Một số nhà phân tích vùng nói chuyến viếng thăm Afghanistan và Pakistan trong tuần này của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi là một bước mới trong 3 quốc gia để mưu tìm một mẫu mực bình thường trong mối quan hệ cùng tồn tại giữa 3 quốc gia.
Ngày thứ Sáu, có mặt tại Kabul, ông Modi tham dự lễ khánh thành tòa nhà quốc hội mới, một cấu trúc trị giá 90 triệu đôla chính phủ ông xây dựng và tài trợ.
Tại buổi lễ, Thủ tướng Modi hứa hỗ trợ cho Afghanistan và thúc đẩy các cường quốc trong vùng, kể cả Pakistan, cùng nhau hợp tác vì hòa bình. Sau khi Taliban sụp đổ, Ấn Độ đóng một vai trò trọng yếu trong việc tái thiết và phục hồi Afghanistan, cam kết giúp 2 tỉ đô la cho nước này.
Ấn Độ đã góp phần vào việc xây dựng những dự án hạ tầng cơ sở vừa và lớn, trong đó có đường sá và bệnh viện.
Sau khi rời Kabul. Thủ tướng Modi dừng chân tại Lahore, không báo trước và gặp Thủ tướng Pakistan Nawaz Sharif. Đây là chuyến viếng thăm Pakistan đầu tiên của một Thủ tướng Ấn Độ trong hơn một thập niên.
Pakistan quan tâm đến ảnh hưởng của Ấn Độ tại Afghanistan
Pakistan là nước láng giềng phía tây của Ấn Độ và từ lâu cáo buộc New Delhi sử dụng Afghanistan để hỗ trợ cho phe nổi dậy tại Pakistan, một cáo buộc các giới chức Ấn Độ và Afghanistan bác bỏ.
Các nhà lãnh đạo Afghanistan nói các mối quan hệ với Pakistan và Ấn Độ căn cứ trên những quyền lợi hỗ tương và quan hệ của Afghanistan với hai nước này không nên được giải thích như là thân nước này, chống nước kia.
Chính phủ Ấn Độ trước đây do Thủ tướng Manmohan Singh lãnh đạo đã đảm bảo là Ấn Độ không nới rộng hợp tác với Afghanistan trong lãnh vực quân sự, để tránh làm cho Pakistan lo ngại. Tuy nhiên khi Thủ tướng Narendra Modi bắt đầu cầm quyền, Ấn Độ đã tiến hành trợ giúp quân sự cho Afghanistan.
Mới đây Ấn Độ đã tài trợ để Afghanistan mua ít nhất 3 máy bay trực thăng tấn công MI-25 do Nga chế tạo. Những máy bay này được trang bị súng liên thanh, rốckết và súng phóng lựu đạn.
Thủ tướng Modi bênh vực nhiều loại trợ giúp khác nhau cho Afghanistan. Ông nói là Ấn Độ góp phần vào sự phát triển của Afghanistan.
Thủ tướng Modi nói: “Ấn Độ có mặt tại Afghanistan để đóng góp, không phải để cạnh tranh, để đặt nền móng cho tương lai, không phải châm ngọn lửa xung đột, để tái xây dựng đời sống, không phải để hủy diệt một quốc gia. Bạn phải đánh giá chúng tôi bằng những gì bạn thấy, không phải bằng những gì người khác nói, trong đó có những tòa lãnh sự bí mật Ấn Độ.”
Thủ tướng Ấn Độ rõ ràng đề cập đến cáo buộc của Pakistan là Ấn Độ sử dụng các tòa lãnh sự tại thành phố Kandahar và Jalalabad để xúi giục bất ổn tại Pakistan.
Phương trình Afghanistan và Pakistan-Ấn Độ
Với việc thành lập tân chính phủ tại Kabul vào năm 2002 và những năm sau đó, Kabul đã phấn đấu để tạo thế cân bằng trong mối quan hệ với Islamabad và New Delhi. Một số nhà phân tích an ninh nói ảnh hưởng của Ấn Độ tại Afghanistan đã thúc đẩy Pakistan ủng hộ các phần tử Taliban và mạng lưới Haqqani liên hệ hay là ít nhất làm ngơ đối với những nơi trú ẩn của các tổ chức này trên lãnh thổ Pakistan. Islamabad phủ nhận những cáo buộc.
Tuy nhiên các nhà phân tích nói họ tin là việc bình thường hóa sẽ xuất hiện giữa 3 nước Afghanistan-Pakistan-Ấn Độ và những sáng kiến kinh tế trong vùng khiến cho có sự chuyển đổi mới ở vùng này.
Ông Sayed Farhad Hashemi, một nhà phân tích chính trị tại Kabul nói ông tin là Pakistan cần ổn định tại Afghanistan vì những nhu cầu của chính Pakistan.
Ông Hashemi nói" "Nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của Pakistan đến từ Trung Đông và Trung Á làm cho nước này đối mặt với những giải pháp có giới hạn hơn là trông cậy vào Afghanistan. Sự thay đổi trong vùng và sự cần thiết hợp tác kinh tế góp phần vào việc thay đổi chính sách ngoại giao của Pakistan trong vùng.”
Mới đây, Afghanistan, Pakistan, Ấn Độ và Turkmenistan đã ký một thỏa thuận trị giá 10 tỉ đô la để xây dựng một đường ống dẫn khí đốt chạy xuyên Afghanistan và Pakistan đến Ấn Độ. Đường ống này dài hơn 1.800 kilômét vài trải dài từ Turkmenistan đến Ấn Độ.
