Vladimir Putin đang chuẩn bị mừng Lễ Chiến Thắng vào ngày 9 tháng Năm, kỷ niệm Nga đánh bại Đức Quốc Xã trong Thế Chiến Thứ Hai. Như thường lệ, đây là dịp quân đội Nga đưa các vũ khí tối tân ra biểu diễn. Nếu trong bài diễn văn tại Công trường Đỏ Vladimir Putin tuyên bố Nga đã chiến thắng ở Ukraine, sẽ bắt đầu rút quân về nước, thì chắc cả thế giới sẽ hoan nghênh!
Nhưng điều đó khó xảy ra. Chỉ có thể đoán rằng quân đội Nga còn tiếp tục sa lầy ở Ukraine; có thể một, hai năm là cùng, vì sức không thể kéo dài hơn.
Ngày 5 tháng 5, Yevgeny Prigozhin, chủ nhân đạo quân Wagner đang tấn công Bakhmut, cũng nói muốn chiếm được thành phố này trước ngày 9 tháng 5, 2023. Thứ trưởng quốc phòng Ukraine, Hanna Malyar cũng đoán quân Nga nuôi tham vọng này. Nhưng Prigozhin, nhà tư bản Nga thân cận với Putin, lại dọa sẽ rút khỏi mặt trận Bakhmut ngày 10 tháng 5. Ông than phiền rằng bộ quốc phòng Nga đã ngưng tiếp tế vũ khí, đạn dược cho nhóm Wagner từ ngày 1 tháng 5, theo tạp chí Newsweek.
Thêm một lần nữa, Prigozhin kết tội bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu và Tướng tham mưu trưởng Valery Gerasimov: Cả hai âm mưu ngăn cản nhóm Wagner vì ganh ghét đám lính đánh thuê này giỏi hơn quân đội chính quy. Tháng Hai vừa qua, Prigozhin chụp hình đứng bên những xác chết của lính mình, nói rằng họ chết vì bị phản bội. “Shoigu! Gerasimov! Súng đạn đâu? Lính của tôi tình nguyện chiến đấu … hàng chục ngàn đã chết hoặc bị thương,… chỉ để mấy người mập phì ngồi sau những bàn giấy bằng gỗ gụ!” Tuần trước, ông báo động lính Wagner ở Bakhmut đang dùng đến những viên đạn cuối cùng. Chắc lần này Gerasimov sẽ phải nhượng bộ, vì Nga không đủ quân số để thay thế khoảng 10 ngàn lính Wagner.
Yevgeny Prigozhin chọn ngày 10 sẽ rút quân vì cũng tiên đoán quân đội Ukraine sẽ mở cuộc tổng phản công mùa Xuân vào ngày 15 tháng 5. Đó là lúc các trận mưa mùa Xuân giảm dần, đường xá lưu thông dễ dàng; những đại pháo, hỏa tiễn, xe tăng và thiết vận xa do khối NATO viện trợ Ukraine được đưa tới mặt trận đúng lúc.
Cuộc chiến càng kéo dài thì quân Nga ở Ukraine càng kiệt quệ. Tuần này, John Kirby, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Mỹ nêu tin tình báo tiết lộ rằng, kể từ tháng 12 năm ngoái, 20,000 quân Nga đã tử trận và 80,000 bị thương ở Ukraine. Một nửa số người chết là lính thuộc đạo quân Wagner. Kể từ ngày bắt đầu cuộc chiến, tháng Hai năm 2022, Nga đã thiệt hại mất 200,000 binh sĩ.
Bà Avril Haines, giám đốc Tình Báo Quốc Gia Mỹ (ODNI) điều trần tại Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ nói rằng “Nếu Nga không động viên, bắt lính lần nữa, và không được tiếp tế thêm vũ khí, từ Iran và các nước khác, thì sẽ không thể nào chống lại” quân Ukraine. Bà Haines đoán rằng, “Chắc Putin sẽ lo củng cố những vùng đất đang chiếm đóng ở phía Đông nước Ukraine” với mục đích bảo đảm Ukraine “không bao giờ trở thành một đồng minh của khối NATO.” Ông ta có thể “tuyên bố chiến thắng” một phần nào, ở các vùng đã chiếm được.
Tướng Scott Berrier, đứng đầu Tình báo bộ Quốc phòng Mỹ (DIA) cũng nhận xét rằng quân đội Nga đang thiếu lính thiện chiến, “họ đang sử dụng những binh sĩ trừ bị và vũ khí cũ từ thời Xô Viết.” Và, muốn tái lập lực lượng, phải mất 5 đến 10 năm, vì đang bị cấm vận.
Trong số những tài liệu mật của chính phủ Mỹ mới bị tiết lộ bởi Jack Teixeira, một người lính thuộc Vệ binh Quốc gia tại Massachusetts sắp bị đưa ra tòa, có một báo cáo của CIA, cơ quân tình báo trung ương. Báo cáo này cho biết họ “được tin” Putin đã chấp thuận một quyết định của Bộ Quốc phòng Nga “tuyển mộ thêm 400,000 binh sĩ “một cách thầm lặng.”
Công tác tuyển mộ này không dễ dàng, vì hàng trăm ngàn thanh niên trong tuổi động viên đã vượt biên trốn lính. Dân số Nga cũng trên đà giảm bớt. Thống kê chính thức của chính phủ Nga cho thấy tỷ lệ số công nhân trẻ tuổi đang xuống mức thấp nhất trong lực lượng lao động, kể từ thập niên 1990. Các xí nghiệp gặp khó khăn khi tuyển người làm việc.
Tất nhiên, lực lượng quốc phòng của Nga vẫn rất mạnh. Tướng Chris Cavoli, thuộc bộ hành quân NATO và chỉ huy quân đội Mỹ ở Âu châu điều trần với Thượng viện Mỹ cũng nói rằng quân lực Nga không tham dự cuộc chiến ở Ukraine vẫn còn nguyên vẹn, từ hải quân, không quân đến kho vũ khí nguyên tử.
Cavoli nói, “Nga mất 80 phi cơ chiến đấu ở Ukraine nhưng vẫn còn 1,000 phi cơ chiến thuật khác. Những chiến đấu cơ tầm xa chưa hề đem dùng. Chỉ vài chiến hạm bị đánh chìm. Vũ khí hạch tâm, không gian, chiến tranh tin học, chưa hề đụng tới.”
Vladimir Putin còn một lợi thế khác là vẫn tiếp tục làm chủ dư luận dân trong nước. Một cuộc nghiên cứu của công ty nghiên cứu dư luận độc lập Levada Center của Nga cho biết dân Nga chỉ nghe và coi các đài của chính phủ, cho nên 87% vẫn ủng hộ cuộc “hành quân đặc biệt” của Putin ỏ Ukraine!
Nhưng tất cả những lực lượng quân sự và vũ khí được sử dụng như thế nào cũng tùy thuộc vào nền kinh tế. Tuần báo U.S. News & World Report cho biết tình báo Mỹ ước tính chính phủ Nga chỉ đủ sức tiếp tục cuộc chiến thêm một năm nữa. Đó là một trong số các chi tiết bị Teixeira đem ra khoe với bạn bè trong mạng Discord. Bản ước tính viết: “Moscow chỉ dựa vào việc tăng thuế các xí nghiệp, sử dụng quỹ dự trữ quốc gia, tăng số hàng nhập cảng và hy vọng giới kinh doanh sẽ thích ứng để giảm bớt các áp lực kinh tế.”
Theo thống kê của chính phủ Nga thì nền kinh tế vẫn vững chắc mặc dù bị cấm vận, không suy sụp như Mỹ và các nước Tây phương mong muốn. Nhưng rất khó tin vào số thống kê của các chế độ độc tài!
Thí dụ, trong thời chiến tranh lạnh, Liên Xô vẫn quảng cáo nền kinh tế “phát triển vĩ đại.” Nhưng vệ tinh nhân tạo của Mỹ đã chụp hình các thành phố ở Nga vào ban đêm, coi số đèn thắp sáng nhiều hay ít. Nếu kinh tế lên mạnh thì phải thấy rất nhiều ánh đèn; hơn nữa ánh sáng sẽ phải tăng thêm năm này qua tháng khác vì nhiều nhà cửa, cơ xưởng mới, các cột đèn đường mới được dựng lên. Thống kê có thể nói dối, nhưng hình chụp các ánh đèn cho biết sự thật.
Nhật báo The Wall Street Journal mới viết về một phương pháp thẩm lượng kinh tế phát triển ở Nga cao hay thấp, bằng cách đo mức độ ô nhiễm. Vì các nhà máy hoạt động đều sinh ô nhiễm; nếu công nghiệp ở Nga tăng hoạt động, như chính phủ loan báo, thì số khí thải gây ô nhiễm phải tăng lên, ai cũng biết như vậy.
Các vệ tinh nhân tạo Sentinel-5P của ESA (European Space Agency) từ năm 2017 đã cung cấp số đo về độ ô nhiễm trên trái đất. Vệ tinh dùng một khí cụ tên là Tropomi, nhận ra các khí như dioxide, ozone, formaldehyde, methane, vân vân, từ các nhà máy thải ra.
Dựa trên các số liệu của ESA, công ty QuantCube Technology ở Paris phổ biến các tin tức cho giới đầu tư quốc tế. Đặc biệt, QuantCube theo dõi số lượng nitrogen dioxide trên bầu trời nước Nga do các nhà máy thải ra khi đốt than đá hoặc các dầu xăng và diesel.
Trong sáu tháng vừa qua, mức ô nhiễm ở các thành phố Moscow và St. Petersburg tăng lên, chắc vì xe cộ chạy nhiều hơn. Nhưng mức ô nhiễm trên các vùng công nghiệp lại giảm 6.2% so với năm ngoái; giảm nặng hơn cả thời gian ngưng hoạt động vì bịnh Covid. Riêng từ tháng 11 năm 2022 đến cuối tháng Tư năm nay, mức ô nhiễm giảm 1.2%; trong khi các số thống kê nói rằng sản xuất công nghiệp tăng 1.2% vào tháng Ba so với năm ngoái.
Riêng vùng các nhà máy luyện kim thì ô nhiễm tăng lên trong sáu tháng qua. Còn các khí thải do dầu lửa và khí đốt gây ra lại giảm, chứng tỏ sự kiện các nước Âu châu cấm vận không mua dầu, khí của Nga đã có hiệu quả. Kết luận: Kinh tế Nga đang gặp khó khăn vì bị cấm vận sau khi đánh Ukraine.
Tuy dân Nga vẫn còn tin tưởng ở ông Vladimir Putin và chỉ coi các đài ti vi của chính phủ, nhưng họ cũng tỏ ra quan tâm đến tình hình chiến sự. Báo U.S. News & World Report cho biết 84% dân chúng chú ý đến chiến cuộc, trong đó 46% nói rằng họ rất quan ngại, theo công ty Levada Cente. Có 62% lo lắng về cuộc tổng phản công sắp tới của Ukraine, và 52% nghĩ rằng tình hình sẽ ngày càng xấu hơn.
Vladimir Putin có thể tiếp tục đánh Ukraine trong một năm nữa, cho đến khi dân Nga biết rõ sự thật, họ sẽ phải đứng lên phản đối!
Diễn đàn