Phe đối lập Syria rối ren, chủ tịch từ chức, thủ tướng không được chấp nhận

Phe đối lập Syria lâm vào tình trạng rối ren hôm Chủ nhật khi người đứng đầu nhóm đối lập chính đang sống lưu vong tuyên bố từ chức và phe nổi dậy trong nước bác bỏ việc bổ nhiệm thủ tướng lâm thời.

Ông Mouaz al-Khatib, người đứng đầu Liên minh Quốc gia Syria loan báo từ chức trên trang Facebook của ông.

Ông than phiền rằng cộng đồng quốc tế đã không hành động đủ để giúp nhân dân Syria tự vệ với các lực lượng của Tổng thống Bashar al-Assad, nhà lãnh đạo đã chiến đấu với cuộc nổi dậy kéo dài từ 2 năm qua chống lại chế độ cai trị chuyên quyền của ông.

Trong một tuyên bố, ông Khatib nói ông giữ lời hứa rằng ông sẽ từ chức nếu các thành viên trong liên minh bước qua những “làn ranh không thể vượt qua”. Ông không nói đó là làn ranh đó là gì.

Ông Khatib trước đó đã phản đối việc liên minh, hồi tuần trước, chọn một doanh nhân có quá trình học vấn ở Mỹ, ông Ghassan Hitto , làm thủ tướng lâm thời cho các khu vực của Syria, do phe nổi dậy nắm giữ.

Việc chọn ông Hitto tại một cuộc họp của phe đối lập ở Istanbul đã làm suy yếu thẩm quyền của ông Khatib với vai trò người đứng đầu liên minh.

Nhóm nổi dậy thách thức

Tình thế rối ren lại càng bị đào sâu hơn với tuyên bố của phát ngôn viên của nhóm nổi dậy, bên trong Syria, rằng nhóm Quân đội Syria Tự do không thừa nhận ông Hitto là thủ tướng. Ông Louay Almokdad nói với các hãng tin Tây phương rằng ông Hitto không được bầu lên một cách hợp lệ vì không có sự đồng thuận về tư cách ứng viên của ông.

Các thành viên khác của nhóm nổi dậy nói rằng họ không cần thủ tướng vì họ đã quản trị các khu vực nằm dưới quyền kiểm soát của họ.

Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ John Kerry nói rằng ông rất tiếc khi nghe tin ông Khatib từ chức. Tuy nhiên, trong những nhận định đưa ra tại Baghdad hôm Chủ nhật, Ngoại trưởng Kerry nói rằng phe đối lập Syria ‘lớn hơn một cá nhân’ và giới lãnh đạo thay đổi trong thực thể đó là điều ‘hầu như không tránh khỏi’. Ông nói rằng Hoa Kỳ đã cùng làm việc chặt chẽ với ông Hitto trong việc gửi viện trợ cho Syria và tin tưởng ở khả năng của ông.

Ông Hitto nhận được đa số phiếu 35/48 phiếu trong cuộc bầu chọn tại phiên họp của liên minh hôm thứ Ba tuần trước. Tuy nhiên, nhiều nhân vật bất đồng có tiếng tăm tẩy chay cuộc bỏ phiếu, với cáo buộc rằng ông Hitto là một con chốt của nhóm Huynh đệ Hồi giáo của Syria và các quyền lực bên ngoài như Qatar chẳng hạn, là nước đã hoan nghênh việc bầu chọn ông.

Nhân vật ôn hòa

Ông Khatib, một người Hồi giáo ôn hòa, đã lãnh đạo liên minh từ tháng 11 năm ngoái, khi phong trào của những người sống lưu vong tự tái cấu trúc trong cố gắng là đại diện cho một mặt trận đoàn kết hơn đối với các nước hỗ trợ họ trong khối Ả Rập và phương Tây.

Ông Khatib chạy thoát khỏi Syria năm ngoái, là một người được nhiều được nhiều người dân Syria kính trọng vì ông là một nhà thuyết giáo của đền thờ Umayyad ở Damascus và ông đã từng phản đối sự cai trị của ông Assad, mặc dù nhiều lần bị tù.

Trước đây trong năm, ông đã đề nghị đối thoại với các giới chức Syria để đổi lại việc phóng thích tập thể các nhân vật đối lập bị cầm giữ, và điều này đã gây phẩn nộ cho các thành viên trong liên minh, những người nhất mực đòi loại trừ ông Assad trước khi có bất cứ cuộc nói chuyện nào. Chính phủ Damascus đã làm ngơ trước đề nghị này.

Trong trang Facebook của ông, ông Khatib nói rằng việc từ chức của ông sẽ giúp ông có thể ủng hộ cuộc cách mạng Syria với ‘sự tự do không thuộc vào các định chế chính thức.’

Liên đoàn Ả Rập chờ đợi

Các nhà ngoại giao trong khối Ả Rập, hôm Chủ nhật nói rằng Liên đoàn Ả Rập đã mời ông Khatib và ông Hitto đại diện cho Syria tại cuộc họp thượng đỉnh sẽ kéo dài trong 2 ngày ở thủ đô Doha của Qatar, sẽ khai mạc vào thứ Ba.

Hiện chưa rõ nhân vật đối lập nào của Syria sẽ dự hội nghị. Liên đoàn Ả Rập đã đình chỉ tư cách thành viên trong khối của chính phủ của ông Assad từ năm 2011, và phần lớn thành viên yêu cầu tước bỏ tư cách thành viên của ông.

Giám đốc trung tâm Carnegie nghiên cứu về Trung Đông, ông Paul Salem nói rằng phe đối lập Syria đã rối ren vì những tranh cãi nội bộ từ khi cuộc nổi dậy chống ông Assad bắt đầu vào năm 2011. Ông nói, “Phe nổi dậy đã tỏ ra không đoàn kết, không đại diện cho một mặt trận có tính thuyết phục đối với những người đang chiến đấu bên trong Syria lẫn cộng đồng khu vực hay cộng đồng quốc tế muốn hỗ trợ cho họ.”

Trong một diễn tiến tích cực đối với phe đối lập là một số thành viên thuộc phái Hồi giáo thiều số Alawite của Tổng thống Assad đã tụ họp ở Cairo hôm Chủ nhật để bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc nổi dậy và tự tách ra xa khỏi chính phủ của họ.

Các nhà hoạt động Syria từ lâu cáo buộc ông Assad đã gây lo sợ cho những người Hồi giáo Alawite bằng cách làm cho họ tin rằng họ sẽ bị tàn sát bởi nhóm nổi dậy thuộc phái Hồi giáo đa số Sunni nếu chính phủ của ông sụp đổ.


Nhóm nổi dậy thắng lợi ở miền nam

Trong khi đó, Tổ chức Đài quan sát Nhân quyền Syria ở Anh cho biết trong cuộc giao tranh mới nhất ở Syria, phe nổi dậy đã chiếm được dải đất dài 25 kilomet gần biên giới hướng nam Syria, giáp ranh với Jordan và cao nguyên Golan do Israel chiếm đóng.

Tổ chức này nói rằng phe nổi dậy chiếm nhiều trạm kiểm soát của quân đội trong khu vực chiến lược trong mấy ngày gần đây, đã làm suy yếu thêm quyền kiểm soát của ông Assad.

Israel nói rằng lực lượng của họ ở Golan đã bắn trả lại một địa điểm ở Syria hôm Chủ nhật. Hiện chưa rõ, binh sĩ Syria hay nhóm nổi dậy đã gây ra sự phản công từ phía Israel. Binh sĩ Israel đã bị tấn công nhiều lần từ trong lãnh thổ của Syria trong những tuần lễ gần đây, khiến Israel lên tiếng cảnh báo rằng họ sẽ truy nguyên trách nhiệm đối với chính phủ Syria về bất cứ sự vi phạm nào đối với thỏa thuận ngưng bắn từ nhiều thập kỷ nay giữa 2 nước thù nghịch lâu đời này.