Ðại sứ Mỹ, 3 nhân viên sứ quán thiệt mạng trong vụ tấn công ở Libya

Ðại sứ Hoa Kỳ tại Libya và 3 nhân viên sứ quán đã thiệt mạng sau khi một đám đông hỗn loạn, nổi giận vì một cuốn phim nghiệp dư chế nhạo Tiên tri Muhammad của đạo Hồi, xông vào lãnh sự quán Mỹ tại thành phố Benghazi miền đông hồi khuya thứ ba.

Ðại sứ J.Christopher Stevens, một người đã làm công tác ngoại giao chuyên nghiệp trong 21 năm và là một trong các đặc sứ dầy kinh nghiệm nhất của Hoa Kỳ trong khu vực, đã nhậm chức tại thủ đô Tripoli hồi tháng 5.

Video giới thiệu của đại sứ Christopher Stevens



Ðây là cái chết đầu tiên của một đặc sứ Mỹ ở nước ngoài kể từ hơn 20 năm nay. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ loan tin Giám đốc Cơ quan Thông tin của Sở Ngoại vụ Hoa Kỳ, ông Sean Smith cũng thiệt mạng. Bộ không xác nhận lý lịch của hai nạn nhân kia.

Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama hôm thứ tư đã lên án vụ sát hại 4 người Mỹ.

“Họ tượng trưng cho sự cam kết của nước Mỹ đối với tự do, công lý và hợp tác với các quốc gia và nhân dân trên khắp hoàn cầu, và ngược hẳn với những kẻ đã cam tâm cướp đi mạng sống của họ.” Ông Obama nói như thế trong một thông cáo. Ông mô tả ông Stevens là một “người đại diện can trường và gương mẫu của Hoa Kỳ” đã thi hành nhiệm vụ với lòng vị tha trong suốt cuộc cách mạng ở Libya.

Ông Stevens được nhiều người ngưỡng mộ trong giới nổi dậy ở Libya nhờ sự hỗ trợ ông dành cho cuộc nổi dậy lật đổ nhà độc tài lâu năm Moammar Gadhafi.

Chủ tịch Quốc hội Libya, Mohammed Magarief, hôm thứ tư đã xin lỗi Hoa Kỳ, dân chúng và toàn thế giới về những gì đã xảy ra.

Thứ trưởng Nội vụ Libya Wanis al-Sharif nói với các phóng viên rằng một nhóm người có vũ trang đã tấn công khu lãnh sự quán trong một sứ mạng “gần như tự sát.” Ông nói phái bộ Hoa Kỳ có lỗi vì đã không đề phòng đầy đủ. Nhưng chi tiết về sự việc còn chưa rõ ràng.

Các tin tức trước đó nói rằng mấy chục tay súng thuộc nhóm Hồi giáo Ansar al Sharia đã tấn công lãnh sự quán Hoa Kỳ bằng súng tự động và súng phóng lựu, rồi nổi lửa đốt. Hãng thông tấn Associated Press loan tin ông Stevens và những người đồng sự đã thiệt mạng khi ông vào lãnh sự quán để sơ tán nhân viên.

Tại Ai Cập, người biểu tình đã leo tường đại sứ quán Hoa Kỳ ở Cairo, xé một lá cờ Mỹ và thay thế bằng một biểu ngữ của đạo Hồi. Người biểu tình ở đó - chủ yếu là những người theo đạo Hồi cực bảo thủ, tiếp tục hành động phản đối cho đến sáng sớm thứ tư.

Các cuộc biểu tình trùng hợp với ngày tròn 11 năm các cuộc tấn công khủng bố 11 tháng 9 ở Hoa Kỳ.

Bất bình về cuốn phim

Các đám đông đã bị khích động vì bất bình đối với cuốn phim mà giới truyền thông Hoa Kỳ nói là sản phẩm của một người Mỹ gốc Do Thái tên là Sam Bacile và được sự tài trợ của các thành viên của nhóm thiểu số người theo Thiên chúa giáo Cổ Ai Cập sống ở nước ngoài.

Các trích đoạn cuốn phim bằng tiếng Anh và tiếng Ả Rập vừa được đăng trên YouTube cho thấy Tiên tri Muhammad là con của những người không biết là ai, và mô tả ông là một tay hề cổ xúy cho việc lạm dụng trẻ em và ngoại tình, ngoài nhiều lời công khai lăng nhục khác.

Hãng tin Associated Press tường thuật rằng ông Bacile, một nhà địa ốc ở California, đã đi trốn hôm thứ ba. Ông này mô tả đạo Hồi là một thứ “ung thư” và nói ông có ý muốn lấy cuốn phim là một tuyên cáo chính trị lên án tôn giáo này.

Cuốn video đã được cả thế giới chú ý qua quảng cáo của mục sư Cơ đốc giáo ở Florida là Terry Jones, người hôm thứ ba đã tuyên bố cuốn phim không nhắm mục đích tấn công người Hồi giáo mà nhắm mục đích chứng tỏ “chủ thuyết băng hoại của đạo Hồi.”

Ông Jones đã châm ngòi cho các vụ bạo động gây chết người ở Afghanistan vào năm 2010 và 2011 qua việc dọa đốt các bản kinh Quran và đã đốt một bản tại nhà thờ của ông.

Hai vụ tấn công song song hôm thứ ba là những vụ đầu tiên nhắm vào các cơ sở ngoại giao của Hoa Kỳ ở cả hai nước, vào một thời điểm mà cả Libya lẫn Ai Cập đều đang chật vật cố khắc phục tình hình rối loạn sau vụ lật đổ các nhà lãnh đạo lâu năm của các nước này là ông Moammar Gadhafi và ông Hosni Mubarak trong các cuộc nổi dậy năm ngoái.

Chưa rõ sự phối hợp

Chưa rõ hai vụ việc vừa kể được phối hợp ra sao.

Benghazi là thành trì của các phần tử cực đoan Hồi giáo và là cái nôi của cuộc cách mạng đã chứng kiến nhà độc tài Gadhafi bị bắt và hạ sát hồi năm ngoái. Nơi đây đã xảy ra một đợt bạo động trong những tháng vừa qua, kể cả những vụ tấn công vào các mục tiêu Tây phương, các vụ đánh bom vào các tòa nhà quân sự và các vụ giết hại sĩ quan quân đội và an ninh.

Báo Al Ahram của Ai Cập tường thuật rằng một người phát ngôn của tổ chức Huynh Ðệ hồi giáo, nhóm Hồi giáo chính ở Ai Cập, đã hối thúc chính phủ Hoa Kỳ truy tố những kẻ “điên rồ” đứng sau cuốn phim.

Cũng trong ngày thứ ba, đền thờ Hồi giáo Al Azhar nhiều uy tín ở Ai Cập đã lên án một “phiên tòa” tượng trưng xét xử Tiên tri Muhammad được một tổ chức của Hoa Kỳ, trong đó có mục sư Jones, tổ chức.

Có ít nhất 2.000 người biểu tình không có vũ trang đã tụ tập hôm thứ ba bên ngoài đại sứ quán ở thủ đô Ai Cập, kể cả những người Hồi giáo Sala và những người hâm mộ bóng đá có tham gia các cuộc biểu tình chính trị đã lật đổ chính phủ trước.

Ðến chiều tối thứ ba, một nhóm người biểu tình đã leo tường, hủy cờ Mỹ và thay thế bằng một biểu ngữ Hồi giáo. Một giới chức đại sứ quán nói với đài VOA rằng không có việc rút súng và không có phát súng nào nổ trong vụ việc này. Giới chức này cho hay tất cả nhân viên trong tòa nhà đều an toàn.

Hình ảnh vụ tấn công ở Libya, Ai Cập