Kỳ 2
Một tác giả Mỹ gốc Việt khác, Andrew Lam, cũng chịu ảnh hưởng rất nặng của truyền thống gia đình khi viết tiểu luận hoặc tiểu thuyết. Với “Perfums Dreams: Reflection on the Việt Nam diaspora” đã đoạt giải thưởng Beyons Margins 2006 của PEN American Center. Gần đây, Andrew Lam còn xuất bản tác phẩm “East eats West” mà theo như những nhận định của Wayne Karlin là “một tiểu luận về châu Mỹ xuất sắc nhất của thế hệ anh”. Là con trai của trung tướng Lâm Quang Thi nên hình ảnh oai hùng của người cha trong cuộc chiến vừa qua như một ấn tượng không thể nào quên trong tâm thức của Lam. Viết về bộ quân phục mà cha mình từng mặc, anh như trở lại những ấn tượng về nỗi đau xót của người cha khi mặc bộ quân phục lần chót trong buổi lễ hạ kỳ VNCH trên chiến hạm rồi thay bằng bộ đồ dân sự với quần kean và áo T-shirt và vứt khẩn súng ngắn khi trước luôn đeo bên mình xuống biển Thái Bình Dương.Rõ ràng một điều ở thế hệ anh, bắt đầu cuộc đời ở Hoa Kỳ lúc 10 tuổi, thì chiến tranh vẫn là những điều không thể nào quên.
Với tác phẩm đầu tay, Andrew Lâm đã được đón nhận khá nồng hậu từ văn chương dòng chính. Nhà văn Maxine Hong Kingston đã nhận xét về Perfume Dreams: “Lâm đã viết với sự trung thực của một ký giả chân chính và với xúc cảm mạnh mẽ của một người kể chuyện về nơi sinh thành của mình.”
Library Journal Review viết “Trong những tiểu luận phong phú đầy sức sống được tuyển chọn ấy, Lâm, một bỉnh bút có uy tín và một bình luận gia xuất sắc của National Public Radio, đã viết những nhận định làm nổ tung ra sự thực từ căn cước của những người được gọi là Việt kiều (những người Việt Nam sinh sống ở hải ngoại) định cư ở Hoa Kỳ. Ngày 28 tháng Tư năm 1975, cậu bé con 11 tuổi và gia đình rời khỏi Sài Gòn trên một chiếc vận tải cơ C-130 đông nghẹt người đúng hai ngày trước khi chính quyền Sài Gòn sụp đổ khi quân Cộng sản tiến vào. Ngày ấy Lâm đã hiểu rằng đó là ngày bắt đầu ở Hoa Kỳ hồi sinh một cuộc đời mới. Cha của Lâm, một tướng lãnh của quân lực Nam Việt Nam, sau đó ít lâu, đoàn tụ với gia đình ở California, nơi mà họ bắt đầu làm lại cuộc đời từ đẳng cấp thấp nhất của xã hội và họ đã phải nỗ lực để hoàn thành giấc mộng Mỹ quốc. Nhìn ngắm sâu sắc chính mình và những người cùng trang lứa, Lâm đã tìm kiếm sự hôn phối giữa hai mảnh sống khác nhau và luôn luôn có những chuyện kể trái ngược.” Anh đã trích dẫn lời phê bình của nhà nghiên cứu văn hóa Edward Said là ông này đã minh chứng rằng một sự vượt quá giới hạn của quốc gia phải là một sự không thể từ chối mang theo quá khứ nhưng lại suốt đời vật vã quanh quẩn làm việc với nó. Lâm, người đã thừa nhận rằng mái ấm gia đình có thể mang theo từ đất nước mình. Khi người đó tìm thấy ở đó những tâm cảm tràn đầy từ những trang nhật ký của thái độ tự tìm kiếm để đến kết luận rằng một căn cước cá nhân sẽ không thể nào sửa chữa được nhưng nó sẽ mở rộng ra đến tận cùng.
Andrew Lâm trong tác phẩm của mình thường có hình ảnh những người thân trong gia đình. Thí dụ như trong “Notes of a Warrior's Son” hay “My Father's Army Uniform”. Những chi tiết đời sống có khi là sự thực của đời Lâm. Khi bắt đầu sống ở Hoa Kỳ vào lúc hơn 10 tuổi, Lâm đã chỉ nói tiếng Anh và không nói tiếng Việt. Cứ như thế khoảng 5 năm đầu tiên. Nhưng khi đến tuổi teen, anh lại bắt đầu ngạc nhiên và tìm hiểu về quá khứ của mình. Anh muốn giải thích lịch sử của chính mình qua cuộc sống. Vì thế, tác phẩm của anh bắt nguồn từ chính cuộc sống và nhận thức của anh phản ánh chính sự thực của một người tị nạn và phải cố gắng để hiện diện và có mặt trong một quốc gia đa văn hóa như Hoa Kỳ. Anh không chủ tâm đề cập đến chính trị và cũng không muốn tạo ra sự thương xót của người đọc qua những điều đã viết. Có thể trong đó, là hình ảnh thoáng qua của chiến tranh. Nhưng, phần đông là cuộc sống hiện tại, là những điều đang đến đang xảy ra với nhãn quan của một người nhạy cảm. Lâm muốn sáng tạo ra những khuôn mẫu nhân vật có thể bị thay đổi vì cuộc chiến nhưng không phải là nạn nhân. Anh chủ tâm làm sống lại những ký ức về cuộc chiến đã qua, với tầm nhìn của một người đang sống trong thời đại toàn cầu hóa, khi mà truyền thông đã thành những cây cầu liên lục địa nối liền những khoảng cách địa lý xa xôi.
Nam Lê là một nhà văn gốc Việt Nam vừa đoạt giải văn chương Dylan Thomas của Anh với lời khen tặng là “tác phẩm đầu tay có tính sáng tạo và nhiều cảm xúc”. Giải thưởng này dành cho những tác giả trẻ tuổi dưới 30 và có những tác phẩm đặc biệt nổi bật.
Đây là một trường hợp của tuổi trẻ Việt Nam ở hải ngoại thành công một cách khá lý thú. Nam Lê được lựa chọn trong số năm tác giả trẻ nổi tiếng trên thế giới như tác giả Anh Ross Raisin (với God's Own Country), Edward Hogan (với Blackmoor), Caroline Bird (với Trouble Came to the Turnip) và tác gỉa sinh trưởng tại Nam Phi Ceridwen Dovey (với Blood kin) và tác giả người Ethopia Dinaw Mengestu (với Children of the Revolution).
Peter Florence, chủ tịch hội đồng tuyển chọn đã ca tụng Nam Lê như một “hiện tượng văn học tài ba” mà những tác phẩm biểu lộ những rực rỡ hiếm có đầy sinh khí ở cả hai trong lăng kính quan sát thực tế chủ thể và cả tính chất của nghệ thuật viết văn.
Tác phẩm đoạt giải là The Boat. Hiếm có một nhà văn nào, dù là người bản xứ viết bằng ngôn ngữ mẹ đẻ trong tác phẩm đầu tiên, được sự đón nhận của giới phê bình văn học trên thế giới như thế. The Boat là một tuyển tập 240 trang do nhà xuất bản Knopf gồm 7 truyện ngắn được coi như là một tác phẩm tuyệt hảo của năm 2008. Là người đoạt giải thưởng Pushcat Prize, Nam Le đã tập trung vào những chủ đề như sự dời đổi của cuộc sống con người, những hiểm nguy cũng như cái giá phải trả của cuộc sống trong những xoay chuyển của thời thế. 7 truyện ngắn là bảy đề tài khác nhau, thời gian khác nhau, tính chất khác nhau và môi trường địa lý cũng khác nhau. Những nhân vật ấy sống ở Hoa Kỳ, Úc, Colombia, Iran và Việt Nam có những nền văn hóa khác nhau, những cuộc sống khác nhau và tâm tư cũng khác nhau biểu lộ những mẫu nhân vật không thể trộn lẫn và cũng thật khó nhòa phai trong tâm tư người đọc.
Nhưng, Nam Le đã viết với căn cước của một người Việt Nam. Một truyện ngắn tiêu biểu là truyện ngắn đầu tiên của tuyển tập có nhan đề khá dài “Love and honour and pity and pride and compassion and sacrifice”. Bà Michiko Kakutani, một phê bình gia nồng cốt của mục điểm sách của The NewYork Times đã nhận xét đây là một truyện ngắn hay nhất của tập truyện này. Nhân vật chính trong truyện là một người có nhiều nét giống với tác giả, cũng tên Nam, cũng hành nghề luật sư ở Úc trước khi qua Mỹ để học trong lớp dạy viết văn tại đại học Iowa trong một học trình tương đương với những lớp cao học. Anh tuy đang học viết văn nhưng lại bị bế tắc khi sáng tác dù đã cố gắng thay đổi nhiều phương cách, tỉ dụ như thay vì dùng máy computer thì lại dùng máy chữ bởi vì viết bằng máy computer có thể sửa chữa được nên không có sự chú tâm còn viết với máy đánh chữ thì không thể bôi xóa sửa chữa nên dễ dàng để tập trung tâm lực hơn. Trong khi ngày thi gần kề Nam phải hoàn tất một truyện ngắn có tính quyết định của khóa học trong vòng ba ngày mà trang giấy còn trắng nguyên. Khi đang chấm bài cho sinh viên thì lại nhận được tin cha anh sẽ đến thăm anh trong hoàn cảnh anh không muốn biết cha anh biết mình có người yêu là cô gái người bản xứ da trắng tóc vàng.
Nam không muốn viết về đề tài chủng tộc và những xung đột văn hóa vì anh cho rằng chỉ cần nửa trang giấy với vài ẩn dụ cũng như vài nét đặc thù văn hóa là có thể dễ dàng viết thành một truyện như vậy. Anh bế tắc đề tài và sau phải xoay về quá khứ với cuộc đời của người cha mà có lần anh nghe kể lại rằng ông là người sống sót trong thảm nạn ở Mỹ Lai nhờ nằm dưới thân hình của vợ ông che chở. Ông cũng là một sĩ quan của quân đội miền Nam và đã bị ba năm tù cải tạo sau vượt biển đến Úc định cư.
Ông thực tình không muốn con mình theo nghề viết văn và đôi khi đọc những truyện ngắn của Nam về thuyền nhân mặc dù đươc bạn bè và những người chung quanh khen tặng nhưng ông vẫn phê bình là chưa phải là truyện hay bởi vì vẫn chưa lột tả được sự thật.
Cha của Nam là một người bố nghiêm khắc có lần đã đánh đòn Nam khiến anh bỏ nhà đến sống với người bạn gái nghiện hút. Mẹ Nam thương con lén chu cấp cho con, cha Nam biết được giận dữ cãi lẩy và hai người ly thân. Mẹ Nam khuyên con trở về nhà và cha của Nam cũng chấp nhận và hứa rằng không bao giờ nhắc đến chuyện đã qua nữa. Vì thế tình cha con đã có nhiều rạn nứt.
Khi thăm con ở Iowa, hai cha con nói chuyện suốt đêm và với những thu lượm ấy Nam hoàn tất truyện ngắn mà anh rất cần thiết ngay sau khi người cha đi ngủ. Anh hoàn thành truyện ngắn khi trời gần sáng và ngủ thiềp đi. Sáng dậy Nam không thấy người cha và bản thảo truyện ngắn vừa viết xong cũng biến mất. Anh đi kiếm và khi gặp người cha thì ông đã mang bản thảo truyện ngắn ấy vào thùng đốt lửa để sưởi của một ông già homeless. Nam qúa tức giận vì người cha đã phá hủy một truyện ngắn cực kỳ quan trọng như vậy. Anh đã nói với cha rằng ước gì ông đừng đến thăm và ông không phải là cha của anh
Sự thâm trầm trong cách diễn tả đã phác họa được chân dung người cha, đã trải qua những giây phút sống sót khi nằm dưới sự che chở của thân thể người vợ dưới làn đạn bắn như mưa và cũng đã qua trại tù Cộng sản, đã qua những ngày vượt biên sóng gió nên ông muốn cuộc đời còn lại phải có ý nghĩa và thực hiện được những việc đáng kể để không uổng phí những kinh nghiệm đắt giá của cuộc sống. Vì thế ông nghiêm khắc với con và bắt Nam vào khuôn khổ để hoàn thành những ý nguyện của ông. Nhưng Nam lại ở một thế hệ khác, có môi trường sống khác mà tự do cá nhân được tôn trọng. Thành ra giữa cha và con có sự xung đột, mà chính là sự xung đột của hai nền văn hóa, hai đời sống khác nhau. Sự phá hủy bản thảo của người cha có biểu tượng gì trong dụng tâm của Nam Lê? Có phải là một hành động đốt bỏ đi một quá khứ? Hay là để khởi đầu cho một hứa hẹn đúng nghĩa về sau? Dù sao, đó cũng là một bất ngờ cho độc giả. Có rất nhiều lời khen tặng từ các nhà văn, phê bình gia có tăm tiếng như giáo sư Marilynne Robinson của đại học Iowa, hay nhà văn đoạt giải Pulitzer năm 2008 Junot Diaz. Hầu như họ đều có cùng một cảm nghĩ là sự trưởng thành lão luyện đầy tính sáng tạo một cách không ngờ từ một tác phẩm đầu tay của một cây bút trẻ. Nét đặc sắc dám đi trên một con đường chưa ai đi qua và dám trực diện với những vấn đề mà ngay cả những nhà văn có nhiều kinh nghiệm cũng e dè né tránh. Chọn lựa những không gian thời gian khác, khai triển từ những nền văn hóa khác nhau để có những nhân vật đặc thù như những phác họa chân dung con người tùy theo cách nhìn cũng như vị trí, chỗ đứng quan sát.
***
Chân dung của những nhà văn gốc Việt viết bằng Anh hoặc Pháp ngữ có nhiều điều tương tự với nhau. Phần đông xuất thân từ những lớp dạy viết văn ở đại học hoặc có trình độ chuyên nghiệp về kiến thức lẫn chuyên môn. Kiên Nguyễn là nha sĩ; Lan Cao, Aimee Phan, Nguyễn Minh Bích là giáo sư đại học; Nam Le, Monique Trương là luật sư; Andrew X. Pham, Pham Xuân Quang là kỹ sư; Andrew Lam, Nguyễn Quí Đức là xướng ngôn viên. Ở thế hệ 1,5 hay 2, họ tuy có những suy nghĩ độc lập nhưng vẫn chịu ảnh hưởng nhiều của văn hóa Việt nam. Từ lối sống và suy nghĩ, họ như người đi song song giữa hai nền văn hóa. Tuy nói rằng hai vai họ không bị nặng mang bởi quá khứ của thời thế chiến tranh nhưng trong tác phẩm vẫn thấp thoáng dấu vết của cuộc chiến. Họ không mang nhiều tính hoài niệm như thế hệ thứ nhất nhưng trong văn chương họ cũng muốn làm nổi bật sắc thái của những người tạo dựng tương lai của mình ở xứ sở định cư bằng nghị lực….[NMT]
Một tác giả Mỹ gốc Việt khác, Andrew Lam, cũng chịu ảnh hưởng rất nặng của truyền thống gia đình khi viết tiểu luận hoặc tiểu thuyết. Với “Perfums Dreams: Reflection on the Việt Nam diaspora” đã đoạt giải thưởng Beyons Margins 2006 của PEN American Center. Gần đây, Andrew Lam còn xuất bản tác phẩm “East eats West” mà theo như những nhận định của Wayne Karlin là “một tiểu luận về châu Mỹ xuất sắc nhất của thế hệ anh”. Là con trai của trung tướng Lâm Quang Thi nên hình ảnh oai hùng của người cha trong cuộc chiến vừa qua như một ấn tượng không thể nào quên trong tâm thức của Lam. Viết về bộ quân phục mà cha mình từng mặc, anh như trở lại những ấn tượng về nỗi đau xót của người cha khi mặc bộ quân phục lần chót trong buổi lễ hạ kỳ VNCH trên chiến hạm rồi thay bằng bộ đồ dân sự với quần kean và áo T-shirt và vứt khẩn súng ngắn khi trước luôn đeo bên mình xuống biển Thái Bình Dương.Rõ ràng một điều ở thế hệ anh, bắt đầu cuộc đời ở Hoa Kỳ lúc 10 tuổi, thì chiến tranh vẫn là những điều không thể nào quên.
Với tác phẩm đầu tay, Andrew Lâm đã được đón nhận khá nồng hậu từ văn chương dòng chính. Nhà văn Maxine Hong Kingston đã nhận xét về Perfume Dreams: “Lâm đã viết với sự trung thực của một ký giả chân chính và với xúc cảm mạnh mẽ của một người kể chuyện về nơi sinh thành của mình.”
Library Journal Review viết “Trong những tiểu luận phong phú đầy sức sống được tuyển chọn ấy, Lâm, một bỉnh bút có uy tín và một bình luận gia xuất sắc của National Public Radio, đã viết những nhận định làm nổ tung ra sự thực từ căn cước của những người được gọi là Việt kiều (những người Việt Nam sinh sống ở hải ngoại) định cư ở Hoa Kỳ. Ngày 28 tháng Tư năm 1975, cậu bé con 11 tuổi và gia đình rời khỏi Sài Gòn trên một chiếc vận tải cơ C-130 đông nghẹt người đúng hai ngày trước khi chính quyền Sài Gòn sụp đổ khi quân Cộng sản tiến vào. Ngày ấy Lâm đã hiểu rằng đó là ngày bắt đầu ở Hoa Kỳ hồi sinh một cuộc đời mới. Cha của Lâm, một tướng lãnh của quân lực Nam Việt Nam, sau đó ít lâu, đoàn tụ với gia đình ở California, nơi mà họ bắt đầu làm lại cuộc đời từ đẳng cấp thấp nhất của xã hội và họ đã phải nỗ lực để hoàn thành giấc mộng Mỹ quốc. Nhìn ngắm sâu sắc chính mình và những người cùng trang lứa, Lâm đã tìm kiếm sự hôn phối giữa hai mảnh sống khác nhau và luôn luôn có những chuyện kể trái ngược.” Anh đã trích dẫn lời phê bình của nhà nghiên cứu văn hóa Edward Said là ông này đã minh chứng rằng một sự vượt quá giới hạn của quốc gia phải là một sự không thể từ chối mang theo quá khứ nhưng lại suốt đời vật vã quanh quẩn làm việc với nó. Lâm, người đã thừa nhận rằng mái ấm gia đình có thể mang theo từ đất nước mình. Khi người đó tìm thấy ở đó những tâm cảm tràn đầy từ những trang nhật ký của thái độ tự tìm kiếm để đến kết luận rằng một căn cước cá nhân sẽ không thể nào sửa chữa được nhưng nó sẽ mở rộng ra đến tận cùng.
Andrew Lâm trong tác phẩm của mình thường có hình ảnh những người thân trong gia đình. Thí dụ như trong “Notes of a Warrior's Son” hay “My Father's Army Uniform”. Những chi tiết đời sống có khi là sự thực của đời Lâm. Khi bắt đầu sống ở Hoa Kỳ vào lúc hơn 10 tuổi, Lâm đã chỉ nói tiếng Anh và không nói tiếng Việt. Cứ như thế khoảng 5 năm đầu tiên. Nhưng khi đến tuổi teen, anh lại bắt đầu ngạc nhiên và tìm hiểu về quá khứ của mình. Anh muốn giải thích lịch sử của chính mình qua cuộc sống. Vì thế, tác phẩm của anh bắt nguồn từ chính cuộc sống và nhận thức của anh phản ánh chính sự thực của một người tị nạn và phải cố gắng để hiện diện và có mặt trong một quốc gia đa văn hóa như Hoa Kỳ. Anh không chủ tâm đề cập đến chính trị và cũng không muốn tạo ra sự thương xót của người đọc qua những điều đã viết. Có thể trong đó, là hình ảnh thoáng qua của chiến tranh. Nhưng, phần đông là cuộc sống hiện tại, là những điều đang đến đang xảy ra với nhãn quan của một người nhạy cảm. Lâm muốn sáng tạo ra những khuôn mẫu nhân vật có thể bị thay đổi vì cuộc chiến nhưng không phải là nạn nhân. Anh chủ tâm làm sống lại những ký ức về cuộc chiến đã qua, với tầm nhìn của một người đang sống trong thời đại toàn cầu hóa, khi mà truyền thông đã thành những cây cầu liên lục địa nối liền những khoảng cách địa lý xa xôi.
Nam Lê là một nhà văn gốc Việt Nam vừa đoạt giải văn chương Dylan Thomas của Anh với lời khen tặng là “tác phẩm đầu tay có tính sáng tạo và nhiều cảm xúc”. Giải thưởng này dành cho những tác giả trẻ tuổi dưới 30 và có những tác phẩm đặc biệt nổi bật.
Đây là một trường hợp của tuổi trẻ Việt Nam ở hải ngoại thành công một cách khá lý thú. Nam Lê được lựa chọn trong số năm tác giả trẻ nổi tiếng trên thế giới như tác giả Anh Ross Raisin (với God's Own Country), Edward Hogan (với Blackmoor), Caroline Bird (với Trouble Came to the Turnip) và tác gỉa sinh trưởng tại Nam Phi Ceridwen Dovey (với Blood kin) và tác giả người Ethopia Dinaw Mengestu (với Children of the Revolution).
Peter Florence, chủ tịch hội đồng tuyển chọn đã ca tụng Nam Lê như một “hiện tượng văn học tài ba” mà những tác phẩm biểu lộ những rực rỡ hiếm có đầy sinh khí ở cả hai trong lăng kính quan sát thực tế chủ thể và cả tính chất của nghệ thuật viết văn.
Tác phẩm đoạt giải là The Boat. Hiếm có một nhà văn nào, dù là người bản xứ viết bằng ngôn ngữ mẹ đẻ trong tác phẩm đầu tiên, được sự đón nhận của giới phê bình văn học trên thế giới như thế. The Boat là một tuyển tập 240 trang do nhà xuất bản Knopf gồm 7 truyện ngắn được coi như là một tác phẩm tuyệt hảo của năm 2008. Là người đoạt giải thưởng Pushcat Prize, Nam Le đã tập trung vào những chủ đề như sự dời đổi của cuộc sống con người, những hiểm nguy cũng như cái giá phải trả của cuộc sống trong những xoay chuyển của thời thế. 7 truyện ngắn là bảy đề tài khác nhau, thời gian khác nhau, tính chất khác nhau và môi trường địa lý cũng khác nhau. Những nhân vật ấy sống ở Hoa Kỳ, Úc, Colombia, Iran và Việt Nam có những nền văn hóa khác nhau, những cuộc sống khác nhau và tâm tư cũng khác nhau biểu lộ những mẫu nhân vật không thể trộn lẫn và cũng thật khó nhòa phai trong tâm tư người đọc.
Nhưng, Nam Le đã viết với căn cước của một người Việt Nam. Một truyện ngắn tiêu biểu là truyện ngắn đầu tiên của tuyển tập có nhan đề khá dài “Love and honour and pity and pride and compassion and sacrifice”. Bà Michiko Kakutani, một phê bình gia nồng cốt của mục điểm sách của The NewYork Times đã nhận xét đây là một truyện ngắn hay nhất của tập truyện này. Nhân vật chính trong truyện là một người có nhiều nét giống với tác giả, cũng tên Nam, cũng hành nghề luật sư ở Úc trước khi qua Mỹ để học trong lớp dạy viết văn tại đại học Iowa trong một học trình tương đương với những lớp cao học. Anh tuy đang học viết văn nhưng lại bị bế tắc khi sáng tác dù đã cố gắng thay đổi nhiều phương cách, tỉ dụ như thay vì dùng máy computer thì lại dùng máy chữ bởi vì viết bằng máy computer có thể sửa chữa được nên không có sự chú tâm còn viết với máy đánh chữ thì không thể bôi xóa sửa chữa nên dễ dàng để tập trung tâm lực hơn. Trong khi ngày thi gần kề Nam phải hoàn tất một truyện ngắn có tính quyết định của khóa học trong vòng ba ngày mà trang giấy còn trắng nguyên. Khi đang chấm bài cho sinh viên thì lại nhận được tin cha anh sẽ đến thăm anh trong hoàn cảnh anh không muốn biết cha anh biết mình có người yêu là cô gái người bản xứ da trắng tóc vàng.
Nam không muốn viết về đề tài chủng tộc và những xung đột văn hóa vì anh cho rằng chỉ cần nửa trang giấy với vài ẩn dụ cũng như vài nét đặc thù văn hóa là có thể dễ dàng viết thành một truyện như vậy. Anh bế tắc đề tài và sau phải xoay về quá khứ với cuộc đời của người cha mà có lần anh nghe kể lại rằng ông là người sống sót trong thảm nạn ở Mỹ Lai nhờ nằm dưới thân hình của vợ ông che chở. Ông cũng là một sĩ quan của quân đội miền Nam và đã bị ba năm tù cải tạo sau vượt biển đến Úc định cư.
Ông thực tình không muốn con mình theo nghề viết văn và đôi khi đọc những truyện ngắn của Nam về thuyền nhân mặc dù đươc bạn bè và những người chung quanh khen tặng nhưng ông vẫn phê bình là chưa phải là truyện hay bởi vì vẫn chưa lột tả được sự thật.
Cha của Nam là một người bố nghiêm khắc có lần đã đánh đòn Nam khiến anh bỏ nhà đến sống với người bạn gái nghiện hút. Mẹ Nam thương con lén chu cấp cho con, cha Nam biết được giận dữ cãi lẩy và hai người ly thân. Mẹ Nam khuyên con trở về nhà và cha của Nam cũng chấp nhận và hứa rằng không bao giờ nhắc đến chuyện đã qua nữa. Vì thế tình cha con đã có nhiều rạn nứt.
Khi thăm con ở Iowa, hai cha con nói chuyện suốt đêm và với những thu lượm ấy Nam hoàn tất truyện ngắn mà anh rất cần thiết ngay sau khi người cha đi ngủ. Anh hoàn thành truyện ngắn khi trời gần sáng và ngủ thiềp đi. Sáng dậy Nam không thấy người cha và bản thảo truyện ngắn vừa viết xong cũng biến mất. Anh đi kiếm và khi gặp người cha thì ông đã mang bản thảo truyện ngắn ấy vào thùng đốt lửa để sưởi của một ông già homeless. Nam qúa tức giận vì người cha đã phá hủy một truyện ngắn cực kỳ quan trọng như vậy. Anh đã nói với cha rằng ước gì ông đừng đến thăm và ông không phải là cha của anh
Sự thâm trầm trong cách diễn tả đã phác họa được chân dung người cha, đã trải qua những giây phút sống sót khi nằm dưới sự che chở của thân thể người vợ dưới làn đạn bắn như mưa và cũng đã qua trại tù Cộng sản, đã qua những ngày vượt biên sóng gió nên ông muốn cuộc đời còn lại phải có ý nghĩa và thực hiện được những việc đáng kể để không uổng phí những kinh nghiệm đắt giá của cuộc sống. Vì thế ông nghiêm khắc với con và bắt Nam vào khuôn khổ để hoàn thành những ý nguyện của ông. Nhưng Nam lại ở một thế hệ khác, có môi trường sống khác mà tự do cá nhân được tôn trọng. Thành ra giữa cha và con có sự xung đột, mà chính là sự xung đột của hai nền văn hóa, hai đời sống khác nhau. Sự phá hủy bản thảo của người cha có biểu tượng gì trong dụng tâm của Nam Lê? Có phải là một hành động đốt bỏ đi một quá khứ? Hay là để khởi đầu cho một hứa hẹn đúng nghĩa về sau? Dù sao, đó cũng là một bất ngờ cho độc giả. Có rất nhiều lời khen tặng từ các nhà văn, phê bình gia có tăm tiếng như giáo sư Marilynne Robinson của đại học Iowa, hay nhà văn đoạt giải Pulitzer năm 2008 Junot Diaz. Hầu như họ đều có cùng một cảm nghĩ là sự trưởng thành lão luyện đầy tính sáng tạo một cách không ngờ từ một tác phẩm đầu tay của một cây bút trẻ. Nét đặc sắc dám đi trên một con đường chưa ai đi qua và dám trực diện với những vấn đề mà ngay cả những nhà văn có nhiều kinh nghiệm cũng e dè né tránh. Chọn lựa những không gian thời gian khác, khai triển từ những nền văn hóa khác nhau để có những nhân vật đặc thù như những phác họa chân dung con người tùy theo cách nhìn cũng như vị trí, chỗ đứng quan sát.
***
Chân dung của những nhà văn gốc Việt viết bằng Anh hoặc Pháp ngữ có nhiều điều tương tự với nhau. Phần đông xuất thân từ những lớp dạy viết văn ở đại học hoặc có trình độ chuyên nghiệp về kiến thức lẫn chuyên môn. Kiên Nguyễn là nha sĩ; Lan Cao, Aimee Phan, Nguyễn Minh Bích là giáo sư đại học; Nam Le, Monique Trương là luật sư; Andrew X. Pham, Pham Xuân Quang là kỹ sư; Andrew Lam, Nguyễn Quí Đức là xướng ngôn viên. Ở thế hệ 1,5 hay 2, họ tuy có những suy nghĩ độc lập nhưng vẫn chịu ảnh hưởng nhiều của văn hóa Việt nam. Từ lối sống và suy nghĩ, họ như người đi song song giữa hai nền văn hóa. Tuy nói rằng hai vai họ không bị nặng mang bởi quá khứ của thời thế chiến tranh nhưng trong tác phẩm vẫn thấp thoáng dấu vết của cuộc chiến. Họ không mang nhiều tính hoài niệm như thế hệ thứ nhất nhưng trong văn chương họ cũng muốn làm nổi bật sắc thái của những người tạo dựng tương lai của mình ở xứ sở định cư bằng nghị lực….[NMT]
