Hôm 25/11, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) kêu gọi chính quyền Việt Nam hủy bỏ mọi cáo trạng đối với nhà thơ – nhà văn bất đồng chính kiến Trần Đức Thạch và yêu cầu trả tự do cho ông ngay lập tức.
Ông bị bắt từ tháng 4/2020 với cáo buộc “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền Nhân dân” theo Điều 109 Bộ Luật Hình sự 2015 và dự kiến ông được đưa ra xét xử vào ngày 30/11 sắp tới.
Ông John Sifton, Giám đốc châu Á của HRW, nói trong thông cáo: “Chính quyền Việt Nam muốn trừng phạt ông Trần Đức Thạch vì những việc làm của ông nhằm thúc đẩy nhân quyền và công lý, họ quy các hành vi thực thi quyền tự do ngôn luận của ông là tội hình sự”.
Ngoài ra, ông Sifton còn kêu gọi chính phủ các nước “cần nêu quan ngại trước khi diễn ra phiên tòa xét xử ông và kêu gọi phóng thích ông Thạch”.
HRW cho biết suốt thời gian từ khi bị bắt giam mãi cho đến ngày 5/11, cơ quan chức năng Việt Nam mới cho ông Thạch gặp luật sư bào chữa và lúc đó cũng chỉ cho gặp dưới sự giám sát của công an.
Luật sư Hà Huy Sơn, người bào chữa cho ông Thạch, cho báo chí biết rằng ông không được sao chụp bản bản cáo trạng của ông Trần Đức Thạch mà chỉ được ghi chép bằng tay, cũng theo HRW.
Ông Trần Đức Thạch, 69 tuổi, viết hàng trăm bài thơ, một tiểu thuyết và nhiều bài báo, đa số lên án nạn tham nhũng, bất công và vi phạm nhân quyền ở Việt Nam. Là một cựu chiến binh Quân đội Nhân dân Việt Nam, ông từng là hội viên Hội Nhà văn tỉnh Nghệ An.
Từ Diễn Châu, Nghệ An, bà Nguyễn Thị Chương, vợ của ông Thạch cho VOA biết vợ chồng bà làm nghề nông, chuyên trồng rau, và thỉnh thoảng ông Thạch viết bài vận động cho dân chủ và nhân quyền, chứ không làm gì sai.
“Anh ấy đưa lên [mạng] những điều bức xúc trong xã hội, những cái sai, tiêu cực … đấu tranh vì quyền tự do dân chủ của người dân, được quyền nói lên tiếng nói của mình”.
“Nhưng nhà nước và cái Đảng này đã kết tội thì đành phải chấp nhận thôi, không biết phải làm gì! Nhưng [chúng tôi] chống tới cùng”.
Ông Sifton thuộc HRW đưa ra nhận xét rằng “Các tòa án Việt Nam đáng lẽ phải bảo vệ quyền tự do ngôn luận và các quyền con người khác, chứ không phải để củng cố địa vị độc tôn quyền lực của Đảng Cộng sản”.
Vẫn người đại diện của HRW chuyên trách về châu Á dự báo rằng “ông Thạch sẽ không có được một phiên xử công bằng, vì Việt Nam hiện không có nền tư pháp độc lập hay vì công lý”.
Báo Công an Nghệ An vào tháng 4/2020 loan tin ông Thạch là “đối tượng từng có tiền án về tội xâm phạm an ninh quốc gia”, với việc từng bị kết án 3 năm tù giam về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước” vào năm 2009.
Cũng theo trang này, sau khi ra tù vào tháng 4/2013, ông Thạch cùng các ông Nguyễn Văn Đài, Nguyễn Trung Tôn, Phạm Văn Trội, Nguyễn Bắc Tuyển thành lập “Hội Anh em Dân chủ” và ông Thạch được phân công giữ chức vụ “Trưởng đại diện miền Trung”.
