Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 5/11 bày tỏ cam kết cắt giảm thuế, mở rộng tiếp cận thị trường và nhập nhiều hàng hóa hơn nữa từ nước ngoài, khi phát biểu khai mạc một hội chợ thương mại nhằm thể hiện thiện chí của nước này trong bối cảnh xích mích tăng cao giữa Trung Quốc với Mỹ và các nước khác.
Hội chợ Nhập khẩu Quốc tế Trung Quốc, CIIE, diễn ra từ 5-10 tháng này, quy tụ hàng ngàn công ty nước ngoài cùng người mua Trung Quốc với mục đích cho thấy tiềm năng nhập khẩu của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trong bài phát biểu với những lời hứa từng được đưa ra trước đây, Chủ tịch Tập nói rằng Trung Quốc sẽ tăng cường mở cửa các ngành giáo dục, viễn thông và văn hóa, trong khi bảo hộ các lợi ích của các công ty nước ngoài và trừng phạt những hành vi phạm luật và quyền sở hữu trí tuệ.
Ông Tập cũng nói rằng ông hy vọng Trung Quốc sẽ nhập khẩu khối lượng hàng hóa trị giá 30 nghìn tỷ USD và các dịch vụ trị giá 10 nghìn tỷ USD trong vòng 15 năm tới. Năm ngoái, ông Tập ước tính rằng Trung Quốc sẽ nhập khẩu lượng hàng hóa trị giá 24 nghìn tỷ USD trong 15 năm tới.
“CIIE là một sáng kiến lớn của Trung Quốc nhằm tích cực mở cửa thị trường ra thế giới,” ông Tập nói.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ trích Trung Quốc về cái mà ông coi là đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ, những rào cản đối với doanh nghiệp Mỹ vào thị trường Trung Quốc và thâm hụt thương mại lớn.
Các tập đoàn kinh doanh nước ngoài cũng trở nên chán nản với những lời hứa cải tổ của Trung Quốc, và mặc dù phản đối việc áp thuế của Tổng thống Trump, họ đã luôn cảnh báo rằng Trung Quốc sẽ vấp phải sự trả đũa nếu nước này không cởi mở như các đối tác thương mại.
Ông Tập nói rằng hội chợ cho thấy mong muốn ủng hộ thương mại tự do toàn cầu của Trung Quốc, và kêu gọi các nước phản đối chủ nghĩa bảo hộ, dù không đề cập đến Mỹ.
Chủ tịch Trung Quốc nói "chủ nghĩa đa phương và hệ thống thương mại tự do đang bị tấn công, có nhiều yếu tố bất ổn và không chắc chắn cũng như những rủi ro và trở ngại đang gia tăng".
"Với sự phát triển ngày càng sâu rộng của nền kinh tế toàn cầu hóa, ‘kẻ yếu sập bẫy kẻ mạnh’ và ‘người chiến thắng giành tất cả’ là những ngõ cụt," ông Tập nói.
Nhà phân tích Louis Kuijs, người đứng đầu bộ phận kinh tế châu Á tại Oxford Economics, cho biết bài phát biểu của ông Tập có ý nghĩa nhưng thiếu các sáng kiến mới.
"Tôi không nghĩ rằng những điều ông Tập công bố hôm nay là những cải cách mang tính đột phá, nhưng tôi coi đây là một xác nhận rằng Trung Quốc rất quan tâm tới việc tiếp tục mở cửa hơn nữa và cam kết với lập trường đó,” ông Kuijis nói.
Trung Quốc đã nhập 1,84 nghìn tỷ USD hàng hóa trong năm 2017, tăng 16%, tương đương 255 tỷ USD, so với một năm trước đó. Trong tổng số đó, Trung Quốc nhập khẩu khoảng 130 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ. Nhà ngoại giao hàng đầu của chính phủ Trung Quốc, Ủy viên Quốc vụ Viện Vương Nghị, cho biết hồi tháng Ba rằng Trung Quốc sẽ nhập khẩu 8 nghìn tỷ đô la hàng hóa trong năm năm tới.
Nguyên thủ hoặc thủ tướng từ 17 quốc gia, từ Nga và Pakistan đến Quần đảo Cook, dự kiến tới tham dự hội chợ, nhưng không có lãnh đạo nào từ các quốc gia lớn của phương Tây. Các bộ trưởng từ một số quốc gia khác cũng sẽ đến dự, nhưng không có quan chức cao cấp nào của Mỹ.
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã tới Thượng Hải tham dự hội chợ khai mạc hôm 5/11 và trước đó đã hội đàm với Chủ tịch Tập. Ông Tập nói rằng Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc ở Đông Nam Á, và nhấn mạnh rằng Bắc Kinh sẽ nhập khẩu thêm các hàng hóa của Việt Nam có thể bán được tại thị trường Trung Quốc.
Một số nhà ngoại giao và doanh nghiệp phương Tây đã lặng lẽ chỉ trích hội chợ này, cho rằng đây chỉ là sự phô trương hình thức cho cái mà họ coi là những lạm dụng thương mại từ nhiều năm qua của Bắc Kinh.
