Tổng thống Iran hôm 3/7 cảnh báo các đối tác châu Âu trong thỏa thuận hạt nhân đang sắp đổ vỡ rằng Tehran sẽ tăng cường làm giàu uranium tới “bất kỳ số lượng nào mà chúng tôi muốn” bắt đầu từ ngày 7/7, và gây áp lực lên EU để đưa ra biện pháp tránh cách trừng phạt mạnh mẽ của Mỹ đối với nước này.
Những bình luận của Tổng thống Hassan Rouhani được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Iran và Hoa Kỳ vẫn còn đang cao về thỏa thuận mà Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ ra khỏi hơn một năm trước.
Các nhà chức trách hôm 1/7 thừa nhận Iran đã vượt qua mức giới hạn cho phép về lượng dự trữ uranium làm giàu ở mức thấp.
Một kho dự trữ ngày càng tăng và mức làm giàu cao hơn đang giúp Iran tiến gần tới khả năng sản xuất đủ nguyên liệu cho một quả bom hạt nhân, điều mà Iran phủ nhận họ muốn có nhưng thỏa thuận hạt nhân đã tìm cách ngăn chặn việc này.
Trong khi đó, Hoa Kỳ đã nhanh chóng gửi một tàu sân bay, máy bay ném bom B-52 và máy bay chiến đấu F-22 đến khu vực và Iran gần đây đã bắn hạ một máy bay không người lái do thám của quân đội Mỹ. Iran hôm 3/7 đã kỷ niệm vụ bắn hạ một máy bay chở khách của Iran của Hải quân Hoa Kỳ vào năm 1988, một sai lầm khiến 290 người thiệt mạng và cho thấy nguy cơ tính toán sai lầm trong cuộc khủng hoảng hiện nay.
Phát biểu tại một cuộc họp nội các ở Tehran, các ý kiến của ông Rouhani, dường như báo hiệu rằng châu Âu vẫn chưa cung cấp cho Iran bất cứ điều gì để giảm bớt sự ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt mới của Hoa Kỳ nhắm vào ngành công nghiệp dầu mỏ và các quan chức hàng đầu của nước này.
Thỏa thuận hạt nhân Iran hiện ngăn cản việc làm giàu uranium trên 3,67%, đủ cho các nhà máy điện hạt nhân nhưng thấp hơn 90% mức cần thiết để sản xuất vũ khí.
“Trong bất kỳ số lượng nào chúng tôi muốn, bất kỳ số lượng nào cần thiết, chúng tôi sẽ đạt mức (làm giàu) hơn 3,67(%),” ông Rou Rouhani nói.
“Lời khuyên của chúng tôi đối với Châu Âu và Mỹ là quay trở lại với logic và đến bàn đàm phán,” ông Cameron Rouhani nói thêm. “Quay trở lại để hiểu, để tôn trọng luật pháp và nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Theo những điều kiện đó, tất cả chúng ta đều có thể tuân thủ thỏa thuận hạt nhân.”
Không có phản ứng nào ngay lập tức từ châu Âu, nơi Liên minh châu Âu chỉ có một ngày nữa là phải quyết định các đề cử để tiếp quản các chức vụ hàng đầu của khối.
Hôm 3/7, các cường quốc châu Âu đã đưa ra một tuyên bố riêng về việc Iran vượt qua giới hạn kho dự trữ, và kêu gọi Tehran “đảo ngược động thái này cũng như kiềm chế các biện pháp tiếp theo làm suy yếu thỏa thuận hạt nhân.”
Theo thỏa thuận hạt nhân, Iran đồng ý dự trữ ít hơn 300kg (661 pound) uranium làm giàu tới mức tối đa 3,67%. Cả Iran và cơ quan giám sát hạt nhân của LHQ xác nhận hôm 1/7 rằng Tehran đã vi phạm giới hạn đó.
Mặc dù điều này cho thấy bước đi lớn đầu tiên của Iran ra khỏi hiệp định, nhưng Iran vẫn còn cần một năm nữa mới có đủ nguyên liệu cho vũ khí hạt nhân. Iran khẳng định chương trình của họ là vì mục đích hòa bình, nhưng phương Tây lo ngại rằng nó có thể cho phép Iran chế tạo một quả bom.
