Pew Charitable Trusts, một tổ chức ở Mỹ muốn chấm dứt hoạt động đánh bắt thủy sản bất hợp pháp trong vòng 10 năm tới đây. Tổ chức bất vụ lợi này đang cùng làm việc với công ty vệ tinh Satellite Applications Catapult của Anh để canh chừng những người đánh bắt thủy sản trong các vùng biển cấm đánh bắt trong các đại dương trên thế giới.
Đại dương quá là mênh mông và vấn đề thì quá rộng lớn. Thủy sản đánh bắt bất hợp pháp thu được đến 23,5 tỷ một năm, chiếm 20% thị trường thế giới hay cứ 5 con cá thì có một con đánh bắt bất hợp pháp. Hoạt động đánh bắt trộm trên biển làm giảm nhanh lượng thủy sản, đe dọa an ninh thực phẩm, làm cạn kiệt tài nguyên kinh tế và gây tác hại cho môi trường.
Các nguồn dữ liệu khác nhau giúp thu hẹp việc truy tìm các tàu đánh cá bất hợp pháp
Ông Tony Long chỉ đạo chương trình Chấm dứt Đánh bắt Thủy Sản Bất hợp pháp của tổ chức Pew, vừa phát động Dự án Canh phòng Biển. Giới thiệu dự án với các nhà báo trong phòng theo dõi ảo trong khuôn viên cơ sở Khoa học Công nghệ Harwell ở Anh, ông Long đứng trước những bức ảnh 3 chiều lớn hình quả địa cầu xoay tròn để giải thích cách vận hành của hệ thống:
“Trái đất trông khác với hình ảnh mà quý vị mong đợi vì quả địa cầu này chỉ cho quý vị thấy những chiếc tàu đang đi vào hệ thống này từ một Hệ thống Nhận dạng Tự động hay AIS.
Trên màn hình hiện lên 120.000 đốm sáng trắng nhấp nháy, mỗi đốm sáng là một chiếc tàu đánh cá được trang bị với AIS. Mặc dù đây là thiết bị bắt buộc trang bị, nhưng những người điều khiển tàu bất hợp pháp thường tắt nó đi và không ai biết. Ông Long nói để chống lại điều đó, Dự án Canh phòng Biển kết hợp nhiều nguôn dữ liệu theo dõi bằng vệ tinh với thông tin mật của chính phủ và tài liệu về lịch sử hoạt động của mỗi chiếc tàu.
“Cũng dùng cùng hệ thống mà các tàu dùng để tiên liệu xem ở đâu có cá, chúng tôi có thể đưa nguồn tin về môi trường vào dữ liệu này và giờ đây anh bắt đầu thu hẹp vùng biển mênh mông này và biết chính xác các tàu đánh cá đang hoạt động ở đâu.”
Đưa ra quyết định với tin được thông báo
Những thông tin hiện lên trong phòng theo dõi ảo này là dữ liệu thực tế mà các viên chức cảng có thể dùng để đưa ra quyết định. Ông Long giải thích, “Điều tôi muốn thực hiện là tín hiệu giao thông hiệu quả, đèn đỏ, xanh hay vàng mà bất cứ một viên chức nào, ở bất kỳ nơi nào trên thế giới đều có thể có biết rõ chiếc tàu đang vào cảng của họ, liệu họ nên kiểm tra nó, nên để nó vào và trao đổi hay chỉ không cho nó vào, đó là một trong những hành động họ có thể chọn.”
Ông nói chia sẻ dữ liệu là yếu tố giúp hệ thống hoạt động. Một mẫu đầu tiên cho những thiết bị lưu động đang được triển khai.
Canh chừng Khu Bảo tồn Hải dương của quần đảo Palau
Trong số những nước đầu tiên chấp nhận dự án là Quốc Đảo Palau ở Thái bình dương. Quốc gia này có một trong những ngư trường phong phú nhất thế giới, mà họ muốn bảo vệ. Năm ngoái chính phủ Palau loan báo một kế hoạch cấm đánh bắt thủy sản thương mại trong vùng sẽ trở thành khu bảo tồn hải dương với diện tích 630.000 kilomet vuông.
Ông K.B.Sakuma, cố vấn đặc biệt của Tổng thống Palau, nói rằng Palau phải giải quyết tình trạng đánh bắt thủy sản bất hợp pháp không báo cáo và không theo quy định:
“Sự việc trở nên nghiêm trọng khoảng 1 hay 2 năm trước, vào buổi tối, từ các đảo ở hướng nam của chúng tôi quý vị có thể nhìn thấy ở chân trời các đốm sáng, (tàu) của những ngư dân bất hợp pháp đi vào vùng biển của chúng tôi, chất đầy khoang tàu cá của chúng tôi, tài nguyên của chúng tôi, an ninh lương thực của chúng tôi, rồi đi bán ở các chợ đen ở châu Á hay nơi khác.”
Ông Sakuma hy vọng hành động dựa vào dữ liệu này sẽ giảm hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp.
Trong lần tung ra hoạt động đầu tiên, Dự án Canh phòng Biển cũng giám sát các vùng biển quanh đảo Easter ở Chile.
Ông Tony Long của Tổ chức Pew nói rằng dự án đang mở rộng phạm vi để hỗ trợ cho nghành thủy sản trên toàn cầu và các khu bảo tồn hải dương. Những nhà bán lẻ cũng chú ý đến hệ thống này để bảo đảm sản phẩm của họ được duy trì liên tục và hợp pháp.
