Mỹ, Pháp và Anh đã cùng nhau phát động các cuộc tấn công quân sự ở Syria để trừng phạt Tổng thống Bashar al-Assad về việc ông ta bị cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học nhắm vào thường dân, và để răn đe những vụ tấn công tương tự trong tương lai, nhưng cũng khơi ra phản ứng tức giận từ các đồng minh của Syria và thổi bùng tranh luận về việc liệu các cuộc tấn công có chính đáng hay không.
Tổng thống Nga Vladimir Putin lên án các cuộc không kích đêm thứ Sáu là sự gây hấn mà sẽ làm cho cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Syria trầm trọng hơn và kêu gọi một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Ông Putin nói thêm rằng cuộc tấn công có "ảnh hưởng mang tính hủy hoại đến toàn bộ hệ thống quan hệ quốc tế."
Các quan chức Lầu Năm Góc nói rằng các cuộc tấn công nhắm vào trung tâm của các chương trình phát triển và sản xuất vũ khí hóa học của ông Assad.
Truyền hình Syria đưa tin hệ thống phòng không của nước này, vốn đáng kể, đã đáp trả cuộc tấn công. Người dân Syria đổ ra đường phố để thể hiện sự thách thức và niềm tự hào dân tộc.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis nói rằng "không có báo cáo tổn thất" về phía các lực lượng của Mỹ trong một cuộc tấn công mà ông nói là mạnh tay nhưng được giới hạn một cách cẩn thận.
Ông Trump nói Mỹ sẵn sàng duy trì áp lực kinh tế, ngoại giao và quân sự lên ông Assad cho đến khi ông ta kết thúc điều mà tổng thống gọi là kiểu hành vi phạm tội sát hại người dân của chính ông ta bằng vũ khí hóa học bị quốc tế ngăn cấm. Cuộc tấn công của liên quân đã khơi ra một cuộc tranh cãi quốc tế kịch liệt về việc liệu nó có chính đáng hay không.
Hôm thứ Bảy, ông Putin khẳng định quan điểm của Nga rằng một vụ tấn công được cho là sử dụng vũ khí hóa học ở thành phố Douma của Syria, đưa tới các cuộc không kích này, là giả tạo. Ông Putin nói thêm các chuyên gia quân sự Nga tới kiểm tra Douma đã không tìm thấy dấu vết của vụ tấn công. Ông chỉ trích Mỹ và các đồng minh của Mỹ về việc phát động các cuộc không kích mà không đợi các thanh sát viên từ cơ quan giám sát vũ khí hóa học quốc tế đến để điều tra.
Cuộc tấn công Syria thu hút sự ủng hộ của Liên minh Châu Âu, Đức, Israel và các đồng minh khác trong khi Thủ tướng Anh Theresa May nói rằng các báo cáo cho thấy chính phủ Syria đã sử dụng bom thùng để phát tán các hóa chất được sử dụng trong vụ tấn công Douma. Bà nói việc sử dụng vũ lực là "đúng đắn và hợp pháp" trong trường hợp này.
Ông Mattis mô tả cuộc tấn công là "cú đánh một lần," miễn là ông Assad không tiếp tục sử dụng vũ khí hóa học. Các cuộc không kích được thực hiện bởi các máy bay chiến đấu có người lái và từ các tàu phóng phi đạn hành trình từ Địa Trung Hải.
Ông Mattis tiết lộ rằng Mỹ vẫn chưa xác nhận vụ tấn công bị tình nghi sử dụng vũ khí hóa học gần đây nhất, vào ngày 7 tháng 4 tại khu ngoại ô Douma của thủ đô Damascus, bao gồm việc sử dụng khí sarin. Ông cho biết ít nhất một hóa chất đã được sử dụng — khí clo, vốn cũng có những ứng dụng công nghiệp hợp pháp và trước đây đã không khơi ra phản ứng quân sự của Mỹ.
Ông Mattis cho biết các mục tiêu được lựa chọn bởi các quan chức Mỹ, Anh và Pháp nhằm giảm thiểu tối đa thương vong thường dân.
Các quan chức quốc phòng từ các nước tham gia vụ tấn công đưa ra mô tả khác nhau về việc Nga, một đồng minh hùng mạnh của Syria, được cảnh báo tới mức nào.
Tướng Joseph Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, nói rằng Mỹ đã không phối hợp các mục tiêu với hoặc thông báo cho chính phủ Nga về các cuộc không kích, ngoài trao đổi liên lạc "tránh xung đột" bình thường trong không phận. Nhưng một đồng minh của Mỹ lại mô tả khác.
Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly nói rằng "với các đồng minh của chúng tôi, chúng tôi đảm bảo rằng người Nga được cảnh báo trước."
Tại một cuộc họp báo ở Lầu Năm Góc bên cạnh ông Mattis, và cùng với các sĩ quan quân đội Anh và Pháp đứng bên cạnh để nhấn mạnh sự thống nhất của liên quân, ông Dunford cho biết các cuộc tấn công chủ yếu nhắm vào ba mục tiêu ở phía tây Syria.
Ông Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, cho biết các phi đạn đầu tiên đánh trúng một trung tâm nghiên cứu khoa học ở khu vực Damascus mà ông nói là một trung tâm nghiên cứu, phát triển, sản xuất và thử nghiệm công nghệ chiến tranh hóa học và sinh học của Syria. Mục tiêu thứ hai là một cơ sở chứa vũ khí hóa học ở phía tây thành phố Homs.
Mục tiêu thứ ba là một cơ sở chứa thiết bị vũ khí hoá học và một chốt chỉ huy quan trọng, cũng nằm về phía tây của Homs, ông Dunford cho biết.
Thủ tướng Anh Theresa May nói tại London rằng phương Tây đã thử "mọi biện pháp ngoại giao có thể" để ngăn chặn ông Assad sử dụng vũ khí hóa học. "Nhưng những nỗ lực của chúng tôi đã nhiều lần bị Syria và Nga cản trở," bà nói.
"Vì thế không có lựa chọn thay thế thực tiễn nào ngoài việc sử dụng vũ lực để triệt hạ và ngăn chặn việc chế độ Syria sử dụng vũ khí hoá học," bà May nói. "Đây không phải là can thiệp vào cuộc nội chiến. Đây không phải là thay đổi chế độ."
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói trong một thông cáo rằng một mục tiêu của cuộc không kích là "kho vũ khí bí mật của chính phủ Syria."
Chính phủ Syria đã nhiều lần phủ nhận họ sử dụng vũ khí bị cấm.
Quyết định không kích, được đưa ra sau mấy ngày bàn luận kỹ càng, đánh dấu lần thứ hai ông Trump ra lệnh tấn công Syria. Ông đã ra lệnh phóng một loạt các phi đạn hành trình Tomahawk để tấn công đúng một phi trường của Syria vào tháng 4 năm 2017 để trả đũa việc ông Assad sử dụng khí sarin nhắm vào thường dân.
Ông Mattis ước tính chiến dịch không kích có quy mô gấp đôi cuộc không kích năm 2017. Ông nói thêm Mỹ dự liệu chính phủ Syria và các đồng minh của nước này sẽ tiến hành "một chiến dịch thông tin xuyên tạc đáng kể," và Lầu Năm Góc nói họ sẽ phản bác bằng thông tin bổ sung vào sáng thứ Bảy.
Ông Trump đả kích hai đồng minh chính của Syria là Nga và Iran về vai trò của họ trong việc yểm trợ "các nhà độc tài sát nhân," và lưu ý rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đảm bảo rằng một thỏa thuận quốc tế năm 2013 buộc ông Assad loại bỏ tất cả vũ khí hóa học. Ông kêu gọi Moscow thay đổi đường hướng và cùng phương Tây tìm kiếm một chế độ có trách nhiệm hơn ở Damascus.
Các cuộc không kích vào rạng sáng ngày thứ Bảy ở Syria xảy ra vài giờ trước khi các thanh sát viên của Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học theo lịch trình đến Syria để kiểm tra địa điểm của vụ tấn công được cho là sử dụng khí độc.
Cuộc không kích một lần vào tháng 4 năm 2017 nhắm vào phi trường nơi mà các máy bay của Syria đã cất cánh để thực hiện vụ tấn công bằng khí độc. Nhưng thiệt hại khá hạn chế, và ông Assad tỏ ra thách thức với việc thỉnh thoảng sử dụng khí clo và các hóa chất khác.
Các cuộc không kích dường như là tín hiệu cho thấy ông Trump sẵn sàng cho Mỹ can dự sâu hơn vào cuộc xung đột ở Syria. Chỉ vài tuần trước, ông Trump nói rằng ông muốn chấm dứt sự can dự của Mỹ ở Syria và rút binh sĩ Mỹ về nước. Sự tham gia của các lực lượng Anh và Pháp giúp ông Trump khẳng định một cam kết rộng hơn của quốc tế chống lại việc sử dụng vũ khí hóa học, nhưng cuộc tấn công nhiều mũi nhọn này có nguy cơ bị Nga trả đũa.
