giá cao sự hợp tác của Việt Nam trong việc tiếp tục tìm kiếm hài cốt của 1.246 quân nhân Mỹ còn đang mất tích kể từ Chiến tranh Việt Nam,” nghị quyết viết.
Bên cạnh việc hoan nghênh vai trò lãnh đạo của Việt Nam khi là Chủ tịch luân phiên của khối ASEAN năm 2020 và là thành viên “tích cực” của Hội đồng An ninh Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020-21, nghị quyết còn nhắc tới “những mối quan ngại nghiêm trọng về luật lệ và tự do dân sự ở Việt Nam, mà Freedom House xác định là (quốc gia) ‘không có tự do.’”
Trong một tuyên bố ra hôm 12/7, TNS Gardner viết rằng: “Trong 25 năm qua, mối quan hệ bình thường hoá với Việt Nam có lợi cho thương mại, sức khoẻ cộng đồng của chúng ta và hỗ trợ nhân quyền và dân chủ trên toàn thế giới.” Ông cũng bày tỏ mong muốn “tiếp tục phát triển mối quan hệ đối tác mạnh mẽ giữa Mỹ và Việt Nam, sẽ được hỗ trợ bởi Đạo luật Sáng kiến Tái đảm bảo châu Á của lưỡng đảng do ông giới thiệu vào hồi 4/2018.
