Sau khi có tin vào tháng trước là Úc rút visa của một phụ nữ Việt Nam mang thịt heo vào nước này, một công dân khác của Việt Nam đối mặt với cùng biện pháp trừng phạt vì vi phạm tương tự, khiến chính phủ Úc phải đưa ra một thông cáo chính thức.
Lần đầu tiên một vi phạm liên hệ đến thịt heo và phản ứng tại Việt Nam có phần bối rối. Các báo địa phương nêu vấn đề “một phụ nữ bị trục xuất vì không khai báo có thịt heo trong hành lý?” Đây không phải là cần sa hay sừng tê giác, dân địa phương đùa cợt về tin này.
Úc “có nhiều thứ như Việt Nam, tại sao phải vận chuyển chi cho rắc rối?” một người bình luận viết trên báo Tuổi Trẻ của nhà nước.
Nhưng khi xảy ra vụ vi phạm thứ hai, Úc giải thích lý do vì sao thịt heo nghiêm trọng hơn một vài món hàng không khai báo: đó là vì cúm heo.
“Du khách bị cấm không được mang theo các sản phẩm thịt heo từ các nước có dịch cúm heo châu Phi vào Úc,” Bộ trưởng Nông nghiệp Bridget McKenzie nói trong một thông cáo công bố hồi tuần trước. “Đây là một trong những biện pháp của chính phủ chúng tôi nhằm ngăn căn bệnh dịch tai ương này xâm nhập vào Úc và để bảo vệ cho 2.700 nhà sản xuất thịt heo của chúng tôi.”
Dù hai du khách Việt Nam dường như chỉ mang thịt heo làm quà tặng cho thân nhân, nhưng họ bị kẹt trong tranh cãi xuyên biên giới này. Cúm heo đã tàn phá khắp châu Á, đặc biệt tại thị trường khổng lồ Trung Quốc và Việt Nam, nơi thịt heo là thực phẩm thông dụng. Hai nước này và những quốc gia khác đã tiêu hủy hàng triệu con heo để ngăn chặn dịch bệnh bùng phát. Giữa lúc thịt heo khan hiếm, tại một số nơi giá thịt heo tăng gần gấp đôi trong năm qua, và Trung Quốc đã phải tái xét lại việc hạn chế nhập khẩu thịt heo của Mỹ dù hai bên đang có chiến tranh thương mại.
Bộ trưởng Bridget McKenzi nói Úc có lý do để quan ngại là dịch bệnh bùng phát có thể lan rộng. “Một vòng thử nghiệm mới đây phát hiện có gần 50% sản phẩm thịt heo bị tịch thu từ các du khách, dương tính với cúm heo châu Phi,” bà nói.
Tuy nhiên nhiều người tại Việt Nam bênh vực các du khách, cảm thấy việc trục xuất là một trừng phạt nặng nề đối với một lỗi lầm lương thiện. Úc có thể tịch thu những hàng hóa vi phạm và cho phép du khách tiếp tục vào Úc thay vì trục xuất họ và cấm họ trở lại Úc trong vòng 3 năm.
“Chúng ta cũng nên thông cảm với bà ấy vì bà chỉ quen ăn theo cách Việt Nam,” cư dân mạng Hoàng Trần nói về nữ du khách trên Facebook.
Úc và Việt Nam đều muốn duy trì mối quan hệ tốt đẹp. Úc có một số dân Việt Nam đông đảo kể từ Chiến tranh Việt Nam, và Úc tiếp tục nhận nhiều sinh viên sang học đại học.
Việt Nam là một trong những thị trường thương mại tăng trưởng nhanh chóng nhất của Úc tại Đông Nam Á với thương mại tăng gần 12% trung bình một năm, theo Uỷ ban Thương mại và Đầu tư Úc.
Đại sứ Úc tại Việt Nam ở Hà Nội Robyn Mudie nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ này.
“Úc cảm kích sự ủng hộ của Việt Nam trong việc giúp bảo vệ Úc trước những đe dọa về an ninh sinh học nghiêm trọng và hy vọng các du khách Việt Nam có thể tiếp tục tận hưởng lòng hiếu khách của Úc,” đại sứ Mudie nói.
