Vụ tranh chấp tiền lương đang diễn ra tại khu công nghiệp chung Kaesong ở Bắc Triều Tiên có thể xóa bỏ tia sáng cuối cùng của chính sách Ánh Dương của Nam Triều Tiên đối với miền Bắc. Theo tường thuật của thông tín viên Brian Padden của đài VOA tại Seoul, biểu tượng của sự hợp tác Liên Triều này đã trở thành tâm điểm của vụ tranh luận về lao động giá rẻ.
Vụ tranh chấp tiền lương tại Khu Công nghiệp Keasong ở Bắc Triều Tiên có vẻ như không mấy quan trọng, nhưng thật ra, đây chính là dấu hiệu cho thấy sự xuống cấp của các mối quan hệ Liên Triều.
Mới đây, Bình Nhưỡng tăng mức lương tối thiểu của công nhân ở Kaesong từ 70,35 đô la lên tới 74 đô la mỗi tháng. Các giới chức ở Seoul phản đối vì vụ tăng lương do Bắc Triều Tiên đơn phương quyết định.
Giáo sư Andrei Lankov, một chuyên gia về Bắc Triều Tiên của Đại học Kookmin, cho rằng ngay cả đối với những việc nhỏ như việc này Nam Triều Tiên cũng phải đòi hỏi Bình Nhưỡng tuân thủ những thỏa thuận đã đạt được trước đây về thủ tục xác định mức lương.
"Ở đây, tiền bạc tự nó hầu như không thành vấn đề, bởi vì số tiền mà họ đòi là không đáng kể. Nhưng Nam Triều Tiên không muốn tạo ra một tiền lệ, và lập trường của họ như vậy là hợp lý."
Khu công nghiệp Kaesong, nằm ngay phía bắc của Khu phi quân sự chia đôi hai miền Triều Tiên, được thiết lập cách nay hơn một thập niên như một sự trợ giúp kinh tế và một dự án hợp tác để xây dựng sự tin tưởng giữa Nam và Bắc Triều Tiên. Đây là dự án quan trọng duy nhất còn hoạt động trong các dự án được triển khai dựa theo chính sách Ánh Dương của cố tổng thống Nam Triều Tiên Kim Dea Jung.
Một dự án quan trọng khác là Khu Du Lịch Núi Kim Cương. Khu này bị đóng cửa năm 2008 sau khi một binh sĩ Bắc Triều Tiên bắn chết một nữ du khách của miền Nam. Các chương trình viện trợ khác bị tạm ngưng và các biện pháp chế tài đã được áp dụng đối với Bắc Triều Tiên vào năm 2010 sau khi Seoul tố cáo Bình Nhưỡng đánh chìm một chiến hạm của miền Nam, giết chết 46 binh sĩ hải quân.
Hơn 100 công ty Nam Triều Tiên đang hoạt động ở Kaesong và tuyển dụng 50.000 công nhân Bắc Triều Tiên. Nhưng theo giáo sư Kim Jing Hyang của Học viện Cao đẳng Khoa học và Kỹ thuật Triều Tiên, dự án này giờ đây phản ánh tình trạng căng thẳng của quan hệ Liên Triều.
"Đặc tính và vị thế của khu công nghiệp này đã từ hòa giải, hợp tác và hòa bình trở thành mất tin tưởng và đối đầu, và từ một địa điểm chung trở thành một địa điểm của miền Bắc."
Thay vì là một chất xúc tác cho bang giao, khu Kaesong đã trở thành một sự giàn xếp kinh tế có lợi cho đôi bên. Các công ty Nam Triều Tiên có được một lực lượng lao động giá rẻ để sản xuất các sản phẩm phần lớn là giày dép và quần áo.
Các tổ chức nhân quyền bày tỏ quan tâm về vấn đề công nhân bị bóc lột tại khu công nghiệp này. Chế độ Kim Jong Un chiếm lấy một phần rất lớn của tiền lương của công nhân và người lao động ở đây hầu như không có được sự bảo vệ nào về mặt pháp lý.
Mặc dầu vậy, nhiều người Bắc Triều Tiên vẫn muốn làm việc ở Kaesong vì lương bổng ở đây vẫn còn cao hơn so với phần còn lại của miền Bắc nghèo khó.
Mặt khác, một số người lo ngại là thu nhập từ khu công nghiệp này giúp cho Bắc Triều Tiên có được ngân khoản để dùng cho chương trình vũ khí hạt nhân trong lúc bị cộng đồng quốc tế chế tài.
Tuy nhiên, giáo sư Kim Jin Hyang cho rằng hiệu quả kinh tế của khu Kaesong, nơi mang lại cho Bắc Triều Tiên khoảng 90 triệu đô la tiền lương mỗi năm, đã bị thổi phồng, nhất là khi so sánh với những mối liên hệ kinh tế mật thiết giữa Bình Nhưỡng với Trung Quốc và Nga.
"Nếu quí vị biết được kích cỡ của toàn bộ nền kinh tế của Bắc Triều Tiên, quí vị sẽ biết là Kaesong không thể nào bù đắp cho các biện pháp chế tài quốc tế."
Giáo sư Lankov cho rằng mặc dù có những khiếm khuyết như vậy, những sự giao tiếp thật sự đang diễn ra ở cấp công tác tại Kaesong.
"Có rất nhiều hoạt động tương tác. Có rất nhiều quan hệ cá nhân được hình thành trong khu vực này. Nếu khu này bị đóng thì Bắc Triều Tiên sẽ còn bị cô lập nhiều hơn nữa với thế giới bên ngoài, ít ra là với Nam Triều Tiên."
Ông Lankov nói rằng đôi bên đều đánh giá cao khu công nghiệp này như một biểu tượng của quan hệ Liên Triều và dự kiến vụ tranh chấp lương bổng rốt cuộc sẽ được giải quyết.
Năm 2013 khu công nghiệp này bị Bình Nhưỡng đóng cửa trong 5 tháng để đáp trả những biện pháp chế tài mà Liên Hiệp Quốc áp đặt sau khi Bắc Triều Tiên thực hiện vụ thử nghiệm hạt nhân lần thứ ba.
