Thế là ông François Hollande, 58 tuổi, cựu luật sư, cựu giáo sư kinh tế, từng là tổng bí thư đảng xã hội Pháp PS, đã trúng cử Tổng thống Pháp, thắng cựu tổng thống Nicolas Sarkozy sát nút, với tỷ lệ 51,8/48,2, qua vòng 2 cuộc tổng tuyển cử diễn ra ngày Chủ nhật 6-5 vừa qua.
Ông F. Hollande là tổng thống Pháp thứ 24, là tổng thống thứ 7 của nền Cộng hòa thứ V, chính thức nhậm chức ngày 15 tháng 5.
Đây là lần thứ 2 đảng Xã hội PS thuộc cánh tả ở Pháp được bầu làm tổng thống ở Pháp. Lần thứ nhất là vào tháng 5 năm 1981, khi ông François Mitterrand trúng cử sau khi thắng ông Jacques Chirac khi đó là thị trưởng Paris. Ông F. Mitterrand làm tổng thống liền 2 khóa 14 năm cho đến năm 1995, do ông J. Chirac thay thế.
Báo chí Pháp suốt mấy ngày nay đua nhau ra những bài báo nhận định về tổng thống mới của nước Pháp, so sánh với những tổng thống tiền nhiệm.
Phần lớn đều nhận định quốc trưởng mới của nước Pháp nhận chức giữa cơn khủng hoảng về kinh tế tài chính toàn cầu, toàn châu Âu chưa có chiều hướng lắng dịu, với nền sản xuất đình trệ, nợ quốc gia mức kỷ lục, nạn thất nghiệp hơn 10 % số lao động, dân tình lo lắng hoang mang.
Có những vấn đề cực kỳ cấp bách, về nội trị là cử thủ tướng và hơn 30 bộ trưởng mới ngay sau ngày được tấn phong 15 tháng 5-2012, về đối ngoại là ngay trong ngày nhận chức, trưa 15-5, tổng thống mới sẽ bay ngay sang Berlin để hội đàm với bà thủ tướng Đức Merkel về hiệp định chung của EU – Liên minh Châu Âu.
Tổng thống Pháp muốn thương lượng lại hiệp định hiện hành, không chỉ tập trung vào việc tiết kiệm, cắt giảm chi tiêu trong ngân sách, giảm nợ quốc gia, mà còn tập trung thêm vào các biện pháp nhằm khôi phục sản xuất, tăng năng xuất, thúc đẩy cạnh tranh, tạo công ăn việc làm trong tất cả các nước trong Liên Âu, điều mà tổng thống cũ đã bỏ qua. Mối quan hệ Pháp-Đức luôn là nòng cốt của EU.
Trong cuộc tranh cử, ông F. Hollande nhiều lần hứa hẹn sẽ là một tổng thống «bình thường», theo nghĩa là một tổng thống bình dân, sống giản dị, gần dân, gần các khu lạo động, luôn tìm hiểu cuộc sống của người dân bình thường, các nhà kinh doanh vừa và nhỏ.
Ông hứa hẹn là một quyết định đầu tiên sau khi nhận chức là về giảm tiền lương của tổng thống, thủ tướng, các bộ trưởng, viên chức cao cấp xuống 30%; - báo Libération cho biết lương tổng thống là chừng 20.000 Euro/tháng. Ông cũng hứa hẹn sẽ giảm đáng kể các chi phí lễ tân hình thức, phô trương và tốn kém.
Ông Hollande cũng dự định những cuộc đi các địa phương bằng xe lửa thường hoặc TGV – xe lửa tốc độ cao, không tiền hô hậu ủng ồn ào, tốn kém, hình thức.
Chiếc xe chính thức tổng thống mới sẽ dùng từ ngày tấn phong 15-5-2012 là một chiếc Citroen nhỏ DS5 - Hybrid, chạy vừa bằng xăng và điện, tiêu thụ chỉ 5 lít xăng/100 km, không ô nhiễm, không phải chiếc Renault Satis đặc biệt, bọc sắt, bề thế đắt tiền, do tổng thống cũ dùng.
Nhiều nhà bình luận cho rằng những hứa hẹn trên đây của tổng thống mới không phải là những ý kiến mỵ dân, lập dị, để kiếm phiếu, mà là những đề nghị chân thực, cần thiết giữa cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính nặng nề hiện tại. Họ cho rằng trong ông F. Hollande khái niệm tổng thống «bình thường» rất đáng mến, vì chứng tỏ về tư chất con người ông không bình thường, theo nghĩa không tầm thường chút nào.
Nhiều báo phát hiện và chỉ ra những tư chất không bình thường ấy. Báo Le Point chỉ ra F. Hollande là một trí thức đúng nghĩa, đa năng, có kiến thức sâu về nhiều mặt, rất ham học và học giỏi ; ông có bằng cao học về Luật, từng hành nghề luật sư, lại tốt nghiệp trường HEC – Hautes Études Commercialles – Cao đẳng Thương Mại là một trường có uy tín lớn, từng dạy về kinh tế cho sinh viên, rồi còn tốt nghiệp thêm Viện Khoa học Chính trị - Institut Sciences Politiques cũng là một trường lớn. Vẫn chưa hết, ông còn tốt nghiệp trường Quốc gia Hành chánh ENA với hạng ưu, cũng là trường lớn nữa của nước Pháp.
Tối 2-5-2012, trong cuộc tranh luận tay đôi giữa 2 ứng viên tổng thống vào chung kết - một sự kiện quyết định 3 ngày trước cuộc bỏ phiếu cuối cùng, ông đã gây bất ngờ lớn, làm ngỡ ngàng phe đối thủ. Trong cuộc đấu khẩu dài 150 phút, ông đã điềm tĩnh tiến công từ lúc mở đầu cũng như khi kết thúc.
Trước đó ông N. Sarkozy đinh ninh đối thủ của mình ăn nói không trôi chảy, e ngại và lẩn tránh cuộc tranh luận tay đôi. Cố vấn của ông Sarkozy còn cao ngạo đe ông F. Hollande rằng trong cuộc tranh luận cuối ông sẽ bị đối thủ «atomiser» - nghĩa là nghiền ra như cám, như các nguyên tử, cho mà xem. Rất nhiều người lo cho ông, khi thấy ông hiền lành, kín đáo. Thế nhưng khi vào cuộc, 20 triệu khán giả truyền hình bỗng thấy một Hollande sắc sảo, lập luận chặt chẽ, đối đáp nhanh nhạy, chủ động tiến công, chất vấn, dồn ông N. Sarkozy vốn tự tin hung hăng vào cảnh lúng túng, thế thủ.
Tất cả các báo đều nhắc đến đoạn cuối, trong 2 phút cuối cùng, ông đưa ra một điệp khúc 18 lần nhắc đi nhắc lại câu: «Tôi là tổng thống, tôi sẽ …» gây ấn tượng rất mạnh.
Chỉ xin kể ra vài câu. « ôi là tổng thống, tôi sẽ là tổng thống của sự công bằng xã hội, đề cao pháp luật nghiêm minh. Tôi là tổng thống, tôi sẽ là tổng thống của toàn dân, không phải của một đảng, một phe. Tôi là tổng thống, tôi sẽ không đến khách sạn Bristol để quyên tiền riêng cho đảng mình. Tôi là tổng thống, tôi sẽ không ẩn mình sau điều khoản bất khả xâm phạm mà chịu sự giám sát của luật pháp như mọi công dân. Tôi là tổng thống, tôi sẽ không triệu tập các dân biểu là đảng viên của tôi đến điện Élysées vì luôn tôn trọng ngành lập pháp.Tôi là tổng thống, tôi sẽ không chỉ định các chánh án, mà nhường quyền đó cho Quốc hội. Tôi là tổng thống, tôi sẽ quan tâm đặc biệt đến thanh niên, tương lai đất nước… ».
Ngay sáng hôm sau, ngày 3-5, báo Libération chạy tít lớn trên trang nhất: «F. Hollande préside le débat» - «Hollande chủ tọa cuộc tranh luận», một cách chơi chữ rất đắt, vì préside có nghĩa là chủ tọa, và Président có nghĩa là Tổng thống.
Cũng có báo so sánh 2 ứng viên vào chung kết về tính cách, nhân cách, lối sống. Báo l’Express nhận định ông N.Sarkozy là một «tổng thống bling bling», một tiếng lóng theo tiếng kêu của các vòng trang sức đeo ở cổ, để chỉ một con người ưa ăn chơi kiểu công tử, từng 2 lần khoe các nhà báo chiếc đồng hồ đeo tay giá 40.000 Euro. Ông còn hay kiễng chân cho cao, luôn cảm thấy tự ty là người thấp, còn dặn chớ để người cao lớn đến gần quanh ông.
Còn ông F. Hollande? Báo chí Pháp phát hiện ông là một con người rất hóm hỉnh, có cả một kho tiếu lâm dân dã, rất thâm trầm, đặc sắc. Từ khi là giáo sư về kinh tế ở Sciences – Po, ông đã làm cho không ít nam nữ sinh viên mê về những bài giảng hấp dẫn, với những thí dụ rất đời thường và những truyện ngụ ngôn và tiếu lâm rất ấn tượng.
Khi vào cuộc đấu khẩu tay đôi, ông bắt tay một thanh niên, anh này nói đùa vui: «Ủa! người ta bảo ông mềm yếu, sao bàn tay ông cứng vậy?". Ông cười vui: «Vâng, bàn tay tôi cứng, cả đầu óc cũng cứng, chưa nói đến các bộ phận khác». Câu nói lọt vào máy ghi âm.
Một tổng thống rất trí thức, lại hay đùa, mê thể thao, ưa văn nghệ, hóm hỉnh, có một kho chuyện tiếu lâm, phải là một con người yêu đời, yêu người, tự tin, lạc quan. Và có văn hóa. Không bling bling. Một dấu hiệu tốt lành cho nước Pháp.
* Blog của Nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
