Người được đảng Cộng hòa đề cử ra tranh chức Tổng thống Hoa Kỳ hôm thứ ba đã nhắn tin qua Twitter rằng ông Barack Obama sẽ “đi vào lịch sử có lẽ với tư cách tổng thống tệ hại nhất,” sau khi ông Obama gọi ông Trump là không “xứng hợp” để lãnh đạo đất nước.
Tại Tòa Bạch Ốc, ông Obama tuyên bố, “Tôi nghĩ rằng người được đảng Cộng hòa đề cử không xứng hợp để giữ chức tổng thống. Tôi đã nói như thế tuần trước, và ông ấy tiếp tục chứng tỏ điều đó.”
Nhưng một cựu binh sĩ Thủy quân lục chiến tham dự một cuộc tụ tập ở Virginia hôm thứ ba nói với đài VOA rằng ông Trump sẽ là “một tổng tư lệnh vĩ đại.” Một nữ ủng hộ viên của ông Trump gọi ông là “một món hời thực sự.”
Ông Trump với lối phát ngôn thẳng thừng đã thêm một tranh cãi nữa vào danh sách ngày càng dài hôm thứ ba khi ông nhận một Anh dũng Bội tinh của một trung tá hồi hưu trước khi diễn ra cuộc tụ họp tại Ashburn, Virginia. Ông Trump nói cựu quân nhân này đã nói với ông rằng cử chỉ đó nhắm mục đích bày tỏ sự tin tưởng đặt vào ông.
Huân chương anh dũng bội tinh được trao cho một quân nhân Mỹ, nam hay nữ bị thương trong khi chiến đấu, hay được trao tặng sau khi quân nhân này hy sinh trong chiến trận. Đây là một truyền thống thiêng liêng của quân đội Hoa Kỳ.
Tỏ ý tiếc rằng mình chưa hề được phục vụ trong quân đội, ông Trump nói ông lấy làm vinh dự được nhận món quà của quân nhân đó. Cử tọa đã cười khúc khích khi ông nói rằng ông “luôn luôn muốn được huân chương này. Và nhận được như thế này dễ dàng hơn nhiều.”
Nhưng một người phát ngôn của tổ chức Anh dũng Bội tinh Quân đội, ông John Bircher, không tỏ ra thích thú.
Ông Bircher nói với đài truyền hình Tin tức CBS: “Thật là hết sức khủng khiếp khi người nào đó đeo huân chương Anh dũng Bội tinh mà không xứng đáng được.”
“Ông Donald Trump không được trao tặng huân chương và không có ‘cách dễ dàng’ để được nó. Tôi nghĩ ông ta không có khái niệm gì về ý nghĩa của huân chương Anh dũng Bội tinh.”
Phản ứng của ông Khan
Tổng thống Obama, người đã ủng hộ bà Hillary Clinton của đảng Dân chủ làm người kế nhiệm ông khi ông rời chức vào tháng giêng năm tới, đã thách thức các đảng viên Cộng hòa hãy cự tuyệt ông Trump và nói rằng những lời ông chê trách ông Khizr Khan và bà vợ Ghazala sau khi họ dành sự ủng hộ cho bà Clinton tại Đại hội Toàn quốc của đảng Dân chủ trong tuần trước là có tính cách xúc phạm. Người con trai của cặp vợ chồng người Mỹ theo Hồi giáo đã hy sinh trong khi chiến đấu cho Hoa Kỳ ở Iraq vào năm 2004.
Tổng thống Obama nói về ông Trump như sau:
“Khái niệm ông ta đả kích một gia đình có người thân đã hy sinh vì tổ quốc, sự kiện ông ta dường như không có kiến thức cơ bản về các vấn đề quan trọng ở châu Âu, ở Trung Đông, ở châu Á, có nghĩa là thực sự đáng tiếc ông ta hoàn toàn không sẵn sàng đảm nhiệm chức vụ này.”
Các gia đình được gọi là “Gold Star” ở Hoa Kỳ là các gia đình đã mất người thân trong khi chiến đấu trong hàng ngũ quân lực Hoa Kỳ.
“Lãnh đạo thất bại”
Đáp lại, ông Trump tố cáo ông Obama là “lãnh đạo thất bại.” Ông Trump nói ông Obama và bà Clinton, ngoại trưởng trong nhiệm kỳ đầu của ông, đã gây ra tình trạng bất ổn ở Trung Đông, trao Iraq, Libya và Syria cho các phần tử thánh chiến Nhà nước Hồi giáo. Ứng viên của đảng Cộng hòa nói hai người cũng đã chuyển ‘các công ăn việc làm tốt nhất của nước Mỹ ra nước ngoài để thỏa mãn các lợi ích toàn cầu của họ.”
Ông Trump kết luận, “Chúng ta cần có sự thay đổi vào lúc này.”
Trong lời đả kích rất bất thường nhắm vào người có thể lên thay thế mình, ông Obama nêu thắc mắc vì sao các thành viên của đảng Cộng hòa vẫn tiếp tục ủng hộ ông Trump, ngay cả vào lúc nhiều nhà lập pháp Cộng hòa đã lên án các nhận định của ông về gia đình Khan. Có lúc ông Obama đã nêu đích danh ông Trump trong lời chỉ trích và những lúc khác lên án các nhận định của ông Trump mà không đề cập đến tên ông ấy.
Ông Trump nói hai vợ chồng ông Khan đã “tấn công” ông ta “một cách tàn nhẫn” tại đại hội của đảng Dân chủ và sau đó than phiền rằng họ tiếp tục tấn công cuộc tranh cử của ông trong một loạt các cuộc phỏng vấn truyền hình trong mấy ngày vừa qua. Ông Khizr Khan nói ông Trump đã không hy sinh gì cho Hoa Kỳ như con trai của ông ấy là Humayon Khan, đã bỏ mình vì một tay đánh bom tự sát trong khi bảo vệ các binh sĩ khác.
Trong một cuộc phỏng vấn hồi cuối tuần rồi, ông Trump tuyên bố ông đã hy sinh nhiều cho Hoa Kỳ qua việc tạo ra “hàng ngàn công ăn việc làm” và cung cấp các quyền lợi cho công nhân để cải thiện đời sống của họ.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa đại diện bang Arizona John McCain, người đã thất cử trước ông Obama trong cuộc tranh cử tổng thống năm 2008, nói ông hết sức bất đồng với các gợi ý của ông Trump rằng những người Hồi giáo như gia đình ông Khan không nên được phép vào Hoa Kỳ.
Ông McCain nói: “Đã đến lúc ông Donald Trump phải làm gương tốt vì đất nước chúng ta và tương lai của đảng Cộng hòa. Việc đảng của chúng ta đề cử ông ấy không kèm theo với việc cho phép ông ta mặc sức nhục mạ những người tốt nhất trong chúng ta.”
Ông McCain là một phi công tác chiến của Hải quân Hoa Kỳ trong thời Chiến tranh Việt Nam và đã bị bắt làm tù nhân chiến tranh hơn 5 năm. Vào đầu mùa tranh cử, ông Trump đã bêu xấu vị thế anh hùng chiến tranh của ông McCain, và nói ông thích những người không bị bắt hơn.
Thượng nghị sĩ Chuck Grassley đại diện bang Iowa nói gia đình của các quân nhân xứng đáng được hưởng “sự tôn trọng tuyệt đối.”
Ông Grassley nói: “Các nhận định của ông Trump không phù hợp với niềm tin của chính tôi về cách thức đối xử với các thành viên quân đội và gia đình họ, và sự tôn trọng đối với những người đã phục vụ đất nước là điều mà cả hai ban vận động tranh cử có thể tận dụng nhiều hơn.”
Một nhóm gồm 23 gia đình của các quân nhân đã hy sinh vì tổ quốc đã công bố một bức thư gửi cho ông Trump và gọi các nhận định của ông là “ghê tởm và mang tính xúc phạm cá nhân.”
Họ viết: "Khi quý vị nêu thắc mắc về sự đau khổ của một bà mẹ, bằng cách ngụ ý rằng tôn giáo của bà ấy, chứ không phải sự thương tiếc của bà ấy, đã khiến bà không phát biểu trước đám đông ở hội trường, thì đó là một sự tấn công nhắm vào chúng tôi. Khi nói rằng công việc xây dựng các tòa nhà của quý vị có thể sánh với sự hy sinh của chúng tôi, thì đấy là một sự tấn công vào sự hy sinh của chúng tôi. Việc này đi xa hơn chính trị. Nó có nghĩa là ý thức đạo đức. Hình thức đạo đức mà quý vị giễu cợt là 'đường hướng chính trị.'"
Tổ chức Cựu chiến binh chiến đấu ở nước ngoài, còn gọi tắt là VFW, nói các nhận định của ông Trump đã “vượt ra ngoài giới hạn.”
Người đứng đầu VFW Brian Duffy nói: “Cho dù là năm bầu cử hay không, VFW sẽ không dung chấp bất cứ ai chỉ trích một thành viên trong gia đình Gold Star vì đã hành xử quyền tự do phát biểu hay diễn đạt.”
Sửa sai
Trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ hai với ban tiếng Urdu của đài VOA, và đáp lại câu hỏi liệu ông nghĩ liệu cuộc đối đầu của ông với ông Trump có đem lại lợi ích gì hay không, ông Khan đáp:
“Thực sự đã có kết quả, kết quả thực sự ở chỗ đã có một số lớn đáng kể các đảng viên Cộng hòa yêu cầu ông ta hòa dịu, thay đổi các lời bình xúc phạm về các nhóm thiểu số, không riêng người Hồi giáo mà các khối thiểu số khác nữa.”
Ông còn bày tỏ sự lo ngại về các hậu quả nếu như ông Trump trở thành tổng tư lệnh quân đội Hoa Kỳ và tự hỏi liệu lực lượng Hoa Kỳ có tuân theo các mệnh lệnh của ông ấy không.
Người ra tranh cử cùng liên danh với ông Trump, thống đốc bang Indiana Mike Pence, gọi anh Humayon Khan là một anh hùng và đổ lỗi cho Tổng thống Obama và bà Clinton là các chính sách của họ đã giúp cho Nhà nước Hồi giáo đè bẹp một “Trung Đông có thời ổn định.”
Trong lời nhắn trên Twitter hôm thứ hai, ông Trump viết rằng cuộc tranh luận không phải là về gia đình Khan, mà là về “chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan.”
Điều gì sẽ tiếp theo
Phần lớn bài phát biểu của ông Trump hôm thứ ba ở Virginia tập trung vào vấn đề kinh tế và khủng bố.
Ông nói sẽ là “một điều tốt” nếu hợp tác với Nga và các nước khác để “đánh chí chết” Nhà nước Hồi giáo.
Ông cũng nói bầu cho bà Clinton làm tổng thống sẽ có nghĩa là thêm 4 năm các chính sách của ông Obama. Ông Trump nói nếu điều đó xảy ra, thì đất nước sẽ “chấm dứt.”
Bà Clinton đã ngưng vận động ngày thứ ba để dự tang lễ ở Rhode Island của người bạn bà là ông Mark Weiner, một người tặng tiền và gây quỹ cho đảng Dân chủ. Ông Weiner qua đời vì bệnh ung thư hồi tuần trước, thọ 62 tuổi.
Bà Clinton dự định tiếp tục đi vận động vào ngày thứ tư ở Commerce City trong bang Colorado. Theo lịch đã định, ông Trump sẽ phát biểu ở Daytona Beach và Jacksonville, trong bang Florida.
