Nhiều người đã rất xúc động khi bản án dành cho Kang Guek Eav, còn có tên là Duch, được công bố vì vai trò của ông ta trong việc quản lý nhà tù đầy kinh hoàng của mật vụ dưới thời Pol Pot ở Kampuchia, từ năm 1975 đến năm 1979.
Phán quyết của tòa khiến công chúng ở hành lang tòa án thở phào nhẹ nhõm. Các nạn nhân của Khmer Đỏ đã bật khóc và ôm nhau hôn. Trên khắp nước nhiều triệu người theo dõi và lắng nghe quyết định của tòa được phát đi trực tiếp trên đài truyền hình địa phương và các mạng lưới phát thanh.
Tòa án được LHQ hỗ trợ phán quyết rằng viên cựu quản lý trại tù hủy diệt S21 đã phạm tội tra tấn, giết người và các tội ác chống nhân loại thực hiện cách đây trên 3 thập niên.
Các công tố viên đã yêu cầu án tù 40 năm tù nhưng tòa giảm xuống thành 35 năm rồi sau đó giảm xuống còn 19 năm, xét vì những tình huống giảm khinh như ông ta đã bày tỏ sự hối tiếc và hợp tác với tòa cũng như về thời gian đã bị giam giữ.
Ông Yourk Chhang, Giám đốc trung tâm cung cấp tài liệu tại Kampuchia, đã bỏ ra trên 10 năm thu thập các chứng cớ chống lại những lãnh tụ Khmer đỏ còn sống. Ông nói rằng bất kể án tù, phán quyết này sẽ đóng một vai trò to lớn trong việc giúp cho nhân dân Kampuchia hàn gắn cái quá khứ bi thảm của họ.
Ông Chhang cho biết: “Theo tôi thì phán quyết này không những chỉ quan trọng cho Kampuchia nói chung mà còn quan trọng đối với thế giới đểû họ hiểu rằng không bao giờ quá muộn để đi tìm công lý. Mặt khác, phán quyết của tòa quan trọng cho chúng ta cứu xét các phương cách để có thể ngăn ngừa và phải ngăn ngừa cuộc diệt chủng.”
Chế độ Khmer đỏ bị lật đổ bởi cuộc tiến quân của Việt Nam vào Kampuchia hồi đầu năm 1979, nhưng tình trạng xung đột vẫn tiếp diễn thêm hai thập niên. Đó là lúc Kampuchia yêu cầu LHQ giúp điều giải để thiết lập một tòa án quốc tế tập trung vào các buộc về những sự tàn bạo mà Pol Pot và những người cộng tác với ông ta đã thực hiện.
Duch là người đầu tiên trong 5 thủ lãnh cao cấp của Khmer đỏ bị tòa xét xử về vai trò của ông trong vụ diệt chủng hồi thập niên 1970. Trên 1 triệu 700 ngàn người - tức là khoảng 1/4 dân số Kampuchia - đã chết vì đói, vì bệnh tật, vì bị tra tấn và bị xử tử.
Ông Youk Chhang cho biết những chứng cớ về trường hợp của Duch sẽ chứng tỏ là có hiệu lực trong việc truy tố 4 lãnh đạo cao cấp khác của Khmer Đỏ dự kiến sẽ ra trước tòa trong năm nay hoặc đầu năm 2011.
Một tòa án được Liên Hiệp Quốc (LHQ) hỗ trợ tại Kampuchia đã phán rằng một cựu lãnh đạo Khmer Đỏ đã phạm nhiều tội ác chống nhân loại và tuyên phạt ông ta 19 năm tù. Từ thủ đô Phom-penh, thông tín viên đài VOA Luke Hunt gửi về bài tường thuật chi tiết sau đây.
