Mỹ, vốn cáo buộc Trung Quốc che giấu quy mô bùng phát COVID, hôm 10/11 kêu gọi một cuộc điều tra quốc tế do WHO lãnh đạo về nguồn gốc của đại dịch một cách “minh bạch và toàn diện”, chỉ trích những điều khoản hiện hành.
Chính quyền ông Trump cáo buộc Tổ chức Y tế Thế giới “quá chú trọng đến Trung Quốc” và là bù nhìn của nước này, điều mà Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus phủ nhận.
Ông Tedros ngày 10/11 tiết lộ thành phần của toán điều tra và phát biểu trước cuộc họp bộ trưởng thường niên của WHO rằng: “Những người này là những cá nhân rất được tôn trọng trong lãnh vực của họ.”
Thành viên của nhóm bao gồm các chuyên gia từ Nga, Úc, Sudan, Đan Mạch, Hà Lan, Đức, Nhật, Việt Nam, Anh và Mỹ, ông nói.
Người ta tin rằng virus corona chủng mới phát xuất từ thành phố Vũ Hán, Trung Quốc, vào cuối năm ngoái, có thể là từ loài dơi tại một chợ động vật sống.
Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đang nghiên cứu nguồn gốc virus và làm cách nào virus có thể từ động vật lây sang người. Toán quốc tế do WHO lãnh đạo được thành lập vào tháng 9 năm nay để đưa ra kế hoạch nghiên cứu lâu dài xây dựng trên những phát hiện của Trung Quốc, theo những điều khoản tham khảo được công bố.
Ông Garrett Grigsby, thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, nói tại cuộc họp của WHO rằng các nước thành viên được thông báo về những điều khoản này chỉ cách đây ít ngày.
Các điều khoản “không được thương thuyết một cách minh bạch với tất cả thành viên WHO” và “bản thân cuộc điều tra dường như không nhất quán” với sự uỷ nhiệm, ông nói nhưng không cho biết thêm chi tiết.
“Hiểu nguồn gốc của COVID-19 qua cuộc điều tra minh bạch và toàn diện là những điều cần phải làm để đáp ứng với sự uỷ nhiệm,” ông Grigsby nói.
Anh kêu gọi ưu tiên cuộc điều tra, nói thêm: “Chúng tôi hy vọng cuộc điều tra và kết quả căn cứ vào khoa học vững chắc.”
Ông Sun Yang thuộc Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, không đề cập đến cuộc điều tra trong bài diễn văn ngày 10/11 nhưng nói rằng Trung Quốc ủng hộ “vai trò lãnh đạo tiếp tục của WHO.”
Bộ trưởng Y tế Đức Jens Spahn, phát biểu nhân danh Liên hiệp Châu Âu ngày 9/11, kêu gọi “minh bạch và hợp tác đầy đủ” trong tất cả các giai đoạn của cuộc điều tra.
Cuối tháng 10, chuyên gia khẩn cấp hàng đầu của WHO, ông Mike Ryan, nói toán do WHO lãnh đạo và đối tác Trung Quốc đã có cuộc họp trực tuyến đầu tiên liên hệ đến cuộc điều tra chung và sẽ điều động đến thực địa đúng lúc.
Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 4 loan báo tạm ngưng tài trợ WHO, khiến nhiều nhà lãnh đạo thế giới lên án. Liên hiệp quốc hồi tháng 7 cho biết đã nhận thông báo chính thức về quyết định của Mỹ rút khỏi WHO vào tháng 7 sang năm.
