Dự luật Internet của Thổ Nhĩ Kỳ khơi lên căng thẳng chính trị

ISTANBUL —  Các đảng đối lập ở Thổ Nhĩ Kỳ yêu cầu Tổng thống Abdullah Gul phủ quyết dự luật hạn chế Internet mà quốc hội phê chuẩn tuần trước. Theo tường thuật của thông tín viên Dorian Jones của đài VOA ở Istanbul, dự luật này làm gia tăng mối lo ngại của cộng đồng quốc tế về các quyền hạn và các quyền tự do của người dân ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng thống Gul đang đối mặt với những áp lực đòi ông phủ quyết dự luật cho phép chính phủ chặn website mà không cần lệnh của tòa án và cho phép chính phủ truy cập thông tin người sử dụng internet tới 2 năm.

Ông Kemal Kilicdaroglu là lãnh tụ của đảng đối lập chính, là đảng Nhân dân Cộng hòa. Ông hối thúc tổng thống Gul tỏ rõ "quan điểm về dân chủ và phủ quyết luật này."

Áp lực quốc tế cũng đang gia tăng. Bà Emma Sinclair Webb là nhà nghiên cứu cao cấp về Thổ Nhĩ Kỳ của tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch ở Mỹ:

"Chúng tôi kêu gọi tổng thống phủ quyết luật mới này. Nó được quốc hội thông qua nhanh chóng mà không cần tham khảo ý kiến, không có đầy đủ ý kiến của chuyên gia. Và chúng tôi cảm thấy tổng thống bây giờ thực sự có cơ hội để lên tiếng vì tự do ngôn luận bằng cách phủ quyết luật này, và để bảo vệ quyền truy cập thông tin trên Internet và giữ gìn quyền riêng tư của người dân."

Cả Liên minh châu Âu và Hội đồng châu Âu cũng đã kêu gọi rút lại luật này.

Tối thứ Bảy vừa qua, cảnh sát đã dùng hơi cay và đạn cao su để giải tán hàng ngàn người biểu tình phản đối luật Internet mới. Liên minh doanh nghiệp chính của Thổ Nhĩ Kỳ cũng kêu gọi rút lại luật này.

Trong phát biểu được nhiều người nhìn nhận là tỏ dấu hiệu bất an về những hạn chế, Tổng thống Gul tháng trước nhấn mạnh đến tầm quan trọng của tự do Internet và đặc biệt là mạng truyền thông xã hội. Nhưng tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng là thành viên sáng lập Đảng AK đương quyền.

Ông Kadri Gursel, người phụ trách chuyên mục ngoại giao cho tờ báo Milliyet và trang web Al-Monitor củaThổ Nhĩ Kỳ, nói rằng Tổng thống Gul đang thực hiện màn đi dây chính trị rất tế nhị:

"Ông Gul đã khôn khéo đặt mình vào vị ví là người thay thế hiển nhiên cho Thủ tướng Erdogan trong nội bộ của phong trào chính trị Hồi giáo bảo thủ. Và ông Gul khôn khéo không làm điều đó bằng cách thách thức chính phủ ông Erdogan. Anh ấy rất thân thiện với chính phủ trong việc ký ban hành những dự luật của chính phủ. Ông không làm nảy sinh vấn đề bằng việc hạn chế hay cân bằng quyền lực của chính phủ."

Dồn thêm áp lực lên Tổng thống , Thủ tướng Erdogan, khi phát biểu trước một cuộc tập họp ở Istanbul vào ngày Chủ nhật, đã kiên quyết bảo vệ luật Internet mới và đả kích những người chỉ trích.

Ông Erdogan nói những quy định này không áp đặt bất cứ sự kiểm duyệt nào lên Internet mà trái lại, ông nói, làm cho Internet an toàn và tự do hơn. Ông nói thêm rằng những người phản đối luật này là một phần của điều mà ông gọi là "giới vận động hành lang cho những trang web dâm ô."

Ông Erdogan cũng nhắc lại cảnh báo đối với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp của đất nước rằng họ sẽ bị cơ quan thuế kiểm toán. Nhà khoa học chính trị Cengiz Aktar của Diễn đàn chính sách Istanbul nói rằng với không khí chính trị đang nóng lên, Tổng thống Gul phải đối mặt với một lựa chọn rất quan trọng:

"Đây sẽ là thước đo thực sự đối với ý định của ông ấy – liệu ông bây giờ có thách thức thủ tướng Erdogan hay không."

Ngay cả trong trường hợp tổng thống phủ quyết dự luật về Internet, ông cũng sẽ phải ký ban hành luật này nếu chính phủ thông qua lần thứ hai mà không sửa đổi gì. Nhưng các nhà quan sát nhận định rằng sự phủ quyết đó sẽ gây ra những tổn hại chính trị cho Thủ tướng Erdogan và có phần chắc sẽ làm gia tăng sự chống đối đối với luật này. Vấn đề này cũng có thể để lại hậu quả cho cuộc bầu cử tổng thống năm nay, là cuộc bầu cử mà cả thủ tướng cũng như tổng thống đều chưa loại bỏ khả năng ra tranh cử.