Luật sư môi trường Đặng Đình Bách bắt đầu tuyệt thực từ ngày 9/6 nhằm “truyền đi thông điệp để nâng cao nhận thức của mọi người về môi trường, công lý và khí hậu”, bà Trần Phương Thảo, vợ ông, cho VOA biết sau khi thăm chồng hôm 11/6.
Cuộc tuyệt thực này diễn ra giữa lúc nhóm làm việc của LHQ ra kết luận rằng việc chính quyền Việt Nam tống giam ông Bách với cáo buộc “trốn thuế” là “tùy tiện”, điều mà Hà Nội trước đó đã bác bỏ.
Bà Thảo cho biết về lý do chồng bà tuyệt thực:
“Anh Bách nói quyết định tuyệt thực của anh ấy rằng về bản chất là anh ấy muốn truyền đi thông điệp để nâng cao nhận thức của mọi người về các vấn đề xã hội như là môi trường, công lý và khí hậu, mong muốn tất cả cùng hợp nhất để giải quyết những vấn đề toàn cầu. Còn về hình thức, anh ấy nói: “Tôi sẽ tuyệt thực hoàn toàn từ ngày 9/6 và tôi chấp nhận hậu quả, dù mất đi thân mạng””.
Vào cuối tháng 5, hơn 80 tổ chức quốc tế tranh đấu vì nhân quyền và công bằng khí hậu từ khắp nơi trên thế giới ký một thỉnh nguyện thư kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do ngay lập tức cho luật sư môi trường Đặng Đình Bách, người được cho là sẽ tuyệt thực trong tháng 6, nhân dịp đánh dấu 2 năm kể từ khi ông bị giam cầm.
Trước đó, vào tháng 3, ông Bách, người đang thụ án 5 năm tù vì cáo buộc “trốn thuế” tại trại giam số 6 tỉnh ở Nghệ An do Bộ Công an quản lý, đã chuyển thông điệp ra ngoài như sau: “Tôi khẩn thiết yêu cầu Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Việt Nam cân nhắc lại việc coi các tổ chức phi chính phủ và các nhà hoạt động xã hội là mối đe doạ an ninh chính trị để từ đó dừng việc bắt bớ vô cớ và khép tội oan sai. Đồng thời bảo đảm các mục tiêu phát triển bền vững một cách thực chất và có trách nhiệm, bao gồm và không giới hạn về biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, và quyền con người”.
Bà Thảo cho biết chồng bà gầy đi “nhưng tinh thần và sức khỏe ổn định”.
“Anh ấy từ chối nhận các khẩu phần ăn của trại giam từ ngày 9/6”, bà Thảo cho VOA biết sau khi xem được mảnh giấy ghi thông điệp từ chồng hôm 11/6.
VOA không thể xác nhận một cách độc lập thông tin ông Bách tuyệt thực. Trại giam số 6 và Bộ Công an không phản hồi ngay yêu cầu bình luận của VOA.
Hôm 26/5, Nhóm Công tác về Bắt giữ Tùy tiện của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (UNWGAD) ra kết luận chính thức nói rằng việc công an Hà Nội bắt giam ông Bách hồi tháng 6/2021 với cáo buộc “Trốn thuế” là “tùy tiện”.
“WGAD nhận thấy việc giam giữ ông Bách là tùy tiện theo các mục I, II, III và V và yêu cầu Chính phủ Việt Nam thực hiện các bước cần thiết để khắc phục tình trạng của ông Bách ngay lập tức và làm cho điều kiện phù hợp với các quy định quốc tế liên quan”, bản kết luận viết.
“WGAD lo ngại rằng mô hình này cho thấy một vấn đề mang tính hệ thống với việc giam giữ tùy tiện ở Việt Nam, nếu tiếp tục, có thể dẫn đến vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế”, thông cáo của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ hôm 9/6 viết.
Vẫn trong tháng trước, nhóm WGAD đưa ra ý kiến liên quan đến việc bỏ tù ông Bách, cho rằng đó là “sự vi phạm luật pháp quốc tế” và bày tỏ lo ngại về “vấn đề mang tính hệ thống với việc giam giữ tùy tiện” đối với các nhà bảo vệ môi trường ở Việt Nam.
Hôm 17/3, chính quyền Việt Nam phản hồi cho các cáo báo viên đặc biệt của LHQ, nói rằng việc bắt giam ông Đặng Đình Bách với tội danh “Trốn thuế” là phù hợp với luật pháp của nước này.
Chính quyền Việt Nam cho biết thêm rằng việc xét xử ông Bách là “rõ ràng minh bạch”, với chứng cứ “đầu đủ”, và rằng ông Bách không khai báo các khoản ghi nhận tài trợ từ nước ngoài mà Trung tâm Nghiên cứu Pháp luật và Chính sách Phát triển Bền vững (LPSD) của ông tiếp nhận.
Diễn đàn