Bà Narges Mohammadi, nhà hoạt động vì nữ quyền người Iran đang bị cầm tù, giành được Giải Nobel Hòa bình hôm thứ Sáu 6/10. Việc chọn bà để trao giải cũng được xem là động thái lên án giới lãnh đạo thần quyền của Tehran và khích lệ tinh thần cho những người biểu tình chống chính phủ.
Ủy ban trao giải cho biết giải thưởng này vinh danh những người đứng sau các cuộc biểu tình chưa từng có gần đây ở Iran và kêu gọi hãy trả tự do cho bà Mohammadi, 51 tuổi, người đã vận động trong ba thập kỷ cho quyền của phụ nữ và đòi bãi bỏ án tử hình.
Bà Berit Reiss-Andersen, người đứng đầu Ủy ban Nobel Na Uy, nói với Reuters: “Chúng tôi hy vọng gửi thông điệp tới phụ nữ trên toàn thế giới đang sống trong điều kiện bị phân biệt đối xử một cách có hệ thống: ‘Hãy can đảm, tiếp tục dấn bước’”.
Bà nói thêm: “Chúng tôi muốn trao giải thưởng để khích lệ bà Narges Mohammadi và hàng trăm nghìn người đang kêu gọi cho chính điều này 'Phụ nữ, Cuộc sống, Tự do' ở Iran". Cụm từ đó là khẩu hiệu của phong trào phản đối.
Không có phản ứng chính thức ngay lập tức của Tehran, chính quyền này gọi các cuộc biểu tình là hành vi lật đổ do phương Tây cầm đầu.
Nhưng hãng thông tấn bán chính thức Fars đưa tin là bà Mohammadi đã "nhận giải thưởng từ những kẻ phương Tây" và bản tin có đoạn tít nói rằng đó là do bà "có hành động chống lại an ninh quốc gia".
Theo tổ chức bảo vệ nhân quyền Front Line Defenders, bà Mohammadi đang thụ án vì nhiều bản án trong Nhà tù Evin ở Tehran với mức án tổng cộng khoảng 12 năm tù, đây là một trong nhiều lần bà bị giam giữ sau song sắt.
Trong số các tội danh là tội tuyên truyền chống nhà nước.
Bà là phó giám đốc Trung tâm Bảo vệ Nhân quyền, một tổ chức phi chính phủ do bà Shirin Ebadi, khôi nguyên Giải Nobel Hòa bình năm 2003, lãnh đạo.
Bà Mohammadi là người phụ nữ thứ 19 giành được giải thưởng 122 tuổi này.
Ông Taghi Rahmani, chồng bà Mohammadi, vỗ tay khi xem buổi công bố giải thưởng trên TV và nói với Reuters tại nhà riêng ở Paris: “Giải Nobel này sẽ đẩy mạnh động lực thêm nữa cho cuộc đấu tranh vì nhân quyền của bà Narges, nhưng quan trọng hơn, đây thực sự là một giải thưởng dành cho phong trào ‘phụ nữ, cuộc sống và tự do’”.
Bị bắt hơn chục lần trong đời mình và ba lần bị giam trong nhà tù Evin kể từ năm 2012, bà Mohammadi đã không thể gặp chồng mình trong 15 năm và các con trong 7 năm.
Giải thưởng của bà trị giá 11 triệu curon Thụy Điển, tương đương khoảng 1 triệu đô la Mỹ, sẽ được trao tại Oslo vào ngày 10/12, cũng là dịp kỷ niệm ngày mất của nhà công nghiệp Thụy Điển Alfred Nobel, người sáng lập giải thưởng được nêu trong di chúc năm 1895 của ông.
Trong số những khôi nguyên Giải Nobel Hòa bình trước đây có hai ông Martin Luther King và Nelson Mandela.
Bà Mohammadi từng được tờ New York Times dẫn lời nói rằng bà sẽ không bao giờ ngừng phấn đấu vì dân chủ và bình đẳng, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải ngồi tù.
Diễn đàn