Jeanette Vizguerra, một phụ nữ Mexico tránh bị chính phủ Mỹ trục xuất, đã tìm nơi an toàn tại căn hầm của một nhà thờ ở Denver, Colorado vào giữa tháng Hai vừa qua.
Tuần này bà khai thuế liên bang.
Ngày thứ Năm, 20 tháng 4, bà có tên trong danh sách 2017 TIME 100 — Đây là danh sách hàng năm của tạp chí TIME, liệt kê 100 người có ảnh hưởng nhất trên thế giới.
Trong một cuộc họp báo tại Hội Thánh First Unitarian - nơi bà Vizguerra sống để tránh bị các giới chức di trú bắt và trục xuất, và qua một thông dịch viên, bà nói “phần thưởng này, hy vọng là giúp chúng tôi, những người không giấy tờ hợp lệ, xóa bỏ những nhãn hiệu gán cho chúng tôi là tội phạm và không đóng góp được gì cả.”
Bà Vizguerra nói “đây là cuộc hành trình 20 năm. Một cuộc hành trình 20 năm để xây dựng đối tác, thành lập những không gian, mở những phong trào mới và mở những cánh cửa mới.”
Toán pháp lý của bà nói câu chuyện của bà được nhiều người biết đến. Tin cho biết bà bị cảnh sát chặn lại vào năm 2009 vì lái xe với một bảng số đăng ký đã hết hạn. Bà bị bắt vì xuất trình giấy tờ giả và bị tù 23 ngày.
Bà Julie Gonzales, đại diện pháp lý của bà Vizguerra, nói với nhật báo Los Angeles Times là thân chủ của bà đã nhận tội vì dùng giấy tờ giả.
Kể từ đó bà bị đặt trong tiến trình bị trục xuất. Trong quá khứ, bà trình diện các giới chức di trú nhiều lần, nhưng sau khi một tổng thống mới được bầu và thấy những người khác trình diện bị trục xuất, bà quyết định tìm nơi cư trú trong một nhà thờ.
Theo hướng dẫn của Cơ quan Di trú và Thực thi Hải quan của Mỹ, ICE, những nơi như trường học, bệnh viện, nhà thờ, đền thờ Do Thái Giáo và Hồi Giáo được xem là những nơi nhạy cảm, có nghĩa là cơ quan này vẫn theo tập tục không vào để bắt người sống trong đó.
Tin tức cho biết, bà Vizguerra rời nước Mỹ vào năm 2012 để thăm mẹ nhưng mẹ bà đã chết trước khi bà về đến nhà. Khi bà trở lại Colorado, bà bị bắt vì vào nước Mỹ bất hợp pháp.
Bà bị giam lần nữa, nhận tội và được thả nhưng phải trình diện giới chức điều tra. Tuy nhiên, theo sắc lệnh hành pháp về di trú của Tổng thống Donald Trump, bà là người ưu tiên bị trục xuất.
Lệnh được ký vào tháng Giêng năm nay, qui định di dân bất hợp pháp với án hình sự đang chờ xét xử, ưu tiên bị trục xuất dù được tòa xét thấy có tội hay không.
Cựu Tổng thống Barack Obama đặt ưu tiên trục xuất những người bị kết án về các tội nặng.
Tiểu sử của bà Vizguerra đăng trên trang mạng của tạp chí TIME do bà America Ferrera viết. Bà Ferrera là một diễn viên và nhà hoạt động, bà mô tả bà mẹ có 4 con khác với những lời lẽ được dùng trong chiến dịch vận động tranh cử Tổng thống năm ngoái.
Bà Ferrera viết: “Chính quyền hiện nay đã đem di dân làm dê tế thần, làm cho người Mỹ sợ hãi tin rằng những người không giấy tờ hợp lệ như bà Janette là tội phạm. Bà đến nước này không phải để hiếp dâm, giết người hay bán ma túy, mà để tạo dựng một đời sống tốt đẹp hơn cho gia đình bà. Bà đã đổ máu, đổ mồ hôi và nước mắt để trở thành chủ nhân, cố gắng để cho các con bà nhiều cơ hội hơn bà. Đây không phải là một tội phạm. Đây là Giấc Mơ Mỹ.
Bà Vizguerra từ Mexico đến Mỹ vào năm 1997 với chồng và cô con gái lớn. Bà làm việc quét dọn nhà cửa và tổ chức công đoàn. Bà cũng là người sáng lập Liên minh Cư trú An toàn vùng Denver.
Bà Ferrera viết: “Bà Jeanette đến Mỹ để làm công việc quét dọn nhà cửa, và là một người tổ chức công đoàn năng động và mở một công ty của riêng bà trước khi trở thành một người tích cực vận động cải cách di trú, một việc làm táo bạo và gặp nhiều rủi ro đối với di dân bất hợp pháp như bà.”
Con gái bà được bảo vệ không bị trục xuất theo chương trình Hoãn Hành động Đối với di dân đến Mỹ khi còn là trẻ em, được ban hành dưới thời tổng thống Obama. Bà cũng có 3 con sanh tại Mỹ, tất cả đều dưới tuổi 12.
Bà Vizguerra nói không hy vọng được tặng thưởng, bà không biết sự công nhận này có giúp được gì cho trường hợp của bà hay không, và cũng không hy vọng gì cả từ phần thưởng này. Tuy nhiên bà hy vọng việc này khuyến khích mọi người suy nghĩ cách khác và sâu rộng hơn về những nhãn hiệu gán cho cộng đồng di dân bất hợp pháp.
Bà nói: “Phần thưởng này không thay đổi gì cả. Tôi vẫn cam kết tranh đấu… dù tôi có giấy tờ hay không.”
