Hoa Kỳ và Mexico hôm thứ Hai ngày 27/8 đã đồng ý chỉnh sửa lại toàn bộ Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), khiến áp lực dồn lên Canada, nước còn lại vẫn chưa đồng ý về những điều khoản thỏa thuận.
Hiện tại Ottawa vẫn chưa đồng ý những điều khoản về thương mại ô tô và các vấn đề khác của NAFTA.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống sắp mãn nhiệm của Mexico Enrique Pena Nieto nói rằng các cuộc đàm phán với Canada sẽ bắt đầu ngay lập tức mặc dù ông Trump đã đe dọa sẽ áp thuế lên xe hơi nhập khẩu từ Canada nếu như thỏa thuận ba bên không đạt được.
“Thành thật mà nói, tôi nghĩ rằng cách dễ nhất chúng tôi có thể làm là đánh thuế xe hơi của họ nhập vào Mỹ. Đó là một số tiền lớn và quá trình đàm phán cũng đơn giản. Nó có thể chấm dứt trong vòng một ngày và chúng tôi có được rất nhiều tiền vào ngày hôm sau,” ông Trump nói.
Các cuộc đàm phán giữa ba đối tác thương mại đã kéo dài hơn một năm và lời đe dọa lặp đi lặp lại của ông Trump rằng ông sẽ vứt bỏ thỏa thuận hồi năm 1994 đã gây căng thẳng cho các thị trường tài chính, khiến đồng peso Mexico và đồng đô la Canada bị áp lực.
Các quan chức Mỹ cho biết họ hy vọng Canada sẽ đồng ý các điều khoản thỏa thuận trước thứ Sáu ngày 31/8. Khi đó Nhà Trắng dự định sẽ thông báo cho Quốc hội rằng Tổng thống Trump sẽ đặt bút ký trong vòng 90 ngày. Sau đó Quốc hội cần phải phê chuẩn.
“Vẫn còn những vấn đề với Canada nhưng tôi nghĩ rằng chúng sẽ nhanh chóng được giải quyết,” một quan chức thương mại cấp cao nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn.
Nếu các cuộc thương thảo với Canada không hoàn tất vào cuối tuần này, ông Trump có kế hoạch sẽ thông báo cho Quốc hội rằng ông đã đạt thỏa thuận với Mexico, nhưng vẫn để ngỏ khả năng đàm phán với Canada, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer nói với các phóng viên hôm 27/8.
Một số thành viên Cộng hòa trong Quốc hội gọi thỏa thuận với Mexico là một bước tiến tích cực nhưng Canada cần phải tham gia vào thỏa thuận mới này để tránh gây tổn hại cho công ăn việc làm của người Mỹ.
“Hàng triệu việc làm ở Texas tùy thuộc vào thỏa thuận NAFTA được cập nhật, và điều quan trọng là chúng ta phải làm cho đúng,” Thượng nghị sỹ John Cornyn, nhân vật Cộng hòa thứ hai ở Thượng viện, nói.
Dân biểu Cộng hòa Kevin Brady, chủ tịch của Ủy ban Tài chính và Thuế khóa của Hạ viện, đã kêu gọi Canada nhanh chóng quay trở lại bàn đàm phán ‘với mục tiêu chốt lại một thỏa thuận hiện đại, suôn sẻ giữa ba bên’.
Canada dự định sẽ tiếp tục đàm phán, nhưng chỉ ký thỏa thuận mới nào tốt cho đất nước, phát ngôn nhân của Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland cho biết. Ông Trump nói ông sẽ mau chóng bàn bạc với Thủ tướng Canada Justin Trudeau.
Giao thương giữa Hoa Kỳ, Mexico và Canada lên tới 1.000 tỷ đô la mỗi năm. Thông báo về thỏa thuận Mỹ-Mexico đã khiến các thị trường tài chính bật dậy.
Thủ tướng hôm 26/8 Trudeau đã nói chuyện với Tổng thống Pena Nieto và hai ông chia sẻ cam kết kết thúc thành công quá trình đàm phán NAFTA cho cả ba bên, văn phòng thủ tướng Trudeau cho biết.
Chính quyền Trump cho biết thỏa thuận này sẽ cải thiện các điều khoản lao động. Các cuộc thỏa thuận Mỹ-Mexico tập trung vào soạn thảo các quy tắc mới cho ngành công nghiệp ô tô mà ông Trump đặt ở trung tâm của nỗ lực của ông nhằm viết lại thỏa thuận mà ông liên tục gọi là ‘thảm họa’ cho công ăn việc làm của người Mỹ.
Thỏa thuận này sẽ yêu cầu 75% phụ tùng xe hơi phải được sản xuất ở khu vực NAFTA, tăng lên so với mức hiện tại là 62,5%, một quan chức thương mại Mỹ cho biết. Ngoài ra, thỏa thuận cũng yêu cầu từ 40 cho đến 45% phụ tùng ô tô phải được các công nhân có thu nhập ít hơn 16 đô la một giờ sản xuất.
