Kể từ khi bắt đầu cuộc nội chiến Syria cách đây hơn 4 năm, Hoa Kỳ đã tiếp nhận chỉ trên 1 ngàn 400 người Syria tị nạn, một phần khó nhận ra được trong số 4 triệu người đã bỏ chạy khỏi nước.
Hôm thứ Năm, các giới chức Tòa Bạch Ốc cho biết họ sẵn sàng làm nhiều hơn nữa. Họ thông báo Hoa Kỳ sẽ chuẩn bị nhận ít nhất 10.000 người Syria tị nạn trong năm tài khóa sắp tới.
Ông Josh Earnest nói: “Tổng thống đã chỉ thị cho toán công tác cứu xét cách thức chúng ta có thể tăng cường sự đáp ứng. Và một điều mà Hoa Kỳ có thể làm là bắt đầu nhận thêm người Syria tị nạn”.
Quyết định của Hoa Kỳ được đưa ra vào lúc thế giới bị choáng ngợp vì những hình ảnh khủng khiếp những người Syria và di trú từ những nước bị chiến tranh xâu xé tuyệt vọng tìm cách đến châu Âu.
Các cảnh tượng đã cộng thêm vào áp lực đòi Hoa Kỳ phải tăng cường nỗ lực giúp giải quyết vấn đề đã trở thành vụ khủng hoảng người tị nạn tệ hại nhất thế giới kể từ sau Thế chiến thứ hai.
“Muối bỏ bể”
Phản ứng đối với thông báo chủ yếu mang tính cách tiêu cực.
Giám đốc điều hành tổ chức Human Rights Watch, ông Kenneth Roth, nhắn tin qua Twitter: “Tuyệt thật. Ông Obama sẽ nhận 10.000 người Syria tị nạn. Đó là 0,25% trong tổng số 4 triệu người đang cần được cứu giúp”.
Đề nghị này chẳng khác nào “muối bỏ bể” hay “một giọt nước trong thùng”, theo bà Eleanor Acer của tổ chức Human Rights First. “Đây không phải là lãnh đạo, nó chỉ là một sự đóng góp tượng trưng xét về tầm vóc và quy mô của tình trạng khẩn trương toàn cầu”.
Ông David Miliband, người đứng đầu Ủy ban Cứu nguy Quốc tế, gọi thông báo này là “sự an ủi lạnh lùng” dành cho nạn nhân của vụ xung đột Syria, và cho rằng Hoa Kỳ thay vì thế phải nhận ít nhất 65.000 người tị nạn trong năm 2016.
Những quan ngại về an ninh quốc gia
Các nỗ lực tiếp nhận thêm người Syria tị nạn đã gặp khó khăn vì những lo ngại rằng Hoa Kỳ cũng sẽ mở cửa cho các phần tử cực đoan của Nhà nước Hồi giáo và các nhóm quá khích khác.
Một đề nghị trước đây trong năm nay của các thượng nghị sĩ Dân chủ cho phép 65.000 người Syria bị thất tán được tái định cư ở Hoa Kỳ đã bị nhiều đảng viên Cộng hòa cực lực chỉ trích, với một số đối thủ gọi nhóm thượng nghị sĩ này là “tiểu ban thánh chiến”.
Tuy nhiên, có bằng chứng là sự chống đối như vậy đang đổ vỡ, nhất là giữa luồng liên tục những hình ảnh bi thảm của người tị nạn.
Một nhóm các nhà lập pháp của cả hai đảng tham dự một sự kiện hôm thứ Năm ở trụ sở Quốc hội đã hối thúc chính quyền Obama phải đóng một vai trò lớn hơn trong vụ khủng hoảng người tị nạn.
Dân biểu Juan Vargas, một đảng viên Dân chủ của tiểu bang California, nói với chi nhánh hãng tin Alhurra do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ rằng: “Chúng ta có khả năng làm việc ấy, chúng ta có trách nhiệm làm việc ấy, vì thế mà chúng ta phải làm”.
Dân biểu Steve Stivers, một đảng viên Cộng hòa từ Ohio, nói với đài Alhurra: “Tôi nghĩ chúng ta nên cho phép thêm người tị nạn vào nước. Đó là một phần của những gì vẫn từng là nước Mỹ - chiếc hải đăng sáng chói trên một ngọn đồi”.
Các nhà lập pháp đưa ra lời phát biểu tại một sự kiện ở Washington do tổ chúc Bênh vực người Cơ đốc giáo (IDC) một tổ chức nhân quyền có trụ sở ở Hoa Kỳ.
Cần có giải pháp dài hạn
Mặc dầu các đại biểu Quốc hội thống nhất khi nói rằng Hoa Kỳ phải làm thêm nữa, nhiều người bày tỏ những mối quan ngại rằng tiếp nhận người tị nạn chỉ là một giải pháp tạm thời cho vấn đề.
Ông Brad Sherman, một dân biểu Dân chủ của California, nói thêm vũ khí của Hoa Kỳ là một phần của giải pháp dài hạn.
Ông nói: “Chúng ta cần phải cung cấp vũ khí thực thụ cho những người ở Trung Đông mà chúng ta tin tưởng sẽ là những người ủng hộ cho dân chủ, tự do và nhân quyền”.
