Công ty Exxon Mobil của Mỹ ngày 17/10 tuyên bố đã hoàn toàn rời khỏi Nga sau khi Tổng thống Vladimir Putin sung công tài sản của công ty sau bảy tháng thảo luận về việc chuyển nhượng có trật tự 30% cổ phần của Exxon Mobil trong một dự án dầu lớn.
Exxon không cho biết rằng họ có nhận được bất kỳ khoản bồi thường nào cho số tài sản đó hay không, vốn trị giá hơn 4 tỷ đô la. Phát ngôn viên của Exxon từ chối bình luận về việc liệu họ có kiện tụng thông qua một trọng tài quốc tế hay không, một khả năng đã được nêu lên vào tháng 8.
Sự ra đi của công ty Exxon cho thấy cuộc đụng độ về năng lượng giữa phương Tây và Nga sau cuộc xâm lược của Moscow tại Ukraine vào cuối tháng Hai và sau những lời đe dọa của Nga về việc sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại Ukraine và các nước ủng hộ. Các công ty BP, TotalEnergies, Equinor và Shell đều đã chuyển giao tài sản cho các đối tác Nga hoặc khép lại các hoạt động.
Phát ngôn viên của Exxon nói: “Chúng tôi đã nỗ lực hết sức để giao tiếp với chính phủ Nga và các bên liên quan khác.”
Công ty cho biết họ đã “rời khỏi Nga an toàn” sau khi chính phủ hồi đầu tháng “đơn phương chấm dứt” lợi ích của Exxon trong dự án dầu khí Sakhalin-1, dự án lớn nhất ở nước này.
Exxon đã cố gắng ngưng hoạt động của Sakhalin-1 kể từ ngày 1/3, khi tuyên bố sẽ từ bỏ toàn bộ tài sản hơn 4 tỷ đô la của mình, để ngỏ khả năng bán Sakhalin-1. Công ty cho biết họ sẽ “phối hợp chặt chẽ” việc chuyển giao hoạt động với các đối tác gồm công ty Nga Rosneft, Videsh của Ấn Độ và SODECO của Nhật Bản để đảm bảo việc chuyển giao hoạt động sẽ được thực hiện một cách an toàn.
Vào tháng 4, Exxon đã tiết lộ một khoản ghi 3,4 tỷ đô la về việc rời khỏi Nga và tháng này báo hiệu khoản tổn thất quý ba là 600 triệu đô la cho các tài sản không xác định. Exxon nói cổ phiếu họ nắm giữ ở Nga trị giá hơn 4 tỷ đô la.
Vào ngày 7/10, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tịch thu cổ phần của Exxon trong liên doanh sản xuất dầu và chuyển chúng cho một công ty do chính phủ Nga kiểm soát. Vào tháng 8, ông Putin ký sắc lệnh đầu tiên mà Exxon cho rằng đã gây khó khăn cho việc thoát ra khỏi Sakhalin-1 một cách an toàn và an ninh cho môi trường.
Ngôn ngữ gay gắt về việc Exxon chính thức rút ra khỏi Nga chứng tỏ một kết quả như mong đợi cho Exxon - rời khỏi Nga - nhưng với giọng điệu không thân thiện có thể cho thấy sắp có kiện tụng kéo dài nhiều năm, bắt đầu bằng việc trọng tài tại các tòa án châu Âu.
Rút từ từ
Exxon đã giảm dần sự hiện diện của mình ở Nga kể từ năm 2014, sau các lệnh trừng phạt nhắm vào Moscow sau khi nước này sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine.
Đầu năm nay, công ty Mỹ đã loại bỏ các công nhân nước ngoài và đóng cửa các cơ sở kinh doanh dầu và hóa chất ở Nga. Đến tháng 7, sản lượng tại dự án Sakhalin-1 đã giảm 10.000 thùng/ngày, từ mức 220.000 thùng/ngày trước khi Nga xâm lược Ukraine.
Sản lượng này chỉ vừa đủ để cung cấp khí đốt tự nhiên giữ cho đèn chiếu sáng ở hai thành phố Khabarovsk và Vladivostok của Nga. Khoảng 700 nhân viên tại Nga duy trì hoạt động sẽ được chuyển sang công ty mới của Nga tiếp quản tài sản này, Exxon cho biết.
Exxon đã cam kết dành thời gian và cung cấp dịch vụ chuyển giao an toàn cho nhà điều hành mới để tránh sự cố tràn dầu, tránh gây tai nạn môi trường hay cản trở nguồn năng lượng cho các thành phố mà dự án cung cấp.
Các điều khoản của Nga đã ngăn công ty chuyển giao hoạt động hoặc đàm phán bán lại cho các đối tác Ấn Độ hoặc Nhật Bản vốn muốn giữ nguồn cung cấp Sakhalin-1.
Tập đoàn Dầu và Khí đốt thiên nhiên của Ấn Độ có kế hoạch mua cổ phần trong công ty Nga sắp quản lý dự án Sakhalin-1 trong lúc tìm cách giữ lại 20% cổ phần trong tài sản, ba nguồn thạo tin cho biết.
Bộ trưởng Công nghiệp Yasutoshi Nishimura tuần trước nói Nhật Bản sẽ quyết định phải làm gì đối với dự án dầu khí Sakhalin-1 ở Viễn Đông của Nga với sự tham vấn của các đối tác khi nước này xem xét chi tiết một sắc lệnh của Moscow.
Theo sắc lệnh ngày 7/10 của Tổng thống Putin, các đối tác nước ngoài của Sakhalin-1 sẽ có một tháng sau khi công ty mới của Nga được thành lập để yêu cầu chính phủ Nga chia cổ phần trong thực thể mới.
Diễn đàn