Nỗ lực để mang các bên giao chiến tại Syria cam kết ngưng các hoạt động thù nghịch bước sang một bước mới ngày hôm nay tại Moscow, khi bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov gặp đặc sứ Liên hiệp quốc về Syria, ông Staffan de Mistura, để thảo luận về các phương cách nhằm tái lập cuộc hưu chiến. Thông tín viên Luis Ramirez của đài VOA tường thuật.
Cuộc ngưng bắn giữa các lực lượng thân chính phủ và các chiến binh phe nổi dậy có hiệu lực vào cuối tháng Hai năm nay, giúp cho bạo động giảm thiểu rất nhiều. Nhưng thoả thuận này đã dần dần bị xói mòn vì cả hai bên đều bị cáo buộc liên tục vi phạm lệnh ngưng bắn. Giao tranh dữ đội đã xảy ra ở chung quanh thành phố Aleppo ở phía bắc Syria, nơi mà các cuộc không kích của chính phủ và các vụ pháo kích của phe nổi dậy đã làm hàng trăm người thiệt mạng trong tuần qua.
Văn phòng của ông Lavrov cho biết ngày hôm qua ông đã điện đàm với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và hai ông đã thúc giục các bên “tôn trọng lệnh ngưng bắn một cách nghiêm ngặt”.
Cuộc điện đàm tiếp theo cuộc gặp của ông Kerry với ông Staffan de Mistura tại Geneva ngày hôm qua. Tại đây, ông Kerry tuyên bố Hoa Kỳ và các đối tác đang thảo luận về “một vài đề nghị để ngăn chận sự leo thang của bạo động.” Tuy nhiên ông Kerry không nói rõ những đề nghị này là gì.
Các thông tấn xã trích lời các giới chức Hoa Kỳ không nêu tên cho biết Hoa Kỳ đang cứu xét việc thành lập “những khu vực an toàn” được đánh dấu bằng những “đường ranh rõ rệt” để làm nơi cư trú cho thường dân và các thành viên của phe đối lập ôn hòa.
Nga không giúp đỡ
Được sự hỗ trợ của Nga là điểm then chốt, nhưng ông Kerry đã không đạt được mục tiêu. Ông Kerry kêu gọi Moscow giúp đỡ để các lực lượng của Tổng thống Syria Bashar al-Assad ngưng tấn công vào phần đất do phe nổi dậy kiểm soát tại thành phố lớn nhất Syria.
Ngoại trưởng Kerry tuyên bố vào ngày hôm qua sau khi gặp ông Staffan de Mistura và Bộ trưởng Ngoại giao Ả Rập Xê-út Adel Al-Jubeir là một thỏa thuận về Aleppo có thể được loan báo trong những ngày tới.
Đối với Hoa Kỳ, điều quan trọng là chứng tỏ Hoa Kỳ không bỏ cuộc trong việc giải quyết cuộc xung đột đã kéo dài hơn 5 năm, nhưng còn có những nghi vấn là liệu một cam kết ở mức thấp của Mỹ mang đến kết quả là thắng lợi của Nga trong vùng hay không, khi các lực lượng chính phủ được Nga yễm trợ chiếm lại những vùng đất rộng lớn tại Syria.
Ông David Butter, một nhà phân tích tình hình Trung Đông thuộc Chatham House ở London, nói với Đài VOA là “ Chúng ta đang ở trong giai đoạn của cuộc xung đột mà các trận chiến để chiếm lợi thế đang diễn ra. Lẽ dĩ nhiên đà tiến đang thuộc về chế độ Assad.”
Chiến trường quan trọng
Các cuộc giao tranh tại Aleppo là quan trọng trong thời điểm này, khi cuộc xung đột đã trở thành một thử nghiệm về sự cam kết của Mỹ đối với khu vực.
Ông Kerry xắp xếp chuyến đi này sau khi tình hình nhân đạo tại Aleppo đã rõ ràng xấu đi một cách nhanh chóng và hầu như những cuộc thảo luận giữa chính phủ Assad và phe đối lập ôn hòa đã thất bại.
Các nhà phân tích nói bạo động leo thang và những vụ tàn sát thường dân là cơ hội để Hoa Kỳ chứng tỏ vai trò lãnh đạo của Mỹ trong việc giải quyết xung đột.
Giữ lúc các lực lượng Syria chuẩn bị tấn công Aleppo lần cuối cùng cách đây hai tuần lễ, Nga đã thành công trong việc chứng tỏ những nỗ lực hoạt động chống khủng bố khi không kích vào Mặt trận al-Nusra mà Hoa Kỳ và Nga xem là một tổ chức khủng bố.
Các nhà phân tích nói các giới chức Mỹ, dù cố ý hay không, đã giải thích việc này như là không chống lại các cuộc hành quân tại Aleppo trước khi các cuộc hành quân này bắt đầu. Các giới chức quân sự Hoa Kỳ được trích lời nói rằng Mặt trận al-Nusra là một lực lượng chính yếu trong thành phố và “không dự phần” vào cuộc ngưng bắn.
Tuy nhiên quan niệm này đã thay đổi khi một cuộc không kích đánh trúng bệnh viện al Quds của Aleppo. Đây là một cơ sở được Tổ chức Y sĩ Không Biên giới hỗ trợ, làm cho một số trẻ em và nhân viên bệnh viện thiệt mạng, trong đó có một bác sĩ nhi khoa duy nhất của thành phố.
Vụ không kích này làm ông Kerry phẫn nộ và các nhà phân tích nói đây là cơ hội để Hoa Kỳ tăng cường những nỗ lực thay đổi quan điểm cho rằng Hoa Kỳ đã không có vai trò tích cực đủ để giải quyết cuộc xung đột Syria.
Nhà phân tích David Butter nói “Tổng thống Obama đã có lập trường rõ ràng khi nhập cuộc tại Syria, nhưng không có bất cứ những cam kết chiến lược nào. Vì Hoa Kỳ không thực sự tham gia cuộc chiến, thì Hoa Kỳ không mất mác gì nhiều trừ việc đóng vai trò không chính thức trong cuộc xung đột Syria.
Bà Jasmine Gani, một nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu về Syria thuộc trường đại học St. Andrews ở Scotland nói với Đài VOA là quan điểm cho rằng Hoa Kỳ có một vai trò chính đáng trong vùng đang bị đe dọa vì hậu quả của điều bà gọi là “ngôn từ và chính sách không phù hợp”.
Bà nói Washington nêu lên những kỳ vọng bằng cách kêu gọi ông Assad ra đi sớm trong cuộc xung đột và sau đó thất bại vì không hỗ trợ cần thiết để thực hiện mục đích này.
Với việc Nga đóng vai trò mạnh mẽ hơn trong việc giải quyết cuộc xung đột Syria, bà Gani nói Hoa Kỳ “phải dè dặt nhiều hơn khi đưa ra cam kết.”
