Cử tri Philippines hôm 9/5 bỏ phiếu bầu tổng thống trong lúc các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy ông Rodrigo Duterte, thị trưởng Davao, đang dẫn đầu và có phần chắc sẽ là người kế nhiệm Tổng thống Benigno Aquino. Thông tín viên Victor Beattie của đài VOA gửi về bài tường thuật.
Ông Duterte, 71 tuổi, đã giữ chức thị trưởng Davao trong nhiều năm. Ông thường đưa ra những phát biểu hung hãn với những từ ngữ thô tục, và trọng tâm của chiến dịch vận động tranh cử của ông xoay quanh vấn đề bảo vệ an ninh trật tự xã hội và chống tham nhũng, trong đó có lời hô hào cho việc giết chết những phần tử tội phạm mà không thông qua thủ tục pháp lý.
Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy ông đang dẫn đầu khá xa các đối thủ, trong đó có Thượng nghị sĩ Grace Poe và Bộ trưởng Nội vụ Manuel Roxas, là người có được sự hậu thuẫn của Tổng thống Aquino.
Những tuyên bố hung hãn của Duterte cộng với thói quen khoe khoang, thậm chí về khả năng tính dục, đã làm cho nhiều người so sánh ông với ông Donald Trump -- người sẽ được đảng Cộng hoà ở Mỹ chọn làm ứng cử viên Tổng thống vào tháng 11.
Tuy nhiên, việc ông tuyên bố nhất định thực hiện chương trình nghị sự của mình, cho dù phải giải tán quốc hội, làm cho nhiều người nhớ tới ông Ferdinand Marcos, cố lãnh tụ độc tài của Philippines.
Ông Gerard Finan, một nhà nghiên cứu cao cấp của Viện Đông Tây ở Hawaii, cho biết thế hệ mới ở Philippines dường như không còn nhớ tới những vụ chà đạp nhân quyền và lạm dụng quyền lực của chế độ Marcos, là chế độ đã bị sụp đổ năm 1986 trong cuộc nổi dậy có tên Sức mạnh Nhân dân.
Ông Finan nói: "Nhân quyền đang có tiến bộ và kinh tế đang phát triển. Và quân đội Philippines đang chấp nhận quyền lãnh đạo của phe dân sự. Cái mà mọi người dường như không được thỏa mãn lắm là chiều hướng của những sự thay đổi ở Philippines. Những cấu trúc cơ bản của nền kinh tế không được ưa chuộng nhất đã không thay đổi. Không có những thay đổi trong cơ sở hạ tầng có ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người dân -- như hệ thống cấp nước, hệ thống giao thông tiếp tục ì ạch, nhất là trong lúc dân số tiếp tục gia tăng. Kể từ khi ông Marcos bị lật đổ, đã có các nhà lãnh đạo quốc gia chân thực như bà Corazon Aquino, ông Fidel Ramos và tổng thống hiện thời. Tuy nhiên, có rất nhiều người không nhớ đến Marcos và họ không biết là những điều kiện thảm hại về kinh tế, xã hội và chính trị là hậu quả trực tiếp của chế độ thiết quân luật mà ông ta điều hành. Đã có những người ủng hộ ông Marcos vì ông ấy đưa ra những lời hứa tương tự như những gì mà ông Duterte đang đưa ra hiện nay. Và chỉ sau này họ mới nhận ra những việc đó đã gây tác hại như thế nào tới nền dân chủ pháp trị của đất nước."
Ông Finan cũng cho biết kết quả cuộc đầu phiếu hôm 9/5 ở Philippines đang được Hoa Kỳ và các nước khác chú tâm theo dõi. Ông cho rằng trong trường hợp ông Duterte đắc cử và Philippines phải rơi lại vào sự cai trị độc tài, sự hợp tác an ninh đang trên đà gia tăng giữa Washington với Manila sẽ bị phương hại rất nhiều.
