Có đứa bạn khẳng định chắc nịch với tôi rằng: “Thời buổi này chẳng mấy ai quan tâm đến mấy cuộc thi hoa hậu nữa mày ơi. Có chăng mấy người quan tâm là ban giám khảo và thí sinh mà thôi.” Tôi cũng cảm thấy đúng. Tôi còn nhớ có lần đọc được một bài báo nói về sự thờ ơ của khán giả thế giới dành cho cuộc thi Hoa hậu Thế giới (Miss World). Bài báo đó đưa ra một khảo sát cho thấy sau khi kết thúc cuộc thi Miss World tổ chức tại Tam Á, Trung Quốc năm 2010, nửa ngày sau đó, chẳng có một kênh truyền thông lớn nào trên thế giới đề cập đến tin tức về hoa hậu đăng quang, cũng như thông tin về cuộc thi. Tác giả còn so sánh số lượt like trên trang Facebook của Miss World và trang Facebook của nhãn hàng thức ăn nhanh KFC, theo đó số lượt like dành cho Miss World chỉ vỏn vẹn hơn 12 ngàn trong khi con số đó lên đến hơn 2 triệu dành cho KFC.
Thật ra đó cũng chỉ là một bài báo dành cho Miss World. Trong khi đó, còn nhiều các cuộc thi nhan sắc khác diễn ra trên thế giới với nhiều cấp độ và quy mô. Tôi chỉ dám nhận định rằng trong giới hạn nhỏ của tôi là trang facebook cá nhân với khoảng hơn 4 ngàn friends, chỉ lưa thưa lát đát dăm ba bạn đề cập đến cuộc thi Hoa hậu Đại dương được tổ chức tại Phan Thiết vào cuối tháng 5 vừa qua. Mà thực tế họ không phải đề cập đến nhan sắc thí sinh hay quy mô của cuộc thi, mà lý do để họ đề cập đến là vì một thí sinh đã trả lời hơi ngô nghê khi được hỏi về vấn đề giàn khoan HD-981 của Trung Quốc đang chễm chệ trong lãnh hải của Việt Nam. Rõ ràng, ngay cả trong những người bạn trên mạng xã hội facebook của tôi, cũng chẳng màng quan tâm đến mấy cuộc thi nhan sắc.
Sở dĩ hôm nay tôi muốn nói đến đề tài hoa hậu là bởi vì trong thời gian ngắn vừa qua, có quá nhiều những scandal xung quanh các hoa hậu ở Việt Nam. Tôi xin phép không đưa chi tiết các vụ scandal đó, và trong suy nghĩ hạn hẹp của mình, tôi cũng chỉ dám nêu vài ý kiến cá nhân nho nhỏ.
Tôi có post một câu hỏi lên trang facebook của mình rằng: “Tại sao những năm gần đây ít ai quan tâm đến các hoa hậu vậy nhỉ?”, trong số rất nhiều ý kiến phản hồi, tôi chú ý có một ý kiến nổi bật. Đại ý như sau: sở dĩ như thế là vì ngày nay người đẹp quá nhiều. Thế hệ trẻ hiện nay là thế hệ được sinh ra khi đất nước dần hồi phục, bơ sữa ngoại nhập cũng nhiều nên thể chất cũng phát triển. Chưa kể là khả năng tiếp thu nhanh những công nghệ, bí quyết làm đẹp làm cho các bạn trẻ ngày nay đẹp hơn thế hệ trước nhiều. Nếu đã nhiều người đẹp như vậy, ra đường, vào ngõ cũng dễ dàng nhìn thấy bằng xương bằng thịt thì cần gì phải bật ti vi, mở báo ra xem. Còn chưa kể là ngày nay, nét đẹp hình thể của các hoa hậu cũng na ná nhau, chẳng có ai có nét riêng để người ta chú ý. Ý kiến trên được rất nhiều người ủng hộ. Theo tôi, cần phải xét thêm các yếu tố về tài năng. Phải nói là không phải người đẹp nào cũng có tài, và cũng không phải người nào tài năng cũng đẹp. Đẹp ở đây chỉ xét trên khía cạnh vẻ đẹp hình thể, hay nói cách khác là “tốt nước sơn” như ông cha ta hay ví von. Tức nhiên khi tham gia một cuộc thi nhan sắc thì vẻ đẹp hình thể là vẻ đẹp được xét đến đầu tiên, rồi mới đến các yếu tố khác. Tuy nhiên, những năm gần đây thì người ta chẳng chú ý nhiều đến các cuộc thi hoa hậu là bởi vì yếu tố tài năng được thể hiện quá ít. Chủ yếu cũng chỉ tập trung vào vẻ đẹp hình thể và các hạng mục liên quan. Đó là lý do vì sao càng ngày càng xuất hiện các cuộc thi chú trọng vào tài năng hơn là vẻ đẹp hình thể như The Voice, Got Talent, The X Factor… Và dĩ nhiên khán giả cũng dành sự theo dõi cho những show tài năng đầy yếu tố bất ngờ đó hơn là những cuộc thi hoa hậu nhàn nhạt giống nhau theo một khuôn khổ từ đầu đến cuối.
Cần phải xác định rõ, hoa hậu không phải là một cái nghề, nhưng nó là một cái nghiệp. Trong suy nghĩ nông cạn của tôi, nghề tức là công việc một người làm để tạo ra nguồn sống, nguồn thu nhập cho người đó, còn nghiệp là công việc một người làm vì đam mê và mang lại danh tiếng cho người đó. Hoa hậu không là nghề, nhưng danh xưng hoa hậu có thể tạo ra nghề, và đôi khi có sức ảnh hưởng đến công chúng. Ít ai nói rằng: “Tôi làm hoa hậu”, thay vào đó người ta sẽ nói rằng: “Tôi là hoa hậu”. Vậy rõ ràng, hoa hậu là danh hiệu hơn là một công việc. Phàm khi muốn đạt một danh hiệu gì thì bản thân phải xuất chúng và tài năng về việc đó. Tuy nhiên, trong góc nhìn giới hạn của một khán giả trẻ như tôi thì chưa nhìn thấy một hoa hậu Việt Nam nào có tài năng hay kỹ năng nào gọi là xuất chúng. Cách đây vài ngày, một người bạn trên mạng xã hội của tôi có chia sẻ một mẩu chuyện nhỏ về hoa hậu: “Nhỏ bạn mình sau khi đoạt giải Hoa Hậu bang Connecticut, bây giờ đang tiếp tục ôn luyện để sắp tới thi hoa hậu khu vực, rồi sau đó nếu đậu mới ra tranh tiếp ngôi vị Miss USA 2015. Nãy sang nhà nó thấy nó mỏi mệt với mấy chồng sách và tài liệu nghiên cứu, nào Lịch Sử Thế Giới, nào Chính Sách Xoá Đói Giảm Nghèo ở Châu Phi, HIV/AIDS, Sử Dụng Chất Kích Thích, Tệ Nạn Xã Hội,... và một đống luận văn chục trang cần phải viết. Vâng, tất cả chỉ là mới cho ngôi vị hoa hậu của khu vực thôi đó.” Rõ ràng, để đạt được một danh hiệu nhan sắc ở xứ cờ hoa là cả một vấn đề to lớn, dù cho những kiến thức đó là sự đầu tư có vẻ như mang tính đối phó chạy lũ để kịp cho những cuộc thi sắp tới. Thật ra không phải chỉ ở Việt Nam mới có tình trạng thí sinh hoa hậu trả lời phần thi vấn đáp một cách ngô nghê tóc vàng hoe như vậy, mà ngay trong lịch sử thi hoa hậu ở Mỹ cũng đã chứng kiến nhiều trường hợp cười ra nước mắt trước kiến thức và khả năng diễn đạt của các thí sinh.
Quả thật, không thể phủ nhận rằng vẻ đẹp hình thể là yếu tố bề nổi giúp một người ghi điểm trong nhiều trường hợp. Đó là lý do vì sao mà ở Việt Nam hiện nay xuất hiện thêm một danh hiệu nữa phổ biến hơn và dễ đạt được hơn của người trẻ, đó là danh xưng “hot girl” – ý chỉ những cô gái trẻ trung, xinh đẹp và thu hút sự quan tâm của nhiều người. Và tất nhiên, tương tự như danh hiệu hoa hậu, danh xưng hot girl cũng chẳng phải một cái nghề, nhưng sẽ tạo ra nghề nghiệp cho các cô gái.
Có lẽ sẽ thật sáo ngôn khi tôi cũng lặp lại một lần nữa quan điểm “tốt gỗ hơn tốt nước sơn” mà nhiều bậc tiền bối đã phát biểu nhiều lần trước đó. Quan điểm của tôi là đã “tốt nước sơn” thì không việc gì không cố gắng để tốt luôn cả gỗ. Với tôi, một hoa hậu cần được xét trên 4 yếu tố: Vẻ đẹp hình thể, kiến thức, tài năng và phẩm chất đạo đức. Trong khuôn khổ bài viết này, tôi không muốn xét về yếu tố phẩm chất đạo đức của một người đẹp, chỉ xin đề cập đến yếu tố kiến thức và tài năng sau khi đã xem xét về mặt vẻ đẹp hình thể của một hoa hậu (hay một thí sinh hoa hậu). Bởi vì với tôi, không ai có khả năng đánh giá phẩm chất đạo đức của người khác. Vì sao? Vì mỗi người đều có một thế giới riêng đằng sau cuộc sống xã hội của mình. Vì vậy không ai có thể đánh giá ai đó một cách trọn vẹn.
Xin nhắc lại, danh hiệu hoa hậu hay danh xưng hot girl sẽ tạo ra nghề nghiệp cho một cô gái. Rõ ràng ai cũng biết thế giới nhan sắc đó là một thế giới phức tạp và đầy cám dỗ, chỉ mong danh hiệu hoa hậu hay danh xưng hot girl đó sẽ không tạo ra những nghề nghiệp mà nhiều người cảm thấy hổ thẹn khi gọi tên hoặc cũng chẳng có tên để mà gọi. Thật không may nếu nhận định của tôi và những người bạn trên mạng xã hội của mình, rằng chẳng có mấy ai còn quan tâm đến các hoa hậu, là hiện thực. Nhưng nếu đó là sự thực, thì bài viết ngày hôm nay cũng xin góp chút tiếng nói để đánh thức các cô gái trẻ xinh đẹp nhưng nhàn nhạt, mong các cô hoàn thiện hơn bản thân mình với 4 yếu tố đã nêu trước đó. Cuối cùng, thông điệp của bài viết này chỉ để muốn nói lên rằng, mỗi người chúng ta (nhất là người trẻ) đều nên có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Có vẻ quá đao to búa lớn khi nói như vậy, nhưng hãy suy nghĩ ở góc độ cụ thể hơn một chút là chính mỗi chúng ta đều sẽ đại diện cho bản thân, cho gia đình và cho dân tộc của mình. Nếu nói mục đích của danh hiệu hoa hậu là muốn chọn một đại diện có vẻ đẹp hình thể và (có thể) tâm hồn để phục vụ cho các sứ mệnh cộng đồng, vậy thì dù chúng ta sinh khác nhau về hình thể nhưng hãy cố gắng sống và thể hiện như một hoa hậu. Tức nhiên, tôi sử dụng hai từ “cố gắng” là vì để sống và thể hiện như một hoa hậu là một điều không đơn giản.
* Blog của Cao Huy Huân là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
Thật ra đó cũng chỉ là một bài báo dành cho Miss World. Trong khi đó, còn nhiều các cuộc thi nhan sắc khác diễn ra trên thế giới với nhiều cấp độ và quy mô. Tôi chỉ dám nhận định rằng trong giới hạn nhỏ của tôi là trang facebook cá nhân với khoảng hơn 4 ngàn friends, chỉ lưa thưa lát đát dăm ba bạn đề cập đến cuộc thi Hoa hậu Đại dương được tổ chức tại Phan Thiết vào cuối tháng 5 vừa qua. Mà thực tế họ không phải đề cập đến nhan sắc thí sinh hay quy mô của cuộc thi, mà lý do để họ đề cập đến là vì một thí sinh đã trả lời hơi ngô nghê khi được hỏi về vấn đề giàn khoan HD-981 của Trung Quốc đang chễm chệ trong lãnh hải của Việt Nam. Rõ ràng, ngay cả trong những người bạn trên mạng xã hội facebook của tôi, cũng chẳng màng quan tâm đến mấy cuộc thi nhan sắc.
Sở dĩ hôm nay tôi muốn nói đến đề tài hoa hậu là bởi vì trong thời gian ngắn vừa qua, có quá nhiều những scandal xung quanh các hoa hậu ở Việt Nam. Tôi xin phép không đưa chi tiết các vụ scandal đó, và trong suy nghĩ hạn hẹp của mình, tôi cũng chỉ dám nêu vài ý kiến cá nhân nho nhỏ.
Tôi có post một câu hỏi lên trang facebook của mình rằng: “Tại sao những năm gần đây ít ai quan tâm đến các hoa hậu vậy nhỉ?”, trong số rất nhiều ý kiến phản hồi, tôi chú ý có một ý kiến nổi bật. Đại ý như sau: sở dĩ như thế là vì ngày nay người đẹp quá nhiều. Thế hệ trẻ hiện nay là thế hệ được sinh ra khi đất nước dần hồi phục, bơ sữa ngoại nhập cũng nhiều nên thể chất cũng phát triển. Chưa kể là khả năng tiếp thu nhanh những công nghệ, bí quyết làm đẹp làm cho các bạn trẻ ngày nay đẹp hơn thế hệ trước nhiều. Nếu đã nhiều người đẹp như vậy, ra đường, vào ngõ cũng dễ dàng nhìn thấy bằng xương bằng thịt thì cần gì phải bật ti vi, mở báo ra xem. Còn chưa kể là ngày nay, nét đẹp hình thể của các hoa hậu cũng na ná nhau, chẳng có ai có nét riêng để người ta chú ý. Ý kiến trên được rất nhiều người ủng hộ. Theo tôi, cần phải xét thêm các yếu tố về tài năng. Phải nói là không phải người đẹp nào cũng có tài, và cũng không phải người nào tài năng cũng đẹp. Đẹp ở đây chỉ xét trên khía cạnh vẻ đẹp hình thể, hay nói cách khác là “tốt nước sơn” như ông cha ta hay ví von. Tức nhiên khi tham gia một cuộc thi nhan sắc thì vẻ đẹp hình thể là vẻ đẹp được xét đến đầu tiên, rồi mới đến các yếu tố khác. Tuy nhiên, những năm gần đây thì người ta chẳng chú ý nhiều đến các cuộc thi hoa hậu là bởi vì yếu tố tài năng được thể hiện quá ít. Chủ yếu cũng chỉ tập trung vào vẻ đẹp hình thể và các hạng mục liên quan. Đó là lý do vì sao càng ngày càng xuất hiện các cuộc thi chú trọng vào tài năng hơn là vẻ đẹp hình thể như The Voice, Got Talent, The X Factor… Và dĩ nhiên khán giả cũng dành sự theo dõi cho những show tài năng đầy yếu tố bất ngờ đó hơn là những cuộc thi hoa hậu nhàn nhạt giống nhau theo một khuôn khổ từ đầu đến cuối.
Cần phải xác định rõ, hoa hậu không phải là một cái nghề, nhưng nó là một cái nghiệp. Trong suy nghĩ nông cạn của tôi, nghề tức là công việc một người làm để tạo ra nguồn sống, nguồn thu nhập cho người đó, còn nghiệp là công việc một người làm vì đam mê và mang lại danh tiếng cho người đó. Hoa hậu không là nghề, nhưng danh xưng hoa hậu có thể tạo ra nghề, và đôi khi có sức ảnh hưởng đến công chúng. Ít ai nói rằng: “Tôi làm hoa hậu”, thay vào đó người ta sẽ nói rằng: “Tôi là hoa hậu”. Vậy rõ ràng, hoa hậu là danh hiệu hơn là một công việc. Phàm khi muốn đạt một danh hiệu gì thì bản thân phải xuất chúng và tài năng về việc đó. Tuy nhiên, trong góc nhìn giới hạn của một khán giả trẻ như tôi thì chưa nhìn thấy một hoa hậu Việt Nam nào có tài năng hay kỹ năng nào gọi là xuất chúng. Cách đây vài ngày, một người bạn trên mạng xã hội của tôi có chia sẻ một mẩu chuyện nhỏ về hoa hậu: “Nhỏ bạn mình sau khi đoạt giải Hoa Hậu bang Connecticut, bây giờ đang tiếp tục ôn luyện để sắp tới thi hoa hậu khu vực, rồi sau đó nếu đậu mới ra tranh tiếp ngôi vị Miss USA 2015. Nãy sang nhà nó thấy nó mỏi mệt với mấy chồng sách và tài liệu nghiên cứu, nào Lịch Sử Thế Giới, nào Chính Sách Xoá Đói Giảm Nghèo ở Châu Phi, HIV/AIDS, Sử Dụng Chất Kích Thích, Tệ Nạn Xã Hội,... và một đống luận văn chục trang cần phải viết. Vâng, tất cả chỉ là mới cho ngôi vị hoa hậu của khu vực thôi đó.” Rõ ràng, để đạt được một danh hiệu nhan sắc ở xứ cờ hoa là cả một vấn đề to lớn, dù cho những kiến thức đó là sự đầu tư có vẻ như mang tính đối phó chạy lũ để kịp cho những cuộc thi sắp tới. Thật ra không phải chỉ ở Việt Nam mới có tình trạng thí sinh hoa hậu trả lời phần thi vấn đáp một cách ngô nghê tóc vàng hoe như vậy, mà ngay trong lịch sử thi hoa hậu ở Mỹ cũng đã chứng kiến nhiều trường hợp cười ra nước mắt trước kiến thức và khả năng diễn đạt của các thí sinh.
Quả thật, không thể phủ nhận rằng vẻ đẹp hình thể là yếu tố bề nổi giúp một người ghi điểm trong nhiều trường hợp. Đó là lý do vì sao mà ở Việt Nam hiện nay xuất hiện thêm một danh hiệu nữa phổ biến hơn và dễ đạt được hơn của người trẻ, đó là danh xưng “hot girl” – ý chỉ những cô gái trẻ trung, xinh đẹp và thu hút sự quan tâm của nhiều người. Và tất nhiên, tương tự như danh hiệu hoa hậu, danh xưng hot girl cũng chẳng phải một cái nghề, nhưng sẽ tạo ra nghề nghiệp cho các cô gái.
Có lẽ sẽ thật sáo ngôn khi tôi cũng lặp lại một lần nữa quan điểm “tốt gỗ hơn tốt nước sơn” mà nhiều bậc tiền bối đã phát biểu nhiều lần trước đó. Quan điểm của tôi là đã “tốt nước sơn” thì không việc gì không cố gắng để tốt luôn cả gỗ. Với tôi, một hoa hậu cần được xét trên 4 yếu tố: Vẻ đẹp hình thể, kiến thức, tài năng và phẩm chất đạo đức. Trong khuôn khổ bài viết này, tôi không muốn xét về yếu tố phẩm chất đạo đức của một người đẹp, chỉ xin đề cập đến yếu tố kiến thức và tài năng sau khi đã xem xét về mặt vẻ đẹp hình thể của một hoa hậu (hay một thí sinh hoa hậu). Bởi vì với tôi, không ai có khả năng đánh giá phẩm chất đạo đức của người khác. Vì sao? Vì mỗi người đều có một thế giới riêng đằng sau cuộc sống xã hội của mình. Vì vậy không ai có thể đánh giá ai đó một cách trọn vẹn.
Xin nhắc lại, danh hiệu hoa hậu hay danh xưng hot girl sẽ tạo ra nghề nghiệp cho một cô gái. Rõ ràng ai cũng biết thế giới nhan sắc đó là một thế giới phức tạp và đầy cám dỗ, chỉ mong danh hiệu hoa hậu hay danh xưng hot girl đó sẽ không tạo ra những nghề nghiệp mà nhiều người cảm thấy hổ thẹn khi gọi tên hoặc cũng chẳng có tên để mà gọi. Thật không may nếu nhận định của tôi và những người bạn trên mạng xã hội của mình, rằng chẳng có mấy ai còn quan tâm đến các hoa hậu, là hiện thực. Nhưng nếu đó là sự thực, thì bài viết ngày hôm nay cũng xin góp chút tiếng nói để đánh thức các cô gái trẻ xinh đẹp nhưng nhàn nhạt, mong các cô hoàn thiện hơn bản thân mình với 4 yếu tố đã nêu trước đó. Cuối cùng, thông điệp của bài viết này chỉ để muốn nói lên rằng, mỗi người chúng ta (nhất là người trẻ) đều nên có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Có vẻ quá đao to búa lớn khi nói như vậy, nhưng hãy suy nghĩ ở góc độ cụ thể hơn một chút là chính mỗi chúng ta đều sẽ đại diện cho bản thân, cho gia đình và cho dân tộc của mình. Nếu nói mục đích của danh hiệu hoa hậu là muốn chọn một đại diện có vẻ đẹp hình thể và (có thể) tâm hồn để phục vụ cho các sứ mệnh cộng đồng, vậy thì dù chúng ta sinh khác nhau về hình thể nhưng hãy cố gắng sống và thể hiện như một hoa hậu. Tức nhiên, tôi sử dụng hai từ “cố gắng” là vì để sống và thể hiện như một hoa hậu là một điều không đơn giản.
* Blog của Cao Huy Huân là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
