Miến Điện đang soạn thảo luật đầu tư nước ngoài nhằm thu hút tư bản ngoại quốc để giúp đất nước khắc phục tình trạng nghèo đói và cô lập kéo dài nhiều thập niên. Nhưng các nhà kinh tế cảnh báo rằng phiên bản hiện nay của dự luật có nhiều vấn đề. Từ Bangkok, thông tín viên Daniel Schearf của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.
Nền kinh tế của Miến Điện đã bị suy sụp gần như hoàn toàn sau nửa thế kỷ nằm dưới sự cai trị và quản lý sai trái của quân đội.
Chính phủ dân sự lên thay cho chính quyền quân nhân vào năm 2010 đang thực hiện những nỗ lực để phục hồi tăng trưởng kinh tế bằng cách khuyến khích đầu tư nước ngoài.
Tuy nhiên, các nhà lập pháp Miến Điện năm nay đã chật vật để hình thành một bộ luật mới về đầu tư nước ngoài.
Vì không biết rõ những biện pháp khích lệ nào là cần thiết, những bản sơ thảo ban đầu đã dành cho các nhà đầu tư nước ngoài quyền sở hữu 100% các cơ sở kinh doanh. Việc này giúp cho các nhà đầu tư nước ngoài không cần kiếm đối tác địa phương nhưng cũng làm cho Miến Điện mất đi cơ hội học hỏi từ các công ty đa quốc.
Những bản sơ thảo mới hạn chế quyền sơ hữu đầy đủ của nước ngoài trong một số lãnh vực hoặc hoàn toàn không chop nước ngoài đầu tư.
Ông Sean Turnell, giáo sư kinh tế của Đại học Macquaire ở Australia, cho biết bản sơ thảo luật đầu tư nước ngoài đang gặp sự chống đối ở Miến Điện. Ông Turnell phát biểu như sau tại Câu lạc bộ Báo chí nước ngoài ở Thái Lan.
Ông Turnell nói: "Đã có một sự kháng cự chống lại những sự nhượng bộ dành cho các nhà đầu tư nước ngoài. Cụ thể là có sự ngăn cấm các nhà đầu tư nước ngoài trong một số khu vực. Đó là một điều không may vì chúng ta cần có một đường lối cởi mở hơn, nhất là trong những khu vực bị chế ngự bởi các đại công ty quốc nội hiện đang chế ngự nền kinh tế, chúng ta thật sự cần dẫn nhập sự cạnh tranh từ bên ngoài."
Quân đội Miến Điện và những người thân cận với những tướng lãnh cầm quyền đã kiểm soát nền kinh tế. Họ dành cho bà con, bạn bè của họ những hợp đồng độc quyền và giấy phép kinh doanh.
Hầu hết những hoạt động đầu tư nước ngoài hiện nay ở Miến Điện là trong ngành khai thác những tài nguyên thiên nhiên mà nước này có nhiều như khí đốt, hầm mỏ, và gỗ.
Chính phủ có chủ trương cải cách của Miến Điện hy vọng luật mới sẽ đa dạng hóa và gia tăng đầu tư nước ngoài, một phần qua việc cho miễn thuế trong nhiều năm.
Tuy nhiên các kinh tế gia, trong đó có giáo sư Turnell, nói rằng được miễn thuế là một ưu thế cạnh tranh không tự nhiên, bất lợi cho các doanh nhân địa phương.
Ông Turnell nói tiếp: "Nước này đã bị cách ly năm mươi năm. Có vô số cơ hội. Đó chính là lý do vì sao các chuyến bay và các khách sạn đông khách. Các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm tới những vấn đề liên quan tới sự ổn định, tới sự chắc chắn về thời hạn hoạt động, nguồn cung ứng điện và những vấn đề cơ sở hạ tầng. Không có một thương gia quốc tế nào mà tôi có dịp nói chuyện đề cập tới vấn đề thuế khoá cả."
Giáo sư Turnell cho rằng ưu đãi thuế khóa cho doanh nghiệp nước ngoài cũng có thể tạo ra lỗ hổng cho các đại công ty Miến Điện – họ có thể dùng những công ty con ở nước ngoài để trốn những khoản thuế mà các công ty nhỏ hơn vẫn phải đóng.
Ông Khin Maung Nyo là một nhà kinh tế học làm việc cho Trung tâm Phát triển Kinh tế và Xã hội ở Rangoon. Ông nói rằng dự thảo luật cho đến nay đã có 94 sự sửa đổi, và đó là dấu hiệu cho thấy ngày càng có nhiều người không tin là các doanh nghiệp nhỏ hơn ở Miến Điện có đủ khả năng cạnh tranh.
Ông Khin nói: "Bất kể họ có ưu đãi thuế hay không thì các nhà kinh doanh địa phương của chúng tôi cũng chưa sẵn sàng để cạnh tranh, như tôi đã đề cập lúc nãy, về mặt kỹ thuật, về năng lực quản trị hoặc về mặt vốn liếng."
Các kinh tế gia cho rằng một trong các thách thức lớn hơn đối với các nhà đầu tư ở Miến Điện là việc tiếp cận các nguồn tín dụng để lập cơ sở kinh doanh.
Một số nông dân đã phải tìm đến những kẻ cho vay cắt cổ, với lãi suất lên tới 10% một tháng, và rơi vào tình trạng nợ nần chồng chất.
Tập đoàn truyền thông Eleven ở Miến Điện cho biết một bản sơ thảo mới của luật đầu tư cho công dân Miến Điện có thể mang lại một số lợi ích cho các công ty trong nước.
Dự luật này sẽ cho các nhà đầu tư địa phương được miễn thuế thu nhập trong vòng 5 năm với điều kiện là họ sản xuất những sản phẩm hoặc cung cấp những dịch vụ được xem là cần thiết cho quốc gia.
Tập đoàn truyền thông Eleven nói rằng dự luật, với phiên bản hiện nay, chủ yếu sẽ mang lại lợi ích cho các công ty tư được giao cho các hợp đồng để điều hành các công ty do nhà nước làm chủ.
Dự luật đầu tư nước ngoài vẫn còn trong vòng tranh luận nhưng có thể sẽ được ký thành luật trong tháng này.
Nền kinh tế của Miến Điện đã bị suy sụp gần như hoàn toàn sau nửa thế kỷ nằm dưới sự cai trị và quản lý sai trái của quân đội.
Chính phủ dân sự lên thay cho chính quyền quân nhân vào năm 2010 đang thực hiện những nỗ lực để phục hồi tăng trưởng kinh tế bằng cách khuyến khích đầu tư nước ngoài.
Tuy nhiên, các nhà lập pháp Miến Điện năm nay đã chật vật để hình thành một bộ luật mới về đầu tư nước ngoài.
Vì không biết rõ những biện pháp khích lệ nào là cần thiết, những bản sơ thảo ban đầu đã dành cho các nhà đầu tư nước ngoài quyền sở hữu 100% các cơ sở kinh doanh. Việc này giúp cho các nhà đầu tư nước ngoài không cần kiếm đối tác địa phương nhưng cũng làm cho Miến Điện mất đi cơ hội học hỏi từ các công ty đa quốc.
Những bản sơ thảo mới hạn chế quyền sơ hữu đầy đủ của nước ngoài trong một số lãnh vực hoặc hoàn toàn không chop nước ngoài đầu tư.
Ông Sean Turnell, giáo sư kinh tế của Đại học Macquaire ở Australia, cho biết bản sơ thảo luật đầu tư nước ngoài đang gặp sự chống đối ở Miến Điện. Ông Turnell phát biểu như sau tại Câu lạc bộ Báo chí nước ngoài ở Thái Lan.
Ông Turnell nói: "Đã có một sự kháng cự chống lại những sự nhượng bộ dành cho các nhà đầu tư nước ngoài. Cụ thể là có sự ngăn cấm các nhà đầu tư nước ngoài trong một số khu vực. Đó là một điều không may vì chúng ta cần có một đường lối cởi mở hơn, nhất là trong những khu vực bị chế ngự bởi các đại công ty quốc nội hiện đang chế ngự nền kinh tế, chúng ta thật sự cần dẫn nhập sự cạnh tranh từ bên ngoài."
Quân đội Miến Điện và những người thân cận với những tướng lãnh cầm quyền đã kiểm soát nền kinh tế. Họ dành cho bà con, bạn bè của họ những hợp đồng độc quyền và giấy phép kinh doanh.
Hầu hết những hoạt động đầu tư nước ngoài hiện nay ở Miến Điện là trong ngành khai thác những tài nguyên thiên nhiên mà nước này có nhiều như khí đốt, hầm mỏ, và gỗ.
Chính phủ có chủ trương cải cách của Miến Điện hy vọng luật mới sẽ đa dạng hóa và gia tăng đầu tư nước ngoài, một phần qua việc cho miễn thuế trong nhiều năm.
Tuy nhiên các kinh tế gia, trong đó có giáo sư Turnell, nói rằng được miễn thuế là một ưu thế cạnh tranh không tự nhiên, bất lợi cho các doanh nhân địa phương.
Ông Turnell nói tiếp: "Nước này đã bị cách ly năm mươi năm. Có vô số cơ hội. Đó chính là lý do vì sao các chuyến bay và các khách sạn đông khách. Các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm tới những vấn đề liên quan tới sự ổn định, tới sự chắc chắn về thời hạn hoạt động, nguồn cung ứng điện và những vấn đề cơ sở hạ tầng. Không có một thương gia quốc tế nào mà tôi có dịp nói chuyện đề cập tới vấn đề thuế khoá cả."
Giáo sư Turnell cho rằng ưu đãi thuế khóa cho doanh nghiệp nước ngoài cũng có thể tạo ra lỗ hổng cho các đại công ty Miến Điện – họ có thể dùng những công ty con ở nước ngoài để trốn những khoản thuế mà các công ty nhỏ hơn vẫn phải đóng.
Ông Khin Maung Nyo là một nhà kinh tế học làm việc cho Trung tâm Phát triển Kinh tế và Xã hội ở Rangoon. Ông nói rằng dự thảo luật cho đến nay đã có 94 sự sửa đổi, và đó là dấu hiệu cho thấy ngày càng có nhiều người không tin là các doanh nghiệp nhỏ hơn ở Miến Điện có đủ khả năng cạnh tranh.
Ông Khin nói: "Bất kể họ có ưu đãi thuế hay không thì các nhà kinh doanh địa phương của chúng tôi cũng chưa sẵn sàng để cạnh tranh, như tôi đã đề cập lúc nãy, về mặt kỹ thuật, về năng lực quản trị hoặc về mặt vốn liếng."
Các kinh tế gia cho rằng một trong các thách thức lớn hơn đối với các nhà đầu tư ở Miến Điện là việc tiếp cận các nguồn tín dụng để lập cơ sở kinh doanh.
Một số nông dân đã phải tìm đến những kẻ cho vay cắt cổ, với lãi suất lên tới 10% một tháng, và rơi vào tình trạng nợ nần chồng chất.
Tập đoàn truyền thông Eleven ở Miến Điện cho biết một bản sơ thảo mới của luật đầu tư cho công dân Miến Điện có thể mang lại một số lợi ích cho các công ty trong nước.
Dự luật này sẽ cho các nhà đầu tư địa phương được miễn thuế thu nhập trong vòng 5 năm với điều kiện là họ sản xuất những sản phẩm hoặc cung cấp những dịch vụ được xem là cần thiết cho quốc gia.
Tập đoàn truyền thông Eleven nói rằng dự luật, với phiên bản hiện nay, chủ yếu sẽ mang lại lợi ích cho các công ty tư được giao cho các hợp đồng để điều hành các công ty do nhà nước làm chủ.
Dự luật đầu tư nước ngoài vẫn còn trong vòng tranh luận nhưng có thể sẽ được ký thành luật trong tháng này.
