Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 16/5 loan báo muốn chỉnh sửa toàn diện chính sách di trú theo hướng ưu tiên cho những người trẻ, nói tiếng Anh và được các công ty Mỹ nhận hơn là những di dân dựa vào quan hệ gia đình với công dân Mỹ.
Tuy nhiên, kế hoạch di trú này ít có cơ hội được Quốc hội thông qua.
Đề xuất của ông Trump, bị Đảng Dân chủ và các tổ chức ủng hộ di dân chỉ trích nặng nề, có mục đích đoàn kết Đảng Cộng hòa vì một số thành viên muốn tăng cường di dân trong khi những người khác muốn hạn chế trước năm bầu cử Tổng thống và Quốc hội 2020.
“Nếu vì nguyên nhân nào đó, có lẽ là nguyên nhân chính trị, mà chúng ta không thể làm cho Đảng Dân chủ tán thành kế hoạch an ninh cao dựa trên sự xứng đáng này, chúng ta sẽ thông qua nó ngay sau bầu cử khi chúng ta giành lại Hạ viện, giữ được Thượng viện và, đương nhiên, giữ được Nhà Trắng,” ông Trump phát biểu ở Vườn Hồng trước các nghị sỹ Cộng hòa và các thành viên nội các.
Hiện khoảng 2/3 trong tổng số 1,1 triệu người được phép di dân đến Mỹ hàng năm được cấp quy chế thường trú nhân, tức thẻ xanh, là dựa trên quan hệ gia đình.
Ông Trump đề xuất giữ con số chung đó ổn định nhưng chuyển sang hệ thống di trú dựa trên sự xứng đáng tương tự như ở Canada – kế hoạch mà ông nói rằng phải dẫn đến 57% số thẻ xanh được cấp là dựa trên việc làm và trình độ.
Trước khi bài diễn văn được đưa ra, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói rằng ‘sự xứng đáng’ là một từ ‘mang tính miệt thị’.
“Có phải họ nói rằng quan hệ gia đình là không xứng đáng? Có phải họ nói rằng những người đã từng đến Mỹ trong lịch sử đất nước chúng ta là không xứng đáng bởi vì họ không có tấm bằng kỹ sư?” bà Pelosi nói trước báo giới.
Kế hoạch này được soạn thảo bởi con rể đồng thời là cố vấn của ông Trump, ông Jared Kushner, và ông Stephen Miller, một cố vấn được biết đến với lập trường cứng rắn trên các vấn đề di trú.
Cần phải có sự ủng hộ của Đảng Dân chủ để thông qua bất cứ đạo luật nào ở Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát, chưa kể tới Hạ viện do Đảng Dân chủ kiểm soát.
Ông Chuck Schumer, lãnh đạo phe Dân chủ trong Thượng viện phê phán Nhà Trắng đã không tham vấn các nhà lập pháp Dân chủ, và rằng điều đó cho thấy đề xuất đó là ‘không nghiêm túc’.
Kế hoạch của ông Trump bao gồm đề xuất tăng cường an ninh ở biên giới để ngăn cản di dân tìm cách vượt biên bất hợp pháp và các thay đổi pháp lý nhằm ngăn chặn làn sóng di dân từ các nước Trung Mỹ đến Mỹ xin tị nạn.
Tuy nhiên, kế hoạch đã bỏ qua vấn đề gai góc là làm thế nào xử lý khoảng 11 triệu di dân sinh sống bất hợp pháp ở Mỹ và những biện pháp bảo vệ dành cho ‘Dreamers’, tức là những người đến Mỹ bất hợp pháp khi còn nhỏ - ưu tiên hàng đầu của các nghị sỹ Dân chủ.
“Nếu nói nó chết ngay khi ra mắt là còn quá hào phóng,” ông Pili Tobar, phó giám đốc America’s Voice, tổ chức hỗ trợ cho các di dân không có giấy tờ, nói về đề xuất của Tổng thống.
Kế hoạch của ông Trump cũng không có những điều khoản trợ giúp các nông dân và những chủ thuê mướn công nhân theo thời vụ có thể có thêm lao động nhập cư hay những cải cách về chương trình thị thực công nghệ.
Các nhóm kinh doanh nói bản kế hoạch này là bước đi đầu tiên và là bước đi tốt nhưng nhấn mạnh các giải pháp cần bao quát hơn và phải mang tính phi đảng phái.
