Trong vụ bắt giữ luật sư Quân, vấn đề nằm ở chỗ họ muốn kiểm soát quyền tự do bày tỏ quan điểm của công dân chứ không phải vì cái gọi là ‘trốn thuế’Carl Gershman
Giám đốc Cơ quan Quốc gia Hỗ trợ Dân chủ NED của Hoa Kỳ, ông Carl Gershman, gửi thư cho Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về vụ việc của luật sư Lê Quốc Quân, người bị bắt giam từ ngày 27/12 với cáo buộc tội ‘trốn thuế’. Luật sư bảo vệ nhân quyền Lê Quốc Quân được giới ngoại giao quốc tế và cộng đồng thế giới biết đến kể từ khi ông trở về nước sau khi hoàn tất chương trình nghiên cứu sinh theo học bổng do NED tài trợ. NED đã từng lên tiếng can thiệp cho ông Quân trong lần ông bị bắt giam ngay khi về đến Việt Nam hồi năm 2007. Với áp lực quốc tế, ông được trả tự do trước khi Chủ tịch nước Việt Nam công du Hoa Kỳ. Trong cuộc trao đổi với Trà Mi Ban Việt Ngữ, Giám đốc NED cho biết lý do cơ quan của ông lên tiếng khi luật sư Quân bị bắt lần này vì tội danh ‘trốn thuế’.
VOA: Xin cảm ơn ông đã dành thời gian cho cuộc
phỏng vấn này. Cơ quan Quốc gia Hỗ trợ Dân chủ NED từng lên tiếng can thiệp cho luật sư Lê Quốc Quân trong lần đầu tiên ông bị bắt năm 2007 lúc ông từ Mỹ trở về sau khi hoàn tất xuất học bổng nghiên cứu về dân chủ do NED tài trợ. Nguyên do của vụ bắt giữ ấy không rõ ràng khiến người ta nghĩ là có thể liên hệ tới xuất học bổng của NED. Nhưng ông Quân bị bắt giam lần này với cáo buộc tội ‘trốn thuế’. Vì sao NED lên tiếng bày tỏ quan ngại?
Ông Carl Gershman: Ngày nay, các chính phủ trên thế giới hay dùng cáo buộc tội trốn thuế để bắt giam những người bất đồng chính kiến trong khi lý do thực sự là mang tính chính trị, xuất phát từ những việc làm hay phát biểu bất đồng quan điểm với nhà nước. Và chúng tôi cho rằng vụ việc của ông Quân rơi vào trường hợp này, nguyên do thực sự khiến ông bị bắt là vì ông là một tiếng nói độc lập. Chính quyền Việt Nam đang tìm cách dập tắt những tiếng nói như của ông Quân. Em trai và một người em họ của luật sư Quân cũng bị bắt với cùng tội danh ‘trốn thuế’. Một ngày sau khi ông Quân bị bắt, tòa án ở Việt Nam hôm 28/12 bác bỏ kháng cáo của hai blogger nổi tiếng, giữ y án tù 12 năm và 10 năm đối với Điếu Cày và Tạ Phong Tần chỉ vì họ đã trình bày quan điểm cá nhân qua trang blog của mình. Vụ bắt giữ ông Quân thật ra chẳng có gì liên quan đến ‘trốn thuế’cả. Động cơ chủ yếu là nhà cầm quyền Việt Nam muốn kiểm soát quyền tự do bày tỏ quan điểm của công dân và khống chế quyền sử dụng internet, những yếu tố mà Hà Nội đặc biệt quan tâm vì ngày nay rất nhiều người tại Việt Nam có thể truy cập vào mạng internet. Tỷ lệ người sử dụng net tại Việt Nam hiện giờ chiếm 1/3 dân số, cao hơn Indonesia hay Thái Lan. Đó là một con số đáng kể. Và những vụ bắt giữ này liên quan tới các nỗ lực của Hà Nội muốn kiểm soát việc bày tỏ quan điểm của người dân, những gì người ta chia sẻ và truyền tải qua mạng internet, qua các phương tiện truyền thông độc lập. Giữa lúc Việt Nam đang tìm cách trở thành một thành viên trong thế giới công nghiệp hiện đại, trong tiến trình đó, người dân Việt Nam sẽ tiếp cận được với các phương tiện bày tỏ quan điểm và Hà Nội muốn tìm cách kiểm soát điều này. Và tôi cho rằng trong vụ bắt giữ luật sư Quân, vấn đề nằm ở chỗ họ muốn kiểm soát quyền tự do bày tỏ quan điểm của công dân chứ không phải vì cái gọi là ‘trốn thuế’.
Việc làm của Việt Nam không thể che giấu được trong bóng tối, nó sẽ ảnh hưởng tới các mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ
VOA: Qua lá thư mới đây gửi tới Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng của Việt Nam, NED muốn chuyển thông điệp gì tới nhà cầm quyền Việt Nam và cộng đồng quốc tế?
Ông Carl Gershman: Chúng tôi muốn chuyển tải thông điệp rằng chúng tôi hết sức đề cao tầm quan trọng của quyền tự do bày tỏ quan điểm. Nếu một nhân vật như luật sư Lê Quốc Quân bị bắt vì đã thực thi điều mà chúng tôi hiểu là quyền của công dân được bảo đảm trong Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền thì Việt Nam sẽ cảm nhận những hậu quả từ Hoa Kỳ. Nó sẽ ảnh hưởng danh tiếng của Việt Nam và ảnh hưởng tới quan hệ Việt-Mỹ. Có những nhân vật trong những vị trí quan trọng của hành pháp và lập pháp Hoa Kỳ muốn có quan hệ tốt đẹp với Việt Nam nhưng đồng thời cũng hết sức quan tâm đến các vấn đề về nhân quyền và quyền tự do bày tỏ quan điểm. Việc làm của Việt Nam không thể che giấu được trong bóng tối, nó sẽ ảnh hưởng tới các mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ.
VOA: Nếu vụ bắt giữ luật sư Quân lần này dẫn tới một bản án, NED sẽ tiếp nhận việc này thế nào và phản hồi ra sao?
Ông Carl Gershman: Chúng tôi chắc chắn sẽ tiếp tục phản đối. Chúng tôi sẽ tiếp tục bày tỏ quan tâm và quan ngại của mình, tiếp tục cố gắng huy động quan điểm của quốc tế. Chúng tôi sẽ không bỏ quên trường hợp của ông Quân. Chúng tôi sẽ tiếp tục ủng hộ luật sư Quân và các giá trị mà ông đại diện. Và dĩ nhiên, không chỉ một trường hợp của luật sư Quân mà còn nhiều người khác nữa đang bị giam cầm tại Việt Nam vì lý do tương tự và chúng tôi quan tâm tới tất cả các vụ việc như thế. Chúng tôi có quan hệ đặc biệt với luật sư Quân vì ông từng là nghiên cứu sinh tại Cơ quan Quốc gia Hỗ trợ Dân chủ NED của chúng tôi. Nhưng chúng tôi cũng rất quan tâm đến tiêu chí căn bản về quyền tự do bày tỏ quan điểm của công dân.
VOA: Ông Carl Gershman là Giám đốc Cơ quan Quốc gia Hỗ trợ Dân chủ NED của Hoa Kỳ. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn ông đã dành cho đài VOA cuộc phỏng vấn này
