Năm cơ quan độc lập của LHQ vừa công bố văn thư chất vấn Chính phủ Việt Nam về việc bốn thành viên của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam và hai thành viên thuộc Nhà xuất bản Tự Do bị chính quyền bắt giữ, sách nhiễu. Tuy nhiên, phía Việt Nam chưa phản hồi văn thư này, dù đã quá hạn 60 ngày.
Văn thư được công bố hôm 17/11/2020 cho biết các cơ quan thuộc LHQ đã chất vấn chính phủ Việt Nam về các vụ bắt giữ, sách nhiễu liên quan đến các các thành viên Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy, Lê Hữu Minh Tuấn, Lê Anh Hùng của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAVN), và Phạm Đoan Trang và ông Hồ Sỹ Quyết của Nhà xuất bản Tự Do (LPH).
Các cơ quan LHQ yêu cầu chính phủ Việt Nam cung cấp thông tin về cơ sở pháp lý, giải thích lý do và một số thông tin khác có liên quan đến các cá nhân, tổ chức trên.
Văn thư có đoạn: “Chúng tôi bày tỏ mối quan ngại sâu sắc liên quan đến việc báo cáo tội phạm hóa, sách nhiễu và đe dọa các nhà báo, nhân viên hoặc những người ủng hộ Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam và Nhà xuất bản Tự do, cũng như việc các thành viên trong gia đình họ bị đe dọa.”
“Những cá nhân này dường như bị nhắm đến vì đã thực hiện quyền tự do ngôn luận và lập hội, cũng như bảo vệ quyền con người,” văn thư của LHQ viết.
“Chúng tôi bày tỏ sự báo động về việc tiếp tục sử dụng biện pháp giam giữ kéo dài trước khi xét xử, và thường là giam giữ mà không cho gia đình hay luật sư thăm gặp, hoặc giam giữ cưỡng bức về tinh thần, dựa trên các điều khoản mơ hồ của Bộ luật Hình sự, chẳng hạn như Điều 117 (“Tuyên truyền chống Nhà nước”), dường như được sử dụng chống lại những cá nhân chỉ đơn thuần thực hiện quyền tự do biểu lộ và truyền đạt thông tin,” văn thư viết tiếp.
Các chuyên gia LHQ ký tên trong văn thư chất vấn này bao gồm Báo cáo viên đặc biệt về tự do bày tỏ quan điểm và biểu đạt; Báo cáo viên đặc biệt về tự do tụ họp và lập hội; Báo cáo viên đặc biệt về nhà hoạt động nhân quyền; Báo cáo viên đặc biệt về quyền văn hóa; và Nhóm làm việc về bắt giữ tùy tiện.
Theo quy định, văn thư chất vấn yêu cầu các chính phủ phản hồi trong vòng 60 ngày. Sau 60 ngày, dù có phản hồi hay không, văn thư chất vấn sẽ được công bố công khai.
Văn thư này đề ngày 17/9/2020 và tính đến hôm 17/11/2020 là tròn 60 ngày kể từ khi văn thư được gửi đi cho Chính phủ Việt Nam. Theo dữ liệu cập nhập trên trang web của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ (OHCHR), cho đến này 20/11/2020, chính phủ Việt Nam vẫn chưa có phản hồi nào về văn thư này.
Trao đổi với VOA Tiếng Việt, luật sư Nguyễn Văn Miếng, người bào chữa cho ông Phạm Chí Dũng – Chủ tịch Hội IJAVN - nói rằng ông Dũng không nhận tội, và ông Dũng đã ghi vào cáo trạng trong tháng này rằng ông “Không vi phạm pháp luật Việt Nam.”
Thân nhân của các ông Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy, Lê Hữu Minh Tuấn vẫn chưa được phép thăm gặp kể từ khi các ông bị bắt. Ông Dũng bị bắt từ 11/2019, ông Thụy bị bắt từ tháng 5/2020, và ông Tuấn bị bắt từ tháng 6/2020.
Hôm 20/11, bà Phạm Thị Lân, vợ của ông Nguyễn Tường Thụy, Phó Chủ tịch Hội IJAVN, cho VOA biết:
“Tôi vẫn chưa được gặp anh ấy. Đã có bản cáo trạng rồi, nhưng tôi vẫn chưa được xem qua. Chỉ có luật sư được gặp anh ấy thôi.
“Tôi nghĩ rằng chồng tôi vô tội và chồng tôi không vi phạm bất cứ điều nào mà pháp luật Việt Nam quy định. Giả sử, chồng tôi có viết những bài báo như thế thì cũng chỉ là thực hiện quyền tự do ngôn luận mà pháp luật Việt Nam đã quy định.”
Bà Phạm Thị Lân cho VOA biết bà trân trọng sự quan tâm của LHQ và cộng đồng quốc tế đã lên tiếng chất vấn chính phủ Việt Nam về việc các thành viên của IJAVN, trong đó có chồng bà, bị bắt bớ và sách nhiễu.
