Philippines hồi gần đây đã trở thành một cường quốc kinh tế ở Á Châu, với tốc độ tăng trưởng khá cao nhờ vào chi tiêu quốc nội. Tuy nhiên, đầu tư nước ngoài đang bị trì trệ và đó là điều mà chính phủ muốn thay đổi. Từ Manila, thông tín viên Simone Orendain của đài chúng tôi gởi về bài tường thuật.
Năm 2014, GDP của Philippines đã tăng với tỉ lệ 6,1%, chỉ thấp hơn Trung Quốc – nước có tỉ lệ tăng trưởng cao nhất trong năm là 7,4%.
Chính phủ ở Manila cho biết dịch vụ, nông nghiệp, xây dựng và chế tạo là những khu vực thúc đẩy cho sự tăng trưởng này.
Tuy có những tin đáng mừng như vậy, Bộ trưởng Kinh tế-Xã hội Philippines Arsenio Balisacan mới đây nói rằng kinh tế nước ông cần được “tái cân bằng.”
Ông Balisacan nói: "Những bộ phận chính của tiến trình này là sự tăng mạnh rất cần thiết của hoạt động đầu tư và sự phục hưng của hai khu vực chế tạo và mua bán nông sản… Đặc biệt là về phần chính phủ, chúng ta cần tiếp tục loại bỏ những nút thắt cổ chai trong lãnh vực cơ sở hạ tầng, những nút thắt đã hạn chế tiềm năng của nhiều khu vực khác nhau trong nền kinh tế, đặc biệt là trong các lãnh vực công nghiệp và nông nghiệp."
Đầu tư khu vực tư chiếm 19% của GDP năm 2014 là 272 tỉ đô la. Cũng trong năm 2014, Philippines thu hút hơn 5 tỉ đô la đầu tư trực tiếp nước ngoài, tăng hơn gấp đôi con số của năm 2011.
Tuy nhiên, ông Ian Porter, Chủ tịch Phòng Thương mại Australia-New Zealand ở Philippines, nói rằng con số đó thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu 10 tỉ đô la mà tổ chức ông đề ra. Ông cho rằng vẫn còn nhiều chướng ngại.
Ông Porter cho biết: "Loại bỏ các điều khoản qui định về kinh tế trong bản hiến pháp thật sự là một ưu tiên. Đây không phải chỉ là quan điểm của Phòng Thương mại Hỗn hợp của chúng tôi mà là quan điểm của hầu như tất cả các tổ chức thương nghiệp ở Philippines. Và tôi nghĩ rằng đây chính là chìa khóa để thu hút đầu tư nước ngoài, là khoản đầu tư cần thiết để nâng cao mức tăng trưởng kinh tế của nước này."
Các công ty nước ngoài đặc biệt quan tâm tới qui định về tỉ lệ sở hữu 60% trong nước và 40% nước ngoài. Năm ngoái, trong một hành động nhằm thu hút thêm đầu tư, Tổng thống Benigno Aquino đã ký một đạo luật cho phép ngân hàng 100% vốn nước ngoài được kinh doanh ở Philippines.
Trong hơn 4 năm nay, chính phủ của ông Aquino đã ra sức trấn dẹp những vụ trốn thuế, truy tố các giới chức tham ô và áp dụng mức thuế cao đối với các sản phẩm thuốc lá và bia, rượu. Những hành động đó giúp thứ hạng tín dụng Philippines được nâng cấp nhiều lần và giờ đây đã lên tới mức đầu tư.
Nhưng các nhà phân tích và giới doanh thương cho biết các nhà đầu tư vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó vấn đề đường sá không tốt, giá điện quá cao và thủ tục thành lập công ty quá rườm rà.
Ông John Forbes, Chủ tịch Ủy ban Lập pháp của Phòng Thương mại Mỹ, nói rằng cơ cấu kinh tế của Philippines đã chuyển từ dựa vào nông nghiệp sang dựa vào dịch vụ chỉ trong vòng vài năm, và điều đó giúp cho nước này trở thành một điểm đến đầu tư hấp dẫn.
Ông Forbes nói: "Quí vị cần phải tiến vào một chu kỳ công nghiệp bởi vì không nước nào trở thành nước thu nhập cao mà không trải qua chu kỳ công nghiệp. Quí vị không thể chỉ dựa vào dịch vụ mà thôi."
Ngành hỗ trợ hành chánh văn phòng và các trung tâm điện thoại phục vụ khách hàng cho các công ty nước ngoài là một điểm sáng của khu vực dịch vụ của Philippines. Những hoạt động này tạo ra những công ăn việc làm có mức lương cao hơn trung bình và thúc đẩy nhu cầu nhà đất và những dịch vụ khác. Trong năm 2013, những hoạt động này có doanh thu khoảng 16 tỉ đô la.
Tuy nhiên, ông Forbes cho rằng sự thành công trong lâu dài của ngành này không được bảo đảm vì công nghệ tiếng nói đã bắt đầu thay thế những người tiếp điện thoại.
Chi tiêu của giới tiêu thụ chiếm hơn hai phần ba nền kinh tế Philippines, nhờ vào khoản ngoại hối hơn 20 tỉ đô la mỗi năm mà công nhân làm việc ở nước ngoài gởi về. Các hoạt động chi tiêu này cũng thúc đẩy một phần cho các nhu cầu về dịch vụ.
Ông Cielito Habito, giáo sư kinh tế học của Đại học Ateneo de Manila, cho rằng điều này làm cho Philippines có một nền kinh tế bất thường, không giống những nước khác ở Á Châu. Ông nói rằng kinh tế “nhảy vọt” mà không trải qua công nghiệp hóa đã tạo ra một vấn đề.
Ông Habito cho biết: "Nông nghiệp, du lịch, chế tạo, nếu những khu vực này có thể trở thành động cơ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế -- thay vì chỉ có các ngân hàng, các công ty bảo hiểm, các công ty địa ốc như đã thật sự xảy ra trong vài thập niên qua, thì chúng ta sẽ có được một sự tăng trưởng có cơ sở rộng rãi hơn nhiều, một sự tăng trưởng bình đẳng hơn nhiều."
Ông Forbes của Phòng Thương mại Mỹ cho biết nhiều nơi ở Philippines có khu công nghiệp đang thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong ngành chế tạo.
Nhưng trong một sự đánh giá gây chú ý về môi trường đầu tư Philippines, Đại sứ Hàn Quốc ở Philippines, hồi đầu tuần này cho biết các nhà đầu tư ở nước ông đã được lôi cuốn tới những nước khác mà ông nói là mang lại cho họ “một sự đối xử tốt hơn và có thể dự đoán hơn.” Đại công ty viễn thông Samsung mới đây loan báo sẽ xây nhà máy điện thoại thông minh thứ nhì tại Việt Nam.
Tại Philippines, tổng thống chỉ được phục vụ một nhiệm kỳ 6 năm và những chính phủ lên thay thường đảo ngược những công việc mà chính phủ trước đã thực hiện.
