Phòng Thương mại Mỹ hôm thứ Hai 2/7 đã lên án cách Tổng thống Donald Trump xử lý các tranh cãi thương mại toàn cầu trong một báo cáo cho rằng các chính sách thuế mà Washington đưa ra và các biện pháp trả đũa của các đối tác thương mại sẽ tác động tiêu cực ngược trở lại nền kinh tế Mỹ.
Phòng Thương mại Mỹ, tổ chức vận động kinh doanh lớn nhất của Mỹ và là đồng minh truyền thống của Đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump, nói rằng Nhà Trắng đang có nguy cơ gây ra một cuộc chiến thương mại toàn cầu với nỗ lực bảo vệ các ngành công nghiệp và nhân công Mỹ bằng biện pháp thuế quan.
Phân tích của tổ chức này về những thiệt hại mà từng tiểu bang của Mỹ phải gánh chịu do các biện pháp trả đũa của các đối tác thương mại Mỹ đã vẽ nên một bức tranh u ám vốn có thể khiến Đảng Cộng hòa gây áp lực lên Nhà Trắng trước cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ vào tháng 11.
Chẳng hạn như gần 4 tỷ đô la hàng xuất khẩu của bang Texas sẽ bị đánh thuế trả đũa, tổ chức này cho biết, trong đó có 321 triệu đô la thịt mà bang này xuất sang Mexico mỗi năm và 494 triệu đô la hạt cao lương xuất sang Trung Quốc.
Chính quyền Donald Trump đã áp thuế lên hàng tỷ đô la nhôm và thép nhập khẩu từ Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Canada và các nước khác, khiến cho các nước này có động thái trả đũa đối với hàng xuất khẩu của Mỹ. Tổng thống Trump đang xem xét mở rộng việc áp thuế sang ngành công nghiệp ô tô.
Phòng Thương mại Mỹ với ba triệu thành viên từng ca ngợi ông Trump vì đã cắt giảm thuế doanh nghiệp hồi tháng 12, nhưng căng thẳng thương mại leo thang đã mở rộng sự chia cách giữa họ với Nhà Trắng.
“Chính quyền đang đe dọa phá hoại những tiến bộ kinh tế mà họ phải vất vả mới có được,” Chủ tịch phòng Tom Donohue cho biết trong một thông cáo. “Chúng ta nên tìm kiếm thương mại tự do và công bằng, nhưng đây không phải là cách làm.”
Khi được hỏi về báo cáo này tại một cuộc họp báo, nữ phát ngôn nhân Nhà Trắng nói: “Tổng thống đang tập trung giúp đỡ những người lao động và các ngành công nghiệp Mỹ và tạo ra một sân chơi công bằng.”
Tổ chức này dự định sẽ bỏ ra hàng triệu đô la trước kỳ bầu cử vào tháng 11 tới để giúp cho các ứng cử viên ủng hộ thương mại tự do, di cư và thuế thấp. Họ đã hậu thuẫn cho các ứng cử viên chia sẻ các mục tiêu này trong các cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa.
Có lẽ điều khiến cho các doanh nghiệp và các nhà đầu tư lo lắng nhất là việc Washington và Bắc Kinh đã có các biện pháp trả đũa thuế qua lại vốn dẫn đến viễn cảnh một cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Hoa Kỳ sắp sửa áp đặt thuế lên thêm 34 tỷ đô la hàng nhập khẩu từ Trung Quốc kể từ ngày 6/7. Trung Quốc đã đe dọa sẽ đáp trả tương xứng bằng việc áp thuế lên các sản phẩm nông nghiệp và các mặt hàng khác của Mỹ.
Mặc dù Tổng thống Trump trước đây đã được thuyết phục lùi bước trong những lời đe dọa chiến tranh thương mại với lý do là việc này sẽ gây tổn thương đến các tiểu bang đã từng bầu cho ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, nhưng ông đã có lập trường mạnh mẽ hơn trong những tháng vừa qua.
Hôm 2/7, ông đã đe dọa sẽ có hành động chống lại Tổ chức Thương mại Thế giới sau khi truyền thông đưa tin ông muốn rút khỏi tổ chức điều phối thương mại toàn cầu này. Ông cho rằng WTO đã để cho Mỹ bị lợi dụng trong thương mại toàn cầu.
Lúc đầu, ông Trump cho Canada và các thành viên EU và các quốc gia khác được miễn trừ thuế suất 25% lên thép và 10% lên nhôm. Tuy nhiên ông đã bỏ việc miễn trừ này trong tuần lễ ông gặp các nhà lãnh đạo các nước G7 ở Quebec, Canada, hồi tháng trước.
Ông Trump đã đả kích các đối tác thương mại của Mỹ trong cuộc họp thượng đỉnh, theo các nguồn tin, và đã rút lại sự ủng hộ cho một thông cáo chung sau khi rời khỏi cuộc họp – một động thái đã khiến những đồng minh gần gũi nhất của Mỹ tức giận và hoang mang.
Các biện pháp trả đũa đối với thuế quan của ông đã xảy ra nhanh chóng.
Hồi đầu tháng, Mexico đã áp đặt thuế quan lên các mặt hàng của Mỹ từ thép, thịt lợn cho đến rượu trong khi EU đã áp thuế lên 25% thuế lên 2,8 tỷ euro hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm quần jean và xe mô tô Harley-Davidson.
Harley-Davidson, vốn chi phối thị trường xe hai bánh gắn máy của Mỹ, ngay sau đó đã loan báo họ sẽ chuyển một số hoạt động sản xuất của họ ra nước ngoài để tránh bị EU đánh thuế. Ông Trump đã lên án động thái này của công ty và nói rằng hành động này không khác gì là đầu hàng và đe dọa sẽ có các biện pháp thuế trừng phạt.
Canada, một thành viên của Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) cùng với Mỹ và Mexico, hôm 1/7 đã áp thuế trả đũa lên 16,6 tỷ đô la Canada giá trị hàng hóa nhập khẩu Mỹ, trong đó có cà phê, nước sốt và rượu whiskey.
Chứng khoán toàn cầu hôm 2/7 đã sụt giảm khhi các nhà đầu tư lo lắng về các tranh chấp thương mại leo thang.
