Sau khi Giáo sư – Tiến sĩ Võ Tòng Xuân lặp lại ý kiến của 11 năm trước cho rằng Việt Nam không nên ăn Tết cổ truyền nữa mà nên theo Nhật Bản, chỉ tổ chức mừng Tết dương lịch, một số trí thức trong nước đã lên tiếng tán thành, ủng hộ đề nghị này của ông, nhưng cũng có người cho đây là bản sắc của Việt Nam, không thể bỏ được.
Trả lời VTC News, GS. Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng Trường đại học Nam Cần Thơ nói việc tổ chức Tết Nguyên Đán dài ngày sẽ khiến cho Việt Nam mất nhiều cơ hội làm ăn, giao thương với các đối tác nước ngoài, nhất là trong điều kiện Việt Nam còn là một nước nghèo. Ủng hộ quan điểm của GS. Xuân, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Trung ương, cũng cho rằng ăn Tết cổ truyền gây ra nhiều lãng phí, giảm hiệu quả kinh tế vì bỏ lỡ các giao dịch, hội nghị, giao ước quốc tế… Kinh tế gia Phạm Chi Lan cũng đồng ý quan điểm trên. Theo bà, nếu gộp Tết tây và Tết ta với nhau, con cháu những người Việt ở nước ngoài sẽ thuận tiện về thăm gia đình, họ hàng tại Việt Nam.
Là một trong những người ủng hộ bỏ Tết ta, nhà giáo Phạm Toàn từ Hà Nội, người đứng đầu nhóm biên soạn bộ sách giáo khoa mới cho học sinh Việt Nam, nói với VOA rằng việc bỏ Tết ta còn giúp hạn chế nhiều điều tiêu cực trong xã hội như nạn biếu xén, rượu chè, cờ bạc, tai nạn giao thông… Ông nói:
“Từ lâu mình vẫn nghĩ Việt Nam chỉ nên làm một cái Tết dương lịch thôi. Là vì thế này, cái Tết ta chỉ phù hợp với một nước nông nghiệp, nên có cái bài ‘Tháng Giêng là tháng ăn chơi’. Ngày xưa thì được, bây giờ thì không được. Bây giờ là phải làm việc có kỷ luật, tính đến chuyện làm, chuyện học, chuyện con người. Con người Việt Nam bây giờ năng suất thì kém. Tết ra thì cơ quan, học sinh, sinh viên, giáo viên lè phè lè phè. Dư âm của Tết Việt Nam tệ lắm. Trước Tết thì chạy chỗ nọ, chạy chỗ kia…”
Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, hiện đang có 3 luồng ý kiến xung quanh chuyện tổ chức Tết âm lịch. Một luồng ý kiến cho rằng nên bỏ hẳn Tết âm lịch và chỉ mừng Tết dương lịch như các nước phương Tây hay Nhật Bản. Luồng ý kiến thứ hai cho rằng vẫn nên tổ chức cả hai dịp Tết dương và âm lịch như lâu nay. Ý kiến thứ ba cho rằng nên gộp hai dịp Tết làm một. TS. Nguyễn Xuân Diện giải thích nguyên nhân của vấn đề gây tranh luận này.
“Sở dĩ có cái tâm lý như thế này là bởi vì cái Tết bây giờ nó không như ngày xưa nữa. Ngày xưa, người ta chờ đợi một cái Tết để được ăn uống, chơi bời, ăn mặc đẹp, thăm thú… Nhưng bây giờ tất cả những nhu cầu đấy không còn như xưa nữa. Ngay cả Tết cổ truyền, người ta thay vì về quê quán, thì cũng có những người thích đi du lịch v.v… Tâm lý của người Việt Nam trước cái Tết cổ truyền cũng không còn như ngày xưa”.
Nhà giáo Phạm Toàn và nhiều trí thức khác cho rằng Việt Nam chỉ nên giữ lại những tập tục đẹp của dịp Tết âm lịch và gộp chung vào dịp Tết dương lịch cho phù hợp với xu hướng phát triển của đất nước. Ông nói:
“Nếu cần thì cho Tết dương lịch nghỉ hẳn từ Giáng sinh đến Tết dương lịch. Hoặc có thể Tết dương lịch cho nghỉ hẳn 3 ngày, 4 ngày, tùy. Cái đó là cái quyền của mình. Nhưng ngày Tết chỉ nên nghỉ một lần thôi”.
Tuy nhiên, TS. Nguyễn Xuân Diện lại cho rằng Tết âm lịch là một dịp tết cổ truyền của Việt Nam, có liên quan đến những nét văn hóa rất đặc trưng của Việt Nam như mùa vụ, lễ hội, cúng tế… hay tâm lý hướng về cội nguồn của người Việt. Vì vậy cho dù có đang trên đường hiện đại hóa, Việt Nam vẫn nên giữ cái hồn này.
“Xã hội hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa là không Tết cổ truyền nữa thì đó là một ý kiến sai lầm và nó sẽ làm cho xã hội Việt Nam mất cân bằng về mặt văn hóa và tâm linh. Bởi điều đó sẽ biến con người thành những con rôbốt, chỉ biết kiếm tiền và làm việc như một cái máy”.
Với quá trình nghiên cứu về văn hóa Việt Nam, TS. Diện ủng hộ ý kiến cho rằng Việt Nam vẫn nên giữ cả hai dịp Tết. Ông cho biết thêm:
“Việt Nam hiện đang chuẩn bị một hồ sơ để trình lên UNESCO để công nhận Tết cổ truyền âm lịch là một di sản văn hóa phi vật thể. Là một người nghiên cứu về cổ truyền đã lâu, tôi vẫn tán thành việc vẫn tiến hành song song cả hai cái Tết âm lịch và dương lịch để giữ lại những nét văn hóa đặc sắc về phong tục và mọi mặt của đời sống văn hóa và tâm lịch của Việt Nam”.
Nhà nghiên cứu của Viện Hán Nôm cho rằng để hạn chế những điều tiêu cực của việc tổ chức Tết Nguyên đán dài ngày, Việt Nam nên tiến hành các nghiên cứu, điều tra khoa học để đưa ra quyết định phù hợp với xã hội hiện đại mà vẫn giữ được bản sắc Việt.
Ngày mùng 1 Tết Đinh Dậu năm nay rơi vào ngày 28/1. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Việt Nam đã ra thông báo chính thức nghỉ Tết liên tục 7 ngày, từ 26/1 – 1/2/2017.
