Phòng chống bệnh sốt rét tại một cộng đồng Kenya

Trong khi thế giới hành động để tìm cách chấm dứt tử vong do bệnh sốt rét gây ra vào năm 2015, tiểu vùng Sahara châu Phi vẫn còn vất vả đối đầu với căn bệnh giết trẻ em dưới 5 tuổi nhiều nhất trên châu lục này.

Tại Malindi, cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét là vấn đề của cộng đồng. Thành phố có khoảng 150.000 dân nằm trên bờ biển Kenya là một trong hai điểm nóng về bệnh sốt rét của nước này.

Đối với những cư dân Malindi, bệnh sốt rét không chỉ là mối đe dọa đối với sinh mạng của họ và gia đình nhưng cũng là mối đe dọa cho kế sinh nhai của họ nữa.

Thành phố duyên hải này là một địa điểm ưa chuộng của những người Ý thích đến nghỉ ở các bãi biển. Và nền kinh tế hoàn toàn tùy thuộc vào du khách.

Mối đe dọa mất du khách là một thực tại thường xuyên đối với ngành nghỉ mát và khách sạn trong vùng.

Phòng chống bệnh sốt rét tại Kenya là một thách thức, với hóa chất DDT có hiệu quả mạnh nhưng gây nhiều tranh cãi đã bị chính phủ cấm. Do đó khi những thành viên của cộng đồng Malindi tìm cách đối phó với vấn đề này, họ nhận thấy cần có sự tham gia của cư dân thành phố.

Ông Kazungu Tuva, chủ tịch PUMMA, một tổ chức cộng đồng nhằm diệt trừ bệnh sốt rét tại Malindi nói:

“Có bệnh sốt rét tại đây. Đây là một bệnh có nguy cơ giết người cao. Nhiều người đang chết dần, chết mòn, hầu hết là trẻ em dưới 5 tuổi và những bà mẹ mang thai. Do đó trong tư cách là một cộng đồng, chúng tôi thấy đây là chuyện mà chúng tôi có thể làm được để tình nguyện giúp chống lại bệnh sốt rét. Do đó chúng tôi tổ chức cộng đồng và thành lập những nhóm để chống bệnh.”

Được thành lập vào năm 2002 bằng sự liên minh của những tổ chức địa phương, PUMMA là chữ tắt của “Punguza Umbu Sahau Malaria” tiếng Swahili có nghĩa là “Diệt muỗi, Dứt bệnh sốt rét.”

Trong mục tiêu đó, PUMMA sử dụng một số những người truy tìm muỗi- những cư dân truy tìm những nơi muỗi sinh sôi nảy nở tại những vùng được chỉ định trong thành phố Malindi.

Những người chuyên truy tìm muỗi cộng tác chặt chẽ với PUMMA và Bộ Y tế Kenya để báo cáo về nơi muỗi sinh sôi, và gởi những mẫu để thử nghiệm. Bà Riziki Ramadhani, mẹ của 4 đứa con, là người chuyên truy tìm để diệt muỗi đã 5 năm nay.

Công việc của người truy tìm, diệt muỗi được Biovison, một tổ chức Thụy Sĩ tài trợ. Mỗi một người được trả công 90 đô la một tháng. Đối với bà Ramadhani, trở thành một nhân viên truy tìm, diệt muỗi là một cơ hội quan trọng cho bà và các con.

Bà Ramadhani nói: “Khi chúng tôi phun thuốc xong, chúng tôi nhặt những con muỗi đã lớn đẫy cỡ rồi ghi nhận những con số. Công việc tốt đẹp và các con tôi có cơ hội cắp sách đến trường.” (nhờ vào lợi tức hàng tháng này)

Những người tury tìm, diệt muỗi cũng đưa ra được những phương pháp sáng tạo để giảm bớt mức sanh sản của muỗi.

Phương pháp hiệu quả nhất là dùng những con cá nhỏ trong ao, hồ để chúng ăn những ấu trùng của muỗi. Bác sĩ Charles Mbogo, phó giám đốc của Viện Nghiên cứu Y khoa Kenya, giải thích chiến lược này được triển khai như thế nào.

Bác sĩ Mbogo nói: “Ý tưởng này do những người chuyên truy tìm, diệt muỗi đưa ra sau khi truy lùng muỗi trong các khách sạn. Hầu hết những khách sạn có nuôi những con cá này và khi họ đến thăm dò tại các khách sạn thì không bao giờ thấy muỗi. Họ hỏi chúng tôi tại sao và chúng tôi cho họ biết là cá ăn các ấu trùng. Do đó họ bắt đầu đưa những con cá này vào những khu vực không có cá và ngay tức thì chúng tôi thấy số lượng muỗi suy giảm mạnh.”

Việc làm của PUMMA và những người diệt muỗi chứng tỏ có hiệu quả trong những năm gần đây.

Dữ liệu từ khu vực Malindi - bao gồm thành phố và những vùng lân cận - cho thấy các ca bệnh sốt rét giảm 20% từ năm 2006 đến 2010. Tuy nhiên vẫn còn nhiều việc phải làm.

Năm ngoái có trên 100,000 ca bệnh sốt rét được ghi nhận với hơn 40,000 bệnh nhân là trẻ em dưới 5 tuổi.

Một trong những thách thức lớn nhất là hàng trăm hồ tắm nằm trong khu nghỉ mát Malindi và những biệt thự nghỉ hè. Theo sự giải thích của bác sĩ Charles Mbogo, nhiều cư dân giàu có nhất của thành phố chỉ sống tại đây mấy tháng trong năm, nên những hồ tắm lớn không người tắm trở thành nơi sinh sản của muỗi trong mùa mưa.

Có hơn 400 căn nhà nghỉ mát và biệt thự mà chủ nhân là những cư dân chỉ sống bán thời gian tại đây. PUMMA bắt đầu tiếp xúc với những cư dân này và họ bắt đầu dần dần tham gia vào những nỗ lực của tổ chức.

Trong khi PUMMA và những người diệt muỗi tiếp xúc được với chủ nhân và được phép vào một số căn nhà nghỉ hè và những nơi nghỉ mát để thử nghiệm và diệt bớt muỗi, nhiều ngôi nhà vẫn cửa đóng then cài nhiều tháng trong năm.

Tuy nhiên PUMMA không bỏ cuộc. Vào ngày 9 tháng 4 vừa qua, Malindi kỷ niệm năm thứ tám Ngày Diệt Muỗi. Các học sinh, sinh viên địa phương, những tổ chức phi chính phủ, các viên chức y tế và những người diệt muỗi tuần hành trong thành phố ca hát và khuyến khích cộng đồng tham dự vào cuộc chiến chống bệnh sốt rét.