Bầu trời như thể mở ra và ném xuống mọi thứ chỉ trong vài phút. Những hạt mưa khổng lồ kết hợp với mưa đá đã biến một ngày Hè oi ả thành khung cảnh mùa đông trắng xóa, ít nhất là trong vài phút.
Sau đó tất cả biến thành bùn đỏ.
Đó là cách gió mùa diễn ra ở miền Tây Nam Hoa Kỳ, với giông bão và những đám mây mưa di chuyển xung quanh khi chúng mang lại độ ẩm rất cần thiết cho một khu vực mà mỗi giọt nước đều có giá trị. Đó là thời điểm trong năm khi Arizona và New Mexico nhận được khoảng một nửa lượng mưa hàng năm, từ giữa tháng 6 đến tháng 9. Miền Bắc Mexico thậm chí còn ghi nhận nhiều hơn.
Từ bàn thờ nhà thờ, nhà ở trang trại đến tòa thị chính, những lời cầu nguyện, ca hát và thậm chí cả lễ hội đều được tổ chức với hy vọng có một đợt gió mùa dồi dào, đủ để tưới cây trồng và cung cấp nước uống nhưng không quá nhiều để biến đường xá thành sông và cuốn trôi những ngôi nhà nơi cháy rừng biến sườn núi thành tro bụi.
Nó có thể là một điều tốt.
Dưới đây là một số điều cần biết về gió mùa Bắc Mỹ.
Sự thay đổi theo mùa
Kết quả này dựa trên sự tích tụ của nhiệt độ mùa Hè và hướng gió thay đổi, giúp truyền hơi ẩm từ Thái Bình Dương, Vịnh California và đôi khi là Vịnh Mexico đến những khu vực thường không tìm thấy nó.
Điều này có nghĩa là sẽ có nhiều mưa rào và giông bão hơn ở vùng Tây Nam khô cằn. Sấm sét, bão bụi và gió mạnh cũng có thể là một phần của hỗn hợp.
Ông Todd Shoemake, nhà khí tượng học hàng đầu của Cơ quan Thời tiết Quốc gia ở Albuquerque, New Mexico, cho biết gió mùa năm nay tăng mạnh một chút vào đầu năm.
Ông nói: “Phần lớn độ ẩm hiện tại đã tăng rất cao, cao bất thường”. “Và vì vậy điều đó dẫn đến rất nhiều cơn giông bão dữ dội với lượng mưa rất lớn.”
Gió mùa ở những nơi khác trên thế giới thường có nghĩa là những tháng mưa không ngừng. Ở phía bắc Mexico và Tây Nam nước Mỹ thì không như vậy, nơi buổi sáng thường bắt đầu với bầu trời trong xanh. Những đám mây tích bắt đầu cuồn cuộn vào buổi chiều và trong vòng vài giờ chúng sẽ tan ra.
Gió mùa có đặc điểm là “bùng nổ” và “tan vỡ” tùy thuộc vào lượng hơi ẩm đang lưu thông và hướng gió thổi.
Phước lành và nguyền rủa
Gió mùa năm nay khiến du khách bị mắc kẹt ở một vùng xa xôi ở miền trung New Mexico, khiến họ rơi vào tình trạng bùn đặc mà không có cảnh báo trước khi một màn mưa và mưa đá cỡ trái chanh trút xuống.
Ở Moab, Utah, lượng mưa tương đương khoảng một tháng đã rơi chỉ trong 10 phút. Nước tràn bờ, cầu và vách đá sa thạch. Nhiều ngôi nhà bị ngập và khách hàng ở một quán rượu phải sơ tán.
Mưa lớn đã cuốn trôi các con đường huyết mạch quan trọng nối liền các cộng đồng ở Bộ tộc Navajo và những người ứng cứu đầu tiên ở thành phố lớn nhất New Mexico đã nhận được rất nhiều lời kêu gọi tiếp cứu khi Albuquerque ngập gần 3,8 cm nước trong vòng chưa đầy 90 phút, khiến nhiều con đường không thể đi qua.
Ở những vùng bị hỏa hoạn tàn phá ở New Mexico, những cơn mưa mùa Hè đã trở thành một mối đe dọa khác. Một dòng sông đen gồm tro, đất và mảnh vụn tràn xuống con phố chính của Ruidoso, cuốn theo xe cộ trong khi nhà cửa và cơ sở kinh doanh bị ngập lụt. Điều tương tự cũng xảy ra ở phía bắc New Mexico, nơi nhiều cộng đồng vẫn chưa phục hồi sau vết sẹo của trận cháy rừng năm 2022 lớn nhất trong lịch sử được ghi nhận của tiểu bang.
Nhưng gió mùa cũng có thể là vàng lỏng đối với nông dân và các nhà quản lý nước thành phố, những người đang hy vọng các hồ chứa ít nhất có thể được bổ sung một phần và dòng chảy của sông được tăng cường. Họ đang tìm kiếm bất kỳ biện pháp phòng ngừa nào chống lại hạn hán kéo dài ở một khu vực đang chứng kiến lượng tuyết rơi vào mùa Đông ngày càng thất thường và nguồn cung cấp nước ngày càng cạn kiệt.
Thay đổi thường xuyên
Gió mùa 2021 ẩm ướt và mùa 2022 bắt đầu sớm. Đúng lúc đó, rất nhiều hơi ẩm đã tràn vào từ phía nam và lượng mưa lan rộng đã được ghi nhận ở khu vực Tây Nam. Năm đó kết thúc như một mùa trên mức trung bình khác.
Nhưng năm sau đó là một năm tồi tệ, với một số nơi chỉ có lượng mưa tối thiểu. Nhiều khu vực đang phải vật lộn với tình trạng hạn hán nghiêm trọng, thậm chí cực đoan trong những tháng Hè.
Cho đến nay, mùa này có thể có khá nhiều ảnh hưởng nhưng ông Shoemake cho biết gió mùa dường như đang trở nên thất thường hơn.
Ông nói: “Đây là mô hình gió mùa rất thất thường trong 5 năm qua. Lên và xuống, thăng trầm.”
Ông nói, các nhà dự báo đang chứng kiến ngày càng nhiều hiện tượng cực đoan liên quan đến biến đổi khí hậu và các chỉ số họ sử dụng để đưa ra dự đoán dài hạn đang đưa ra những tín hiệu lẫn lộn.
“Họ không kể cho chúng ta câu chuyện mà chúng ta từng thấy, bạn biết đấy, 10, 20, 30 năm trước. Vì vậy, việc đánh giá lượng mưa theo mùa trở nên khó khăn hơn một chút”, ông Shoemake nói.
Các quan chức của Văn phòng Khí hậu Tiểu bang Arizona đã ghi nhận sự thay đổi lớn về lượng hơi ẩm mà một số cộng đồng nhìn thấy khi bắt đầu gió mùa, từ 200% đến 800% lượng mưa bình thường.
Khởi đầu mới
Gió mùa Bắc Mỹ có thể có sự biến đổi đáng kể. Nhưng có một điều chắc chắn: Mùa này gợi lên một loại dự đoán đặc biệt đối với những người coi miền Tây Nam là quê hương.
Mỗi cơn gió mùa - mùi mưa, bầu trời tối sầm và tiếng sấm rền xa xa - đều mang theo ký ức về những mùa Hè mưa đã qua.
Tại Thung lũng Monument ở biên giới Utah và Arizona, gia đình Shaye Holiday chi hàng trăm đô la mỗi mùa Hè để sửa những con đường dẫn đến nhà của họ ở rìa tượng đài Navajo và trong thung lũng đẹp như tranh vẽ của công viên. Hoạt động kinh doanh tour du lịch của họ cũng bị ảnh hưởng khi con đường xuyên qua công viên bị đóng cửa do lũ lụt và xói mòn.
Nhưng đối với vườn cây táo của cha và vườn của bà nội, mưa là một điều may mắn. Và đối với ông, về nhà vào mùa mưa là cơ hội để nạp lại năng lượng. Ông thích nhìn thấy những vũng nước rải rác trên phong cảnh sa mạc khi lái xe trên con đường về phía bắc từ Kayenta, Arizona.
“Thật là phấn chấn và thực sự thú vị khi được trở lại Thung lũng Monument, nơi Mẹ Thiên nhiên gần như đang khởi đầu,” ông nói. “Theo một cách nào đó, nó rất sảng khoái.”
Diễn đàn