Mỹ sẵn sàng mở các cuộc đàm phán mới về hạt nhân với Iran

Các giới chức ở Bộ Ngoại giao nói rằng hoạt động tăng cường của Tehran trong mấy tháng vừa qua phần nào đã giảm thiểu tầm quan trọng của việc trao đổi uranium được đề nghị hồi tháng 10 năm ngoái.

Nhưng các giới chức nói dù sao họ cũng sẵn sàng tham gia một cuộc đối thoại với Tehran về đề nghị lò phản ứng và về những mối quan ngại rộng lớn hơn của quốc tế đối với các ý đồ hạt nhân của Iran.

Iran đã gửi một bức thư cho Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế IAEA trong tuần này, đề nghị tái khởi động các cuộc đàm phán về một sự trao đổi nhiên liệu hạt nhân, và khẳng định lại một đề nghị đã được nêu ra trước đây trong tháng với nhà ngoại giao hàng đầu của Liên hiệp châu Aâu, bà Catherine Ashton.

Hồi tháng 10 năm ngoái, 5 nước thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc và Đức, còn được gọi là nhóm P-5 Cộng 1, đã đề nghị Iran gửi 1200 kilogram uranium tinh chế thấp của họ ra nước ngoài đổi lấy một lượng nhỏ hơn nhiên liệu tinh chế cao để sử dụng cho một lò phản ứng y khoa.

Vào lúc đó, 1.200 kilogram chiếm khoảng một nửa lượng uranium dự trữ của Iran. Hiện nay khối lượng dự trữ của họ lớn hơn nhiều.

Nhưng phát ngôn viên Bộ Ngoại giao P.J. Crowley nói Hoa Kỳ vẫn sẵn sàng tham gia tiến trình đối thoại nhằm giải quyết đề nghị trao đổi và các vấn đề rộng lớn hơn.

Ông Crowley nói: “Chúng tôi đã nói rõ với Iran vào nhiều dịp về sự sẵn sàng của chúng tôi muốn cùng với các thành viên khác trong khối P-5 Cộng 1 giải quyết các mối quan ngại của cộng đồng quốc tế về chương trình hạt nhân của Iran. Đã có những cuộc tiếp xúc giữa Iran và Đại diện cấp cao Catherine Ashton về một cuộc họp có thể diễn ra. Tôi không có điều gì để thông báo ở đây. Nhưng rõ ràng là chúng tôi hoàn toàn sẵn sàng cùng với Iran thảo luận tiếp về các chi tiết cụ thể có liên quan đến đề nghị ban đầu của chúng tôi về lò phản ứng khảo cứu của Iran.”

Hoa Kỳ và các đồng minh chính tin rằng chương trình tinh chế của Iran có liên quan đến vũ khí mặc dầu Iran vẫn tuyên bố là có ý định hòa bình.

Ông Crowley bầy tỏ hy vọng các cuộc tiếp xúc với Iran có thể đem lại, trong những tuần lễ sắp tới, một cuộc họp tương tự như cuộc họp tổ chức hồi tháng 10 năm ngoái, khi các nhà ngoại giao cấp cao của các cường quốc, trong đó có có Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Willam Burns đã gặp trưởng đoàn thương thuyết hạt nhân của Iran là ông Said Jalili.

Về một vấn đề khác, ông Crowley tái khẳng định lời kêu gọi của Hoa Kỳ yêu cầu Iran phóng thích 3 người Mỹ leo núi bị Iran bắt giữ sau khi đi lạc và lãnh thổ Iran từ bắc bộ Iraq cách đây 1 năm.

Trước sự kiện mà ông gọi là ngày kỷ niệm “bi thảm” đánh dấu 1 năm 3 người Mỹ này bị bắt giữ vào thứ Bảy tới, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ một lần nữa bác bỏ các gợi ý của Iran nói rằng họ đang làm công tác gián điệp và nói rằng Iran phải phóng thích họ ngay vì lý do nhân đạo.

Ông Crowley nói tiếp: “Iran tự coi mình là một nước vĩ đại, tự coi mìh là một nuớc văn minh, muốn được sự tôn trọng của cộng đồng quốc tế và Hoa Kỳ. Nhưng cần phải có hành động để đạt được tôn trọng đó. Và nếu Iran muốn được tôn trọng, thì việc để cho 3 người trẻ tuổi này được trở về nhà sẽ là một bước quan trọng tiến theo hướng đó.”

Ba người Mỹ là Sarah Shourd, Shane Bauer và Joshua Fattal đang bị Iran giữ trong nhà tù mà không qua thủ tục truy tố chính thức nào. Iran đã cho phép thân mẫu của 3 người bị giữ này đi thăm họ trong nhà tù hồi tháng 5.