Chính quyền quân đội Myanmar đã hành quyết bốn nhà hoạt động dân chủ bị cáo buộc giúp thực hiện ‘các hành động khủng bố’, họ cho biết hôm 25/7, làm dấy lên sự lên án rộng rãi các vụ hành quyết đầu tiên ở quốc gia Đông Nam Á này trong nhiều thập kỷ.
Bị kết án tử hình trong các phiên xử kín hồi tháng Một và tháng Tư, những người này đã bị buộc tội giúp đỡ một phong trào kháng chiến đấu tranh với quân đội vốn lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính năm ngoái và khởi động cuộc đàn áp đẫm máu các đối thủ.
Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Myanmar (NUG), một chính quyền trong bóng tối bị chính quyền quân sự đặt ra ngoài vòng pháp luật, đã kêu gọi quốc tế hành động đối với giới quân sự Myanmar.
“Cộng đồng toàn cầu phải trừng phạt sự tàn bạo của họ,” Kyaw Zaw, phát ngôn nhân của văn phòng chủ tịch NUG, nói với Reuters qua tin nhắn.
Trong số những người bị xử tử có nhà vận động dân chủ Kyaw Min Yu, hay còn được biết đến với cái tên Jimmy, và cựu nghị sĩ kiêm nghệ sĩ hip-hop Phyo Zeya Thaw, tờ Global New Light of Myanmar cho biết.
Kyaw Min Yu, 53 tuổi và Phyo Zeya Thaw, đồng minh 41 tuổi của nhà lãnh đạo bị lật đổ Aung San Suu Kyi, đã kháng cáo bất thành các bản án hồi tháng Sáu. Hai người khác cũng bị hành quyết là Hla Myo Aung và Aung Thura Zaw.
“Những án tử này là tước đoạt mạng sống một cách tùy tiện và là bằng chứng nữa về hồ sơ nhân quyền tàn bạo của Myanmar,” Erwin Van Der Borght, giám đốc khu vực của Tổ chức Ân xá Quốc tế, cho biết.
“Bốn người này đã bị tòa án quân sự kết án trong các phiên tòa hết sức bí mật và vô cùng không công bằng.”
Thazin Nyunt Aung, vợ của Phyo Zeyar Thaw, cho biết qua điện thoại rằng các quan chức nhà tù đã không cho thân nhân nhận thi thể.
Những người này đã bị giam trong nhà tù Insein có từ thời thuộc địa và một người nắm rõ vấn đề cho biết gia đình họ đã đến thăm hồi tuần trước.
Chỉ có một người thân được phép nói chuyện với tù nhân thông qua một nền tảng trực tuyến, nguồn tin này cho biết thêm.
“Tôi đã hỏi (các quan chức nhà tù) tại sao các ông không cho tôi hay con trai tôi biết rằng đó là cuộc gặp cuối cùng của chúng tôi... Tôi cảm thấy rất buồn,” Khin Win Tint, mẹ của Phyo Zeyar Thaw, nói với BBC Tiếng Miến.
Truyền thông nhà nước Myanmar đưa tin về các vụ hành quyết này hôm 25/7 và người phát ngôn của chính quyền quân sự Zaw Min Tun sau đó đã xác nhận các bản án này với Đài Tiếng nói Myanmar. Cả hai đều không cho biết thời gian hành quyết.
Các vụ hành quyết trước đây ở Myanmar được thực hiện bằng cách treo cổ.
Một tổ chức vận động là Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị (AAPP), cho biết các vụ hành quyết cuối cùng do tòa án tuyên ở Myanmar xảy ra vào cuối những năm 1980 và kể từ đảo chính, 117 người đã bị kết án tử hình.
Phát ngôn nhân tập đoàn quân sự vào tháng trước đã biện hộ cho án tử hình, nói rằng nó hợp lý và được nhiều nước sử dụng.
Thủ tướng Campuchia Hun Sen, Chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trong một bức thư hồi tháng 6 đã kêu gọi người đứng đầu chính quyền quân sự Min Aung Hlaing không thi hành án tử, truyền đạt mối quan ngại sâu sắc từ các nước láng giềng của Myanmar.
“Ngay cả chế độ quân sự trước đây, vốn cầm quyền từ năm 1988 đến năm 2011, cũng không dám thực thi án tử đối với các tù chính trị,” nghị sỹ Malaysia Charles Santiago, chủ tịch nhóm Nghị sĩ ASEAN vì Nhân quyền cho biết.
Đại sứ quán Mỹ tại Yangon đã lên án vụ hành quyết ‘các nhà lãnh đạo ủng hộ dân chủ và các quan chức dân cử’.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi tất cả các bên ở Myanmar giải quyết xung đột đàng hoàng trong khuôn khổ hiến pháp
Các vụ hành quyết đã phá vỡ hy vọng về bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, Quân đội Arakan (AA), lực lượng dân quân sắc tộc ở Bang Rakhine đầy bạo loạn của Myanmar, cho biết.
Diễn đàn