TT Obama và Thủ Tướng Israel chuẩn bị hội đàm về các biện pháp đối với Iran

Có lẽ không có cuộc họp nào giữa Tổng Thống Obama và Thủ Tướng Netanyahu trong ba năm qua lại mang ý nghĩa quan trọng cho bằng các cuộc thảo luận sẽ diễn ra tại Phòng Bầu Dục của Tòa Bạch Ốc vào ngày Thứ Hai sắp tới.

Có rất nhiều nghi vấn: Trong khi các biện pháp chế tài đang có những tác động lớn về kinh tế và các lĩnh vực khác đối với Iran, liệu Israel có chịu dành thêm thời gian để tăng sức ép, và để các nỗ lực ngoại giao có thêm thì giờ để mang lại hiệu quả hay không?

Nếu Israel tấn công Iran, hành động này sẽ hiệu quả ra sao, và liệu có được sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ để làm chậm lại tiến trình phát triển hạt nhân của Iran hay không? Thế giới sẽ đối phó như thế nào với những tác dụng tiêu cực do cuộc đụng độ này gây ra?

Trong một cuộc phỏng vấn với ông Jeffrey Golberg trong ấn bản hôm Thứ Sáu của tạp chí The Atlantic, Tổng Thống Obama khuyến cáo bất cứ hành động “quá vội vã” nào của Israel, ông nói rằng hành động như thế có thể cho phép Iran tự coi mình như là “nạn nhân” bị tấn công.

Nhưng Tổng Thống Obama nói, ông tin là chính phủ Israel ý thức rằng “trên cương vị Tổng Thống Hoa Kỳ, ông không chỉ nói suông về quyết tâm của ông muốn ngăn chặn Iran thủ đắc võ khí hạt nhân, và lặp lại rằng tất cả mọi giải pháp sẽ được mở ngỏ.

Ông Colin Kahl là giáo sư Trường Ngoại Giao của Đại học Georgetown và cũng là học giả kỳ cựu tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách An ninh Mới của Mỹ.

Ông nói Israel sẽ làm tất cả những gì cần phải làm để bảo đảm nền an ninh của họ, nhưng cũng cần xét tới những phản tác dụng đối với các quyền lợi của Hoa Kỳ, kể cả những hành động trả đũa của Iran, và giá dầu cũng như nguy cơ Hoa Kỳ sẽ bị lôi kéo vào một cuộc chiến tranh khác nữa.

Ông Kahl nói rằng một liên minh có tới hai chiều. Hoa Kỳ sẽ không bảo Israel phải làm gì nhưng Hoa Kỳ hy vọng Israel sẽ xét tới những hệ quả mà hành động của họ có thể mang lại, tác động tới các quyền lợi của Hoa Kỳ, đồng minh thân cận nhất của Israel trên thế giới, khi tính toán cái giá phải trả, so với lợi ích của quyết định lâm chiến.

Tòa Bạch Ốc đã thận trọng trong ngôn từ sử dụng, và nhấn mạnh tới sự thành công trong việc đánh động sự ủng hộ của thế giới cho các biện pháp chế tài nghiêm ngặt nhất từ trước tới nay nhắm vào các lĩnh vực năng lượng và tài chánh của Iran, và sự cần thiết phải có thêm thời gian và không gian cho một giải pháp đạt được qua thương lượng.

Trong tuyên bố hôm thứ Sáu tại thủ đô Ottawa của Canada, ông Netanyahu nói rằng cộng đồng quốc tế không thể rơi vào cái bẫy để cho phép Iran lợi dụng các cuộc thương thuyết để mua thêm thời gian, hầu đẩy mạnh chương trình hạt nhân của họ.

Tuần vừa qua, Chủ tịch Ủy Ban các Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ, Tướng Martin Dempsey, sau khi đến thăm Israel hồi tháng Giêng, nói với các nhà lập pháp Hoa Kỳ rằng ông kêu gọi giới lãnh đạo Israel hãy dành thêm thời gian, nhưng ông tuyên bố rằng biện pháp quân sự vẫn là một chọn lựa.

Bà Dalia Dassa Kaye thuộc RAND Corporation, tóm tắt điều bà gọi là một tình trạng khó xử mà Hoa Kỳ phải đối diện.

Bà Kaye nói rằng, điều khó xử cho Hoa Kỳ là theo quan điểm trong khu vực, thì dù Hoa Kỳ có hay không tham gia chiến dịch quân sự tấn công Iran, Hoa Kỳ vẫn bị liên lụy, một khi Israel phát động cuộc tấn công.

Trong số các giới chức Israel có mặt tại Washington trước cuộc hội đàm của Tổng Thống Obama và Thủ Tướng Netanyahu, có bộ trưởng quốc phòng Israel Ehud Barak. Ông là một trong những người nói rằng Israel có thể phải hành động trước khi Iran tiến tới giai đoạn các cơ sở hạt nhân của họ không còn có thể trở thành mục tiêu của một cuộc tấn công phủ đầu nữa.

Trong bài báo đăng trên tờ New York Times hôm Thứ Năm, một cựu giám đốc cơ quan tình báo Israel, ông Amos Yadin, kêu gọi Tổng Thống Obama hãy đưa ra “bảo đảm chắc như đinh đóng cột” rằng nếu Israel tự chế không hành động theo lịch trình riêng tại giai đoạn này, khi còn có cơ hội tấn công, và nếu tất cả các giải pháp khác đều thất bại, thì Hoa Kỳ sẽ hành động để ngăn chặn không cho Iran thủ đắc một võ khí hạt nhân.