WASHINGTON —
Ngày Chủ Nhật 7 tháng 4 là Ngày Y tế Thế giới, và chủ đề của năm nay là bệnh cao huyết áp. Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo giảm bớt muối hay chất na-tri để làm giảm nguy cơ đột quị, bệnh tim mạch và hư thận. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu nói lợi ích sẽ lớn hơn nếu chế độ ăn uống giàu chất ka-li được gia tăng cùng một lúc.
Tổ chức Y tế Thế giới WHO nói huyết áp cao ảnh hưởng đến một tỉ người trên toàn thế giới. Bệnh này dẫn đến tử vong hay tàn tật vĩnh viễn. Bệnh huyết áp cao được gọi là một bệnh giết người thầm lặng vì ít có những triệu chứng rõ rệt.
Nhưng đây là chứng bệnh có thể phòng ngừa được. Nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy giảm bớt tiêu thụ muối hay chất na-tri có thể giảm bớt nguy cơ bị đột quị hay các chứng bệnh liên hệ.
Giáo sư Graham MacGregor và các đồng nghiệp đã duyệt xét lại những cuộc nghiên cứu đã qua về tiêu thụ muối và đã tiến hành một cuộc nghiên cứu riêng.
“Khi ăn nhiều muối, muối được cơ thể hấp thụ và làm cho bạn khát nước. Bạn uống nước nhiều hơn. Như bạn biết, muối làm bạn khát nước. Việc này làm gia tăng lượng nước chung quanh các tế bào vì muối là chất điều chỉnh chính khối lượng nước trong việc tuần hoàn và nước chung quanh các tế bào - Khi số lượng này đạt đến một mức nào đó, một tín hiệu được gởi đến thận cho biết cơ thể của bạn có nhiều muối. Và bạn bắt đầu thải nhiều muối trong nước tiểu. Do đó cơ thể bạn trở nên cân bằng.”
Ông McGregor là một giáo sư về các chứng bệnh tim mạch tại Trường Y và Nha Barts and London.
“Khi bạn tiêu thụ nhiều muối, bạn luôn luôn có một số lượng muối thừa trong cơ thể và khối lượng máu nhiều hơn bình thường một ít. Và việc này làm tăng huyết áp. Có thể đưa ra một ví dụ tương tự như một hệ thống sưởi ấm trung ương. Nếu đưa thêm nước vào một hệ thống khép kín, áp lực sẽ tăng lên.”
Giáo sư McGregor nói tiếp cơ thể cần một lượng muối ít hơn nửa gram mỗi ngày. Tuy nhiên người dân tại các nước đã phát triển ăn khoảng từ 8 đến 10 gram muối một ngày.
“Do đó chúng ta ăn gấp 20 lần lượng muối chúng ta cần. Không có loài động vật có vú nào thêm muối vào thức ăn của chúng. Chúng ta là loài động vật có vú duy nhất làm việc này. Tuy nhiên chúng ta chỉ dùng muối cách đây khoảng 5.000 năm vì muối có tác dụng kỳ diệu bảo quản thực phẩm và rất quan trọng trong việc phát triển văn minh của nhân loại. Tuy nhiên nếu không có khám phá này, chúng ta sẽ không ăn muối.”
Nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn hiện nay chứa một lượng muối cao. Việc này cộng thêm nhiều đường làm cho các loại thực phẩm được gọi là quà vặt ngon hơn, nhưng không bổ dưỡng.
Giáo sư MacGregor nói giảm bớt muối có thể phải mất nhiều thời gian mới làm hạ huyết áp, nhưng ông cho rằng có thể làm được nhiều điều hơn nữa, như tăng việc tiêu thụ chất ka-li.
Các cuộc nghiên cứu cho thấy ăn nhiều chất ka-li có liên hệ đến việc hạ giảm 24% nguy cơ bị đột quị nơi người lớn và có thể có lợi ích cho huyết áp của trẻ em.
“Chất ka-li có trong rau quả và trong thịt và cá không chế biến trước. Có thể trong quá trình tiến hóa chúng ta ăn nhiều hơn hai hay ba lần chất ka-li hơn là hiện nay. Và dĩ nhiên công nghiệp thực phẩm, trong quá trình chế biến thức ăn đã loại chất ka-li và thêm muối, và đây là điều tệ hại nhất có thể làm.”
Giáo sư McGregor nói, chất ka-li làm mất tác dụng một số ảnh hưởng của muối. Chất này cũng quan trọng cho hoạt động của thần kinh và kiểm soát cơ bắp. Khuyến cáo tổng quát là hấp thụ chất này qua thực phẩm chứ không phải qua các chất bổ xung. Người dân tại các nước đã phát triển tiêu thụ khoảng 3 gram ka-li mỗi ngày qua các thức ăn.
“Khuyến cáo là chúng ta nên ăn khoảng 4 gram ka-li. Để tăng một gram chất ka-li bạn phải ăn hai hay ba xuất rau quả, tương đương với hai đến ba quả chuối, hoặc hai hay ba quả cam, hoặc một quả cam, một quả táo và một quả chuối hay một xuất rau và hai xuất trái cây.”
Việc này nghe có vẻ dễ dàng nhưng các giới chức y tế nói có thể khó khăn để làm cho mọi người ăn nhiều rau quả hơn. Giáo sư McGregor nói tại Anh, dù đã tiêu tốn hàng triệu đô la trong những chiến dịch giúp người dân nhận thức được điều này, mức tiêu thụ hàng ngày chất ka-li ít gia tăng. Tuy nhiên Anh có một số thành công trong việc giảm bớt muối hay na-tri trong các bữa ăn.
“80% muối chúng ta ăn là do công nghiệp thực phẩm cung cấp. Chúng ta không có lựa chọn nào khác. Muối đã có sẵn trong các loại thức ăn này. Và điều chúng ta làm ở Anh là yêu cầu công nghiệp thực phẩm dần dần giảm bớt muối thêm vào thức ăn. Do đó theo tôi nghĩ việc tiêu thụ muối tại Anh giảm từ 9,5 gram mỗi ngày xuống còn 8,1 gram tức là giảm khoảng 15%, có nghĩa là chúng ta sẽ giảm bớt 9.000 trường hợp tử vong một năm do đột quị hay đau tim gây ra.”
Giáo sư Macgregor nói bằng cách dần dần giảm muối trong thức ăn, mọi người sẽ ít nhận thấy sự khác biệt trong khẩu vị.
Các giới chức y tế đang nêu lên những quan ngại về các nước đang phát triển với nền kinh tế đang tăng trưởng. Những quốc gia này đang du nhập lối ăn uống của phương Tây, với những thức ăn nhiều muối, đường và chất béo. Các giới chức tiên đoán là tại những nước này sẽ có sự gia tăng mạnh mẽ các chứng bệnh tim mạch cùng với những chứng bệnh khác liên quan đến béo phì.
Tổ chức Y tế Thế giới WHO nói huyết áp cao ảnh hưởng đến một tỉ người trên toàn thế giới. Bệnh này dẫn đến tử vong hay tàn tật vĩnh viễn. Bệnh huyết áp cao được gọi là một bệnh giết người thầm lặng vì ít có những triệu chứng rõ rệt.
Nhưng đây là chứng bệnh có thể phòng ngừa được. Nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy giảm bớt tiêu thụ muối hay chất na-tri có thể giảm bớt nguy cơ bị đột quị hay các chứng bệnh liên hệ.
Giáo sư Graham MacGregor và các đồng nghiệp đã duyệt xét lại những cuộc nghiên cứu đã qua về tiêu thụ muối và đã tiến hành một cuộc nghiên cứu riêng.
“Khi ăn nhiều muối, muối được cơ thể hấp thụ và làm cho bạn khát nước. Bạn uống nước nhiều hơn. Như bạn biết, muối làm bạn khát nước. Việc này làm gia tăng lượng nước chung quanh các tế bào vì muối là chất điều chỉnh chính khối lượng nước trong việc tuần hoàn và nước chung quanh các tế bào - Khi số lượng này đạt đến một mức nào đó, một tín hiệu được gởi đến thận cho biết cơ thể của bạn có nhiều muối. Và bạn bắt đầu thải nhiều muối trong nước tiểu. Do đó cơ thể bạn trở nên cân bằng.”
Ông McGregor là một giáo sư về các chứng bệnh tim mạch tại Trường Y và Nha Barts and London.
“Khi bạn tiêu thụ nhiều muối, bạn luôn luôn có một số lượng muối thừa trong cơ thể và khối lượng máu nhiều hơn bình thường một ít. Và việc này làm tăng huyết áp. Có thể đưa ra một ví dụ tương tự như một hệ thống sưởi ấm trung ương. Nếu đưa thêm nước vào một hệ thống khép kín, áp lực sẽ tăng lên.”
Giáo sư McGregor nói tiếp cơ thể cần một lượng muối ít hơn nửa gram mỗi ngày. Tuy nhiên người dân tại các nước đã phát triển ăn khoảng từ 8 đến 10 gram muối một ngày.
“Do đó chúng ta ăn gấp 20 lần lượng muối chúng ta cần. Không có loài động vật có vú nào thêm muối vào thức ăn của chúng. Chúng ta là loài động vật có vú duy nhất làm việc này. Tuy nhiên chúng ta chỉ dùng muối cách đây khoảng 5.000 năm vì muối có tác dụng kỳ diệu bảo quản thực phẩm và rất quan trọng trong việc phát triển văn minh của nhân loại. Tuy nhiên nếu không có khám phá này, chúng ta sẽ không ăn muối.”
Nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn hiện nay chứa một lượng muối cao. Việc này cộng thêm nhiều đường làm cho các loại thực phẩm được gọi là quà vặt ngon hơn, nhưng không bổ dưỡng.
Giáo sư MacGregor nói giảm bớt muối có thể phải mất nhiều thời gian mới làm hạ huyết áp, nhưng ông cho rằng có thể làm được nhiều điều hơn nữa, như tăng việc tiêu thụ chất ka-li.
Các cuộc nghiên cứu cho thấy ăn nhiều chất ka-li có liên hệ đến việc hạ giảm 24% nguy cơ bị đột quị nơi người lớn và có thể có lợi ích cho huyết áp của trẻ em.
“Chất ka-li có trong rau quả và trong thịt và cá không chế biến trước. Có thể trong quá trình tiến hóa chúng ta ăn nhiều hơn hai hay ba lần chất ka-li hơn là hiện nay. Và dĩ nhiên công nghiệp thực phẩm, trong quá trình chế biến thức ăn đã loại chất ka-li và thêm muối, và đây là điều tệ hại nhất có thể làm.”
Giáo sư McGregor nói, chất ka-li làm mất tác dụng một số ảnh hưởng của muối. Chất này cũng quan trọng cho hoạt động của thần kinh và kiểm soát cơ bắp. Khuyến cáo tổng quát là hấp thụ chất này qua thực phẩm chứ không phải qua các chất bổ xung. Người dân tại các nước đã phát triển tiêu thụ khoảng 3 gram ka-li mỗi ngày qua các thức ăn.
“Khuyến cáo là chúng ta nên ăn khoảng 4 gram ka-li. Để tăng một gram chất ka-li bạn phải ăn hai hay ba xuất rau quả, tương đương với hai đến ba quả chuối, hoặc hai hay ba quả cam, hoặc một quả cam, một quả táo và một quả chuối hay một xuất rau và hai xuất trái cây.”
Việc này nghe có vẻ dễ dàng nhưng các giới chức y tế nói có thể khó khăn để làm cho mọi người ăn nhiều rau quả hơn. Giáo sư McGregor nói tại Anh, dù đã tiêu tốn hàng triệu đô la trong những chiến dịch giúp người dân nhận thức được điều này, mức tiêu thụ hàng ngày chất ka-li ít gia tăng. Tuy nhiên Anh có một số thành công trong việc giảm bớt muối hay na-tri trong các bữa ăn.
“80% muối chúng ta ăn là do công nghiệp thực phẩm cung cấp. Chúng ta không có lựa chọn nào khác. Muối đã có sẵn trong các loại thức ăn này. Và điều chúng ta làm ở Anh là yêu cầu công nghiệp thực phẩm dần dần giảm bớt muối thêm vào thức ăn. Do đó theo tôi nghĩ việc tiêu thụ muối tại Anh giảm từ 9,5 gram mỗi ngày xuống còn 8,1 gram tức là giảm khoảng 15%, có nghĩa là chúng ta sẽ giảm bớt 9.000 trường hợp tử vong một năm do đột quị hay đau tim gây ra.”
Giáo sư Macgregor nói bằng cách dần dần giảm muối trong thức ăn, mọi người sẽ ít nhận thấy sự khác biệt trong khẩu vị.
Các giới chức y tế đang nêu lên những quan ngại về các nước đang phát triển với nền kinh tế đang tăng trưởng. Những quốc gia này đang du nhập lối ăn uống của phương Tây, với những thức ăn nhiều muối, đường và chất béo. Các giới chức tiên đoán là tại những nước này sẽ có sự gia tăng mạnh mẽ các chứng bệnh tim mạch cùng với những chứng bệnh khác liên quan đến béo phì.
