Kế hoạch xây dựng một nhà máy nhiệt điện đốt than gần vùng Sundarbans ở Bangladesh đang vấp phải sự chống cự quyết liệt của một số tổ chức môi trường. Họ nói rằng nhà máy này đề ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với khu rừng ngập mặn lớn nhất thế giới.
Chính phủ Bangladesh khẳng định rằng nhà máy nhiệt điện công suất 1.320 megawatt, một khi xây dựng xong ở Rampal, nằm ở ngoài rìa phía bắc vùng Sundarbans, sẽ không gây tổn hại đến khu rừng ngập mặn, được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới.
Trong cuộc họp báo được truyền hình toàn quốc hôm thứ Bảy 27 tháng 8, Thủ tướng Sheikh Hasina đổ lỗi cho phe đối lập là Đảng Dân tộc Bangladesh (BNP) và một số tổ chức có liên hệ, cáo buộc họ tiến hành một chiến dịch "tuyên truyền có động cơ chính trị" nhắm vào chính phủ.
Bangladesh và Ấn Độ đã ký một thỏa thuận hồi năm 2010 để cùng mở nhà máy trị giá 1,7 tỉ đôla này ở Rampal.
Sau khi một thỏa thuận được ký vào tháng trước để khởi công xây dựng nhà máy chính, những nhà hoạt động môi trường, sinh viên, phe đối lập BNP và những người khác đã tổ chức những cuộc biểu tình trên khắp cả nước đòi hủy bỏ kế hoạch xây nhà máy.
Song chính phủ cho biết trong một tuyên bố hồi tuần trước rằng công tác chuẩn bị vẫn được xúc tiến theo kế hoạch và nhà máy sẽ bắt đầu hoạt động vào năm 2018.
Những tiêu chuẩn quốc tế
Thủ tướng Sheikh Hasina phát biểu: "Một bộ phận chống đối việc xây dựng nhà máy lâu nay vẫn ra sức theo đuổi một chiến dịch tiêu cực chống lại nhà máy Rampal và gây nên nỗi sợ hãi trong dân chúng bằng cách cung cấp thông tin sai trái về nhà máy nhiệt điện và những vấn đề liên quan. Về tiêu chuẩn quốc tế, nhà máy nhiệt điện đốt than không được nằm trong phạm vi 10km tính từ một khu rừng. Nhà máy ở Rampal cách rìa vùng Sundarbans 14km và cách khu vực Di sản Thiên nhiên Thế giới 65km."
Trích dẫn dữ liệu và số liệu thống kê, Thủ tướng nhấn mạnh nhà máy sẽ không thể nào gây tổn hại cho vùng Sundarbans được.
Những chuyên gia và những nhà hoạt động môi trường nói rằng những tuyên bố của chính phủ không làm họ cảm thấy thuyết phục.
Ông AKM Wahiduzzaman, trưởng khoa Địa lý & Môi trường thuộc Đại học Quốc gia Bangladesh và là thư ký đặc trách vấn đề biến đổi khí hậu cho Đảng BNP, nói rằng lập luận của thủ tướng là "rỗng tuếch."
Giáo sư Wahiduzzaman lưu ý rằng ở nước láng giềng Ấn Độ, không nhà máy nhiệt điện đốt than nào được phép xây dựng trong phạm vi 25km tính từ một khu rừng. Ông nói nhà máy Rampal chỉ cách rìa vùng Sundarbans từ 11-13km và sẽ được xây dựng tại một địa điểm "rất kém an toàn" cho rừng Sundarbans.
Những vấn đề với than đá
Một vấn đề lớn mà những người chống đối nhà máy nêu ra là việc nhập khẩu than đá, được đưa tới bằng những tàu lớn trước khi chuyển qua những thuyền nhỏ hơn tại Mũi đất Akram, nằm giữa khu di sản.
Ông Wahiduzzaman cho biết chất thải than xả ra ở mũi đất này sẽ làm ô nhiễm khu vực rừng cốt lõi "nhạy cảm nhất."
Ông nói: "Than, bụi bẩn, nhiên liệu và những hóa chất khác xả ra từ tàu thuyền lớn nhỏ thường xuyên qua lại sẽ làm ô nhiễm trầm trọng những con sông, vùng biển và vùng duyên hải tiếp giáp. Cũng sẽ có ô nhiễm âm thanh và ánh sáng do tàu thuyền gây ra, cản trở hệ sinh thái và đời sống hoang dã của vùng Sundarbans."
Ông Kallol Mustafa, một kỹ sư và một nhà hoạt động chống ô nhiễm, nói rằng một nhà máy nhiệt điện đốt than, dù có công nghệ tiên tiến đến mức nào đi nữa, cũng đề ra mối đe dọa cho một khu rừng nhạy cảm về mặt sinh thái nếu như nó không nằm trong phạm vi an toàn hơn.
Ông nói thêm rằng ở Bangladesh, có "vô số" những ngành công nghiệp coi thường những tiêu chuẩn an toàn, gây nên tình trạng ô nhiễm tràn lan.
Ông Mustafa nói: "Nếu những đơn vị công nghiệp xung quanh Dhaka tuân thủ đúng những tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm thì chúng ta sẽ không nhìn thấy tới 90.000 mét khối chất thải lỏng chưa qua xử lý được thải ra hàng ngày ở những con sông quanh thủ đô. Trong tình hình như vậy, chúng tôi không thể hy vọng nhà máy Rampal sẽ tuân thủ những tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm một cách hoàn hảo, với vị trí cách xa Dhaka, gần vùng Sundarbans."
Thiếu điện
Ngân hàng Thế giới cho biết tới 40% dân số của Bangladesh không có điện và những doanh nghiệp đang bị ảnh hưởng vì tình trạng thiếu điện.
Đất nước này có khả năng sản xuất khoảng 14.000 megwatt điện, thấp hơn nhiều so với nhu cầu hiện tại. Và theo ước tính của Hội đồng Phát triển Điện Bangladesh, đến năm 2030 nhu cầu điện toàn quốc sẽ vượt quá 35.000 megawatt. Để đối phó với vấn đề này, chính phủ dự định xây dựng 25 nhà máy nhiệt điện đốt than mà sẽ sản xuất thêm 15.000 megawatt nữa đến cuối thập kỷ tiếp theo.
Công viên Quốc gia Sundarbans nổi tiếng vì là môi trường sống phong phú của những loài chim và những loài nguy cấp khác, bao gồm hổ Bengal và cá heo sông Hằng và sông Irrawaddy.
Sinh kế của đông đảo người dân Bangladesh lệ thuộc trực tiếp vào rừng và những con sông chảy qua rừng. Rừng ngập mặn có chức năng như một vùng đệm thiết yếu bảo vệ Bangladesh khỏi những cơn bão xoáy thường hay ập vào vùng này.
