Israel thề sẽ quét sạch Hamas trong đợt tấn công không ngừng nghỉ vào Dải Gaza nhưng chưa có kết cục rõ ràng trước mắt, cũng như chưa có kế hoạch rõ ràng về cách quản lý vùng đất bị tàn phá của người Palestine nếu chiến thắng trên chiến trường.
Với mật danh “Chiến dịch Những thanh kiếm Sắt,” chiến dịch quân sự này sẽ có mức độ tàn khốc chưa từng có và không giống bất cứ điều gì Israel đã thực hiện ở Gaza trước đây, theo 8 quan chức khu vực và phương Tây am hiểu về cuộc xung đột nhưng từ chối nêu tên do tính nhạy cảm của vấn đề.
Israel đã huy động kỷ lục 360.000 quân trừ bị và ném bom không ngừng vào vùng đất nhỏ bé sau cuộc tấn công của Hamas vào miền nam Israel hôm 7/10 khiến khoảng 1.400 người, chủ yếu là dân thường, thiệt mạng.
Ba quan chức khu vực quen thuộc với các cuộc thảo luận giữa các nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Đông cho biết, chiến lược trước mắt của Israel là phá hủy cơ sở hạ tầng của Gaza, thậm chí phải trả giá bằng thương vong dân sự cao, đẩy người dân vùng đất này về phía biên giới Ai Cập và truy đuổi Hamas bằng cách cho nổ tung mê cung các đường hầm dưới lòng đất mà nhóm này đã xây dựng để tiến hành các hoạt động của họ.
Tuy nhiên, các quan chức Israel nói rằng họ không có ý tưởng rõ ràng về tương lai sau chiến tranh sẽ như thế nào.
Một nguồn tin ở Washington quen thuộc với vấn đề này cho biết, một số phụ tá của Tổng thống Mỹ Joe Biden lo ngại rằng mặc dù Israel có thể xây dựng một kế hoạch hiệu quả nhằm gây thiệt hại lâu dài cho Hamas nhưng nước này vẫn chưa xây dựng được chiến lược thoát ra.
Nguồn tin cho biết thêm, chuyến đi tới Israel của Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin trong tuần qua đã nhấn mạnh sự cần thiết phải tập trung vào kế hoạch thời hậu chiến cho Gaza.
Các quan chức Ả Rập cũng lo ngại rằng Israel chưa đặt ra kế hoạch rõ ràng cho tương lai của vùng đất do Hamas cai trị từ năm 2006 và là nơi sinh sống của 2,3 triệu người.
Một nguồn tin an ninh khu vực nói: “Israel không có mục tiêu cuối cùng đối với Gaza. Chiến lược của họ là thả hàng nghìn quả bom, phá hủy mọi thứ và tiến vào, nhưng sau đó thì sao? Họ không có chiến lược bước ra cho ngày hôm sau”.
Cuộc xâm lược của Israel vẫn chưa bắt đầu, nhưng chính quyền Gaza cho biết 3.500 người Palestine đã thiệt mạng do oanh tạc trên không, khoảng một phần ba trong số đó là trẻ em - số người chết lớn hơn bất kỳ cuộc xung đột nào trước đây giữa Hamas và Israel.
Ông Biden, trong chuyến thăm Israel ngày 18/10, đã nói với người Israel rằng công lý cần phải được thực thi cho Hamas, mặc dù ông thận trọng nhắc rằng sau vụ tấn công 11/9 ở New York, Mỹ đã mắc sai lầm.
Ông nói: “Đại đa số người Palestine không phải là Hamas”. “Hamas không đại diện cho người dân Palestine.”
Ông Aaron David Miller, một chuyên gia về Trung Đông tại Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, cho rằng chuyến thăm của ông Biden sẽ cho ông cơ hội thúc ép nhà lãnh đạo Israel Benjamin Netanyahu suy nghĩ về các vấn đề như sử dụng vũ lực tương xứng và các kế hoạch dài hạn hơn cho Gaza trước bất kỳ cuộc xâm lược nào.
‘Thành phố đường hầm’
Các quan chức Israel, bao gồm cả Thủ tướng Netanyahu, cho biết họ sẽ tiêu diệt Hamas để trả thù cho vụ tấn công đẫm máu nhất trong lịch sử 75 năm của Israel.
Chưa xác định được những gì sẽ xảy ra sau đó.
Giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia Israel Tzachi Hanegbi nói với các phóng viên hôm 17/10: “Tất nhiên là chúng tôi đang suy nghĩ và giải quyết vấn đề này, và điều này liên quan đến các đánh giá và bao gồm Hội đồng An ninh Quốc gia, quân đội và những người khác về tình hình cuối cùng”. “Chúng tôi chưa biết chắc chắn sẽ như thế nào.”
Nguồn tin khu vực đầu tiên cho biết: “Đó là một thành phố ngầm với nhiều đường hầm khiến các đường hầm của Việt Cộng trông giống như trò chơi trẻ con”, đề cập đến lực lượng du kích Cộng sản đã thách thức quân đội Hoa Kỳ tại Việt Nam. “Họ sẽ không kết liễu Hamas bằng xe tăng và hỏa lực.”
Hai chuyên gia quân sự khu vực nói với Reuters rằng cánh vũ trang của Hamas, Lữ đoàn Ezzedine al-Qassam, đã huy động cho một cuộc xâm lược, bằng cách cài đặt mìn chống tăng và thiết bị nổ gài bẫy để phục kích quân đội.
Cuộc tấn công sắp tới của Israel dự kiến sẽ lớn hơn nhiều so với các hoạt động trước đây ở Gaza mà các quan chức Israel trước đây gọi là “cắt cỏ”, nghĩa là làm suy giảm khả năng quân sự của Hamas nhưng không trừ khử tổ chức này.
Israel đã từng trải qua ba cuộc xung đột trước đây với Hamas vào các năm 2008-2009, 2012 và 2014, đồng thời tiến hành các cuộc xâm lược đất đai có giới hạn trong hai chiến dịch đó, nhưng không giống như ngày nay, các nhà lãnh đạo Israel chưa bao giờ thề sẽ tiêu diệt Hamas một lần và mãi mãi.
Trong ba cuộc đối đầu đó, dưới 4.000 người Palestine và chưa đến 100 người Israel thiệt mạng.
Tuy nhiên, Washington ít lạc quan hơn rằng Israel sẽ có thể tiêu diệt hoàn toàn Hamas và các quan chức Mỹ nhận thấy rất ít khả năng Israel sẽ muốn nắm giữ bất cứ phần nào của lãnh thổ Gaza hoặc tái chiếm nó, nguồn tin Mỹ cho biết.
Người này cho biết, một kịch bản có nhiều khả năng xảy ra hơn là lực lượng Israel giết hoặc bắt giữ càng nhiều thành viên Hamas càng tốt, cho nổ tung các đường hầm và xưởng rốc-két, rồi khi thương vong của Israel tăng lên, họ sẽ tìm cách tuyên bố chiến thắng và rút lui.
Mây mù chiến tranh
Nỗi lo sợ khắp khu vực là chiến tranh sẽ bùng nổ vượt ra ngoài giới hạn của Gaza, khi Hezbollah của Lebanon và Iran (hậu thuẫn Hezbollah) mở ra các mặt trận lớn mới để hỗ trợ Hamas.
Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian cảnh báo về khả năng có hành động “đánh phủ đầu” chống lại Israel nếu nước này tiến hành xâm lược Gaza. Cuối tuần trước, ông nói rằng Iran sẽ không đứng ngoài quan sát nếu Mỹ không kiềm chế được Israel.
Các nhà lãnh đạo Ả Rập đã nói với Ngoại trưởng Mỹ Blinken, người đã công du khắp khu vực trong tuần qua, rằng trong khi họ lên án cuộc tấn công của Hamas nhắm vào Israel, họ phản đối hình phạt tập thể đối với những người Palestine bình thường, điều mà họ lo ngại sẽ gây ra tình trạng bất ổn trong khu vực.
Họ nói rằng sự tức giận của người dân sẽ tăng lên khắp khu vực khi số lượng thi thể tăng lên.
Washington đã cử một nhóm tàu sân bay tấn công đến phía đông Địa Trung Hải và lo ngại rằng Hezbollah có thể tham gia trận chiến từ biên giới phía bắc của Israel. Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy quân đội Mỹ sau đó sẽ chuyển từ thế răn đe sang can dự trực tiếp.
Các nguồn tin trong khu vực cho biết Washington đang đề xuất tái tiếp thêm sinh lực cho Chính quyền Palestine (PA), vốn đã mất quyền kiểm soát Gaza vào tay Hamas vào năm 2007, mặc dù có rất nhiều nghi ngờ về việc liệu PA hoặc bất kỳ cơ quan nào khác có thể quản lý vùng đất ven biển này nếu Hamas bị đánh đuổi ra ngoài.
Ông Miller, nguyên là nhà đàm phán Trung Đông của Mỹ, bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc về khả năng thành lập một chính phủ hậu Hamas để cai trị Gaza.
Trong khi đó, lời kêu gọi tạo hành lang nhân đạo ở Gaza và các lối thoát cho dân thường Palestine đã vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ các nước láng giềng Ả Rập.
Họ lo ngại một cuộc xâm lược của Israel sẽ châm ngòi cho một làn sóng di cư ồ ạt vĩnh viễn mới, tái hiện cuộc chiến tranh giành độc lập của Israel năm 1948 và cuộc chiến tranh Ả Rập-Israel năm 1967. Hàng triệu người Palestine buộc phải chạy trốn sau đó vẫn bị mắc kẹt như những người tị nạn tại các quốc gia tiếp đón họ.
Đông Jerusalem, bị Israel chiếm giữ trong cuộc chiến năm 1967 và sau đó sáp nhập, và các khu định cư bành trướng của Israel trên lãnh thổ chiếm đóng là cốt lõi của cuộc xung đột với người Palestine.
Hàng trăm người Palestine đã thiệt mạng ở Bờ Tây kể từ đầu năm trong các cuộc đụng độ liên tục với binh lính và người định cư Israel, đồng thời có mối lo ngại rộng rãi rằng bạo lực có thể nhấn chìm lãnh thổ khi dải Gaza gần đó bốc cháy.
Một nguồn tin thứ hai ở khu vực nói về khả năng cuộc xung đột lan tràn ra khỏi Gaza: “Bất kể kịch bản xấu nhất nào gặp phải, cũng sẽ tồi tệ hơn”.
Diễn đàn