BANGKOK – Hoa Kỳ mô tả kết quả của hội nghị giữa các quốc gia Đông Nam Á ở Myanmar là một trở ngại cho các nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thu hẹp các cuộc tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.
Bản tuyên bố đưa ra vào lúc kết thúc hội nghị ASEAN không đề cập cụ thể đến Trung Quốc, mặc dù trong các cuộc họp trong mấy ngày qua ở thủ đô Myanmar, các quốc gia của khối này quả thực có xét đến việc ngưng hoàn toàn các “hành động khiêu khích” ở Biển Đông.
Đó là đề nghị được Hoa Kỳ và Philippines đưa ra.
Bất chấp sự dứt khoát từ chối đề nghị này của Trung Quốc, các giới chức Mỹ cho rằng kết quả của hội nghị nói chung có tính tích cực.
Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ John Kerry nói với các phóng viên báo chí ở Naypyidaw rằng trong tất cả các cuộc đàm phán liên quan ông đã nhấn mạnh đến nhu cầu có một bộ quy tắc ứng xử có tính cách ràng buộc về Biển Đông, liên quan đến các tuyên bố chủ quyền lãnh hải chồng chéo nhau giữa các nước trong vùng. Ngoại trưởng Hoa Kỳ nói:
“Và tôi rất hài lòng rằng có ngôn từ tích cực trong tuyên cáo đã được các bộ trưởng ngoại giao các nước khối ASEAN đưa ra ngày hôm qua, như kết quả của cuộc thảo luận liên quan đến ý kiến giải quyết những vấn đề này bằng đường lối hòa bình và chín chắn.”
Ngoại trưởng Kerry nói rằng văn từ trong bản tuyên cáo “diễn đạt khá đủ” bất chấp sự từ khước của Trung Quốc đối với đề nghị được đưa ra.
Văn bản cuối cùng của tuyên cáo nêu rõ, “Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế và tránh các hành động làm phức tạp tình hình và gây phương hại cho hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông.”
Mặc dù các cuộc đàm phán về bộ quy tắc ứng xử trên biển đã được tổ chức, nhưng không đạt được mấy tiến bộ.
Một viên chức Mỹ được trích lời nói rằng căn cứ trên các cuộc nói chuyện giữa các nhà ngoại giao thì các nước ASEAN quan ngại tình trạng tranh chấp lãnh thổ đang ở mức độ cao hơn bao giờ hết.
Các cuộc đàm phán về an ninh của Diễn đàn Khu vực ASEAN, bao gồm 27 quốc gia, trong đó có cả Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Nga và Hoa Kỳ.
Trung Quốc chỉ trích sự can dự của Hoa Kỳ vào vấn đề Biển Đông, cho rằng Hoa Kỳ đang khuyến khích các quốc gia như Philippines và Việt Nam tỏ ra quyết đoán hơn trong bối cảnh chiến lược xoay trục quân sự trở lại châu Á của Hoa Kỳ.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, đã họp với Ngoại trưởng Kerry trong nửa giờ đồng hồ hôm thứ Bảy, nói với các nhà báo tại hội nghị ASEAN rằng hãy còn quá sớm để hướng tới việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ dựa theo luật pháp quốc tế. Ông tố cáo các nước khác thổi phòng mức độ căng thẳng trong khi mô tả Trung Quốc duy trì sự kiềm chế trong các vùng biển tranh chấp và nói rằng Trung Quốc đang bị các nước khác khiêu khích.
