Mỹ ra tối hậu thư 60 ngày cho Nga để thú nhận điều mà Washington nói là nước này vi phạm hiệp ước kiểm soát vũ khí ngăn việc điều động phi đạn ở Châu Âu, nói rằng chỉ có Moscow mới có thể cứu vãn hiệp ước này.
Tại một cuộc họp ở Brussels, các đồng minh NATO do Đức dẫn đầu đã thúc giục Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thúc đẩy một nỗ lực ngoại giao cuối cùng trước khi Washington rút khỏi Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) năm 1987, lo sợ một cuộc chạy đua vũ trang mới ở Châu Âu.
"Nga có cơ hội cuối cùng để cho thấy một cách xác tín rằng họ tuân thủ hiệp ước ... nhưng chúng tôi cũng phải bắt đầu chuẩn bị cho thực tế là hiệp ước này có thể đổ vỡ," Tổng thư kí NATO Jens Stoltenberg nói với các phóng viên.
Các bộ trưởng ngoại giao trong khối NATO đã đồng ý chính thức tuyên bố Nga đã "vi phạm có tính thực chất" hiệp ước INF trong một tuyên bố ủng hộ Mỹ, sau khi ông Pompeo trình bày với họ tại trụ sở liên minh tại Brussels về các hành vi vi phạm của Nga và mục tiêu đã nêu của Tổng thống Donald Trump rút khỏi hiệp ước.
Nga phủ nhận việc phát triển bất kì phi đạn Cruise tầm trung, đặt trên bộ nào có khả năng chở theo các đầu đạn hạt nhân và tấn công các thành phố Châu Âu không lâu sau cảnh báo.
Đức, Hà Lan và Bỉ lo ngại về việc triển khai các phi đạn của Mỹ ở Châu Âu - như đã xảy ra trong thập niên 1980 và khơi ra các cuộc biểu tình lớn chống Mỹ - trong khi vướng vào một cuộc cạnh tranh hạt nhân giữa Moscow và Washington.
Việc Mỹ rút khỏi hiệp ước INF sẽ gây thêm căng thẳng cho các đồng minh NATO vốn đã bị chao đảo vì ông Trump đòi hỏi chi tiêu quốc phòng cao hơn và bởi điều mà các nhà ngoại giao nói là sự thiếu sự rõ ràng về chiến lược của Mỹ.
Khó phát hiện và được bắn đi từ các bệ phóng di động, các phi đạn của Nga đặc biệt nguy hiểm vì chúng giảm thời gian cảnh báo mà các hệ thống phòng không của NATO có thể có để bắn hạ chúng, các chuyên gia quân sự nói.
Ông Pompeo cho biết chính phủ Mỹ đã nêu vấn đề này ít nhất 30 lần kể từ năm 2013 với Moscow nhưng vấp phải điều mà ông nói là sự phủ nhận và những hành động đáp trả.
Ông cũng nói rằng Mỹ có bằng chứng cho thấy các cuộc thử nghiệm được thực hiện từ một địa điểm duy nhất ở Nga, cơ sở Kupustin Yar thời Soviet, gần Volgograd, phía đông nam Moscow.
"Vì những những sự kiện này, Hoa Kỳ tuyên bố Nga vi phạm có tính thực chất hiệp ước này và sẽ đình chỉ nghĩa vụ của chúng tôi ... có hiệu lực trong 60 ngày trừ phi Nga quay lại tuân thủ một cách đầy đủ và kiểm chứng được," ông Pompeo nói.
