Lệnh cấm du hành đối với 5 giới chức cao cấp Taliban được Hoa Kỳ trao đổi tù nhân hồi năm ngoái hết hạn vào ngày Chủ Nhật này.
5 giới chức Taliban có mặt tại Qatar kể từ năm ngoái, khi họ được thả để đổi lấy một binh sĩ Mỹ bị phe nổi dậy tại Afghanistan cầm giữ trong gần 5 năm.
Việc cấm du hành sắp hết hạn làm cho các nhà lập pháp Mỹ và các nhà hòa đàm Afghanistan quan tâm vì họ lo ngại những cựu chiến binh Taliban sẽ trở lại chiến trường Afghanistan. Các giới chức chính phủ Mỹ nói họ vẫn tiếp xúc chặt chẽ với nhà cầm quyền Afghanistan và Qatar, nhưng chưa có những cuộc thảo luận công khai về việc có thể gia hạn lệnh cấm.
Các cựu tù nhân là những giới chức cao cấp của tổ chức Taliban đã kiểm soát Afghanistan và cho mạng lưới khủng bố Al-Qaida trú ngụ từ năm 1996 cho đến những tuần lễ cuối cùng của năm 2001. Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh khác đã lật đổ và giải tán Taliban tiếp sau vụ tấn công nước Mỹ của Al-Qaida vào ngày 11 tháng 9 năm 2001.
5 lãnh tụ Taliban được trao đổi với Trung sĩ Mỹ Bowe Bergdahl vào tháng 5 năm 2014 theo một thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và phe nổi dậy Hồi Giáo Afghanistan được Qatar làm trung gian.Thỏa thuận kêu gọi quốc gia Ả Rập này nhận các thành viên Taliban và theo dõi những hoạt động của họ để ngăn ngừa những người này rời khỏi Qatar trước cuối tháng 5 năm 2015.
Dân biểu Ed Royce, Chủ tịch Uỷ ban Ngoại giao Hạ viện trong một tuyên bố hôm thứ Sáu nói “Việc trả tự do này hoàn toàn đi quá xa, bất kể luật pháp của nước Mỹ.”
Ông Royce lên án điều ông gọi là những đảm bảo an ninh “hời hợt” trong bản ghi nhớ hình thành việc trao đổi tù nhân.
Dân biểu Cộng hòa nói “Sau ngày Chủ Nhật những đảm bảo này sẽ biến mất và các lãnh tụ Taliban được tự do trở lại chiến trường, gây nguy hiểm cho an ninh của người Mỹ và của Hoa Kỳ.”
Ông Ismail Qasimyar, một thành viên của Hội đồng Hòa bình Tối cao Afghanistan cho rằng 5 lãnh tụ Taliban phải ở lại Qatar vĩnh viễn hay được trao lại cho chính phủ Afghanistan.
Đài truyền hình Tolo trích lời ông Qasimyar nói rằng “Bất cứ động thái nào hỗ trợ chiến tranh chống lại nhân dân Afghanistan thì chúng tôi xem đó là một hành động thù nghịch.”
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Eric Schultz được hỏi tại một cuộc họp báo mới đây về việc liệu chính quyền của Tổng thống Barack Obama có quan ngại về những hoạt động của các giới chức Taliban trong tương lai hay không thì ông trả lời “Chúng tôi vẫn giao tiếp chặt chẽ với các đối tác để giảm thiểu những đe dọa do các cựu tù nhân gây ra.”
Ông Schultz nói với các phóng viên “Tôi không có những văn kiện rõ ràng để đọc cho quí vị đối với những người quí vị đề cập đến, nhưng tôi có thể thành thực mà nói với quí vị là chúng tôi và các đối tác vẫn cảnh giác và tiếp xúc chặt chẽ với nhau.”
Trung sĩ Bergdahl, người Mỹ duy nhất bị Taliban bắt, bị giam kể từ khi rời bỏ vị trí chiến đấu tại Afghanistan vào năm 2009. Một cuộc điều tra được tiến hành sau khi ông Bergdahl trở về Mỹ, và kết quả là cách đây hơn 2 tháng ông Bergdahl bị truy tố về tội đào ngủ nhưng vụ án của ông chưa được xét xử. Tuy nhiên tội của ông Bergdahl có thể bị án tù chung thân.
5 thành viên Taliban được Hoa Kỳ trả tự do là Mullah Khairullah Khairkhaw, Mullah Noorullah Noori, Mullah Abdul Haq Wasiq, Mullah Fazil Mazloom và Mohammad Nabi Omari.
